در سال‌های اخیر دیدگاه‌های ژئوپولیتیک پیرامون نفت و گاز به طور چشمگیری به صحنه سیاسی بین‌المللی بازگشته‌اند. اتحادیه اروپا به اهمیت توجه به امور مربوط به امنیت انرژی در سیاست خارجی خود پی برده است.این اتحادیه خود را به دنباله‌روی از یک خط‌مشی امنیتی مشخص برای انرژی متعهد کرده است. نویسنده در کتاب حاضر شیوه رویکرد عمومی اتحادیه اروپا در قبال امنیت انرژی، از طریق بررسی اتحادیه اروپا به عنوان یک بازیگر بین‌المللی را تحلیل کرده است.

در کشور ما نمونه‌های بسیاری خاطرات، شرح سفرها و توصیف مناسبات توسط دولتمردان سیاسی، سفرا، وزیرمختارها و نیز در قالب سفرنامه، شرح زیارت اماکن زیارتی و مانند آنها چاپ و منتشر شده‌اند. این چنین نوشته‌ها بیشتر دربردارنده موضوعاتی است که به دلیل ملاحظاتی که نشر آنها را در زمان وقوع رخدادها غیر ممکن بوده است، از اهمیت ویژه برخور دارند و دربردارنده اطلاعات و نکته‌های اجتماعی و تاریخی با ارزشی است. نگارش خاطرات سیاستمداران و رجل معاصر ایران و دیپلمات‌ها یکی از ضرورت‌های دوره معاصر است. پس از انتشار کتاب «آقای سفیر» (1) خاطرات محمد جواد ظریف وزیر خارجه ایران که وی نیز در کارنامه خود پنج سال حضور در نمایندگی ایران در سازمان ملل متحد را دارد، این بار نوبت سید محمدهادی نژادحسینیان است که خاطرات خود را در مدت حضور در نیویورک به نگارش درآورد. (2)

کتاب «نه سفید نه سیاه؛ خاطرات و گزارش‌های ماموریت در سازمان ملل متحد نیویورک» به خاطرات نژادحسینیان در دوره اول وزارت کمال خرازی در وزارت امور خارجه به عنوان سفیر دایم ایران در سازمان ملل اختصاص دارد. وی در ۱۳۲۵شمسی در تهران به دنیا آمد. پس از اتمام تحصیلات ابتدایی و متوسطه، وارد دانشگاه تهران شد و در دانشکده فنی به تحصیل در رشته مهندسی راه و ساختمان پرداخت. در ۱۳۴۹ با درجه فوق لیسانس راه و ساختمان فارغ التحصیل شد و تا ۱۳۵۴ به فعالیت در شرکت‌های عمرانی پرداخت. در آن سال عازم آمریکا شد و به تحصیل در رشته حمل و نقل در مقطع دکتری پرداخت ولی به دلیل پیروزی انقلاب اسلامی در ۱۳۵۷، تحصیل را نیمه کاره رها کرده و به کشور بازگشت.(3)
وی فعالیت‌های سیاسی خود را در تشکل دانشجویی انجمن اسلامی دانشگاه تهران و سپس انجمن‌های اسلامی دانشجویان ایرانی آمریکا و کانادا متمرکز کرده بود و ۱۳۵۶رییس شورای رهبری انجمن‌های اسلامی دانشجویان آمریکا و کانادا بود و سردبیری نشریه «نصر» ارگان انجمن فوق را بر عهده داشت. وی در کابینه اول میرحسین موسوی با 146 رای موافق نمایندگان و در کابینه دوم ایشان با 190 رای به وزارت راه و ترابری برگزیده شد و در کابینه اول علی‌اکبر هاشمی رفسنجانی با 230 رای، و در کابینه دوم با 231 رای وزیر صنایع سنگین بود و در دوره اول وزارت کمال خرازی در وزارت خارجه، سفیر دایم ایران در سازمان ملل شد و سپس به نمایندگی ایران در سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) انتخاب شد. نژادحسینیان عضو شورای‌ عالی کانون مهندسین فارغ‌التحصیل دانشکده فنی دانشگاه تهران در ادوار مختلف و رئیس شورای‌عالی در دوره‌های اول، دوم، سوم، هفتم و هشتم این کانون بوده است.

از دیدگاه وی «نوشتن خاطرات به گونه‌ای عادلانه که نه حقی ضایع و نه دوستانی آزرده خاطر گردد، کاری است بس دشوار. در دوره پنج ساله ماموریت اینجانب در سازمان ملل متحد دو وظیفه برعهده من گذاشته شده بود، یکی مدیریت دفتر نمایندگی ایران در نیویورک که وظیفه‌ای حساس و دقیق بوده و کارشناسانی دلسوز و با تجربه را طلب می‌کرد تا همواره رفتار مخالفان را مد نظر داشته و تدبیر لازم را نسبت به آن به کار ببندند».

کتاب به خاطرات وی در طول دوران ماموریت پنج ساله‌اش در دفتر نمایندگی جمهوری اسلامی در نیویورک اختصاص یافته است و بخشی از وظایف خود را در این مدت چنین شرح می‌دهد:«بخش دیگری از وظایف من خدمت به 2 تا 4 میلیون ایرانی مهاجر بود. آن هم در شرایط خاص که چالش‌هایی مربوط به خود را می‌طلبید. در ضمن به دلیل عدم رابطه سیاسی بین ایران و آمریکا، رئیس نمایندگی وظیفه داشت تا در چارچوب خطوط قرمزی که از مرکز (تهران) به وی ابلاغ می‌شد و در راستای سیاست تنش‌زدایی ضمن تماس با سیاست مداران، خبرگان و نمایندگان مجالس آمریکا با برگزاری و شرکت در کنفرانس‌ها چهره واقعی جمهوری اسلامی ایران را به نمایش گذاشته و نسبت به ایجاد تصویری درست از ایران در آمریکا اقدام نماید. بیان عملکرد نمایندگی در دوره پنج ساله مورد بحث، چندین برابر آنچه که در این کتاب آمده نیاز به بررسی و بحث دارد.

هدف اصلی از نوشتن این کتاب، شرح ماوقع دوران مأموریت، همراه با تحلیل مختصر در موارد ضروری بوده است. اولویت‌‌ها طوری در نظر گرفته شده‌اند که بیشتر به درک مطالب و تجسم آنها در ذهن کمک نموده و برخی از اتفاقات تکراری بوده و تفاوتی بین آنها مشاهده نمی‌شد که از درج آنها خودداری شده است. سوابق مربوط به برخی از رویدادها در دسترس نگارنده نبود و ظاهراً تلاش وی برای یافتن آنها به جایی نرسیده است و اجبارا کتاب در این موارد سکوت اختیار نموده است.

انتخاب نام «نه سفید نه سیاه» برای کتاب نشان دهنده ممزوج بودن حق و باطل است. گزارش‌های موجود در این کتاب، خبرهای مخابره شده از سوی خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران (ایرنا) در نیویورک است که در ابتدای ورود به نیویورک، نویسنده از رییس خبرگزاری ایرنا خواسته تا از خبرها و گزارش‌های مربوط نسخه‌ای را نگهداری کند.

در این گزارش‌ها از آوردن نام افراد خودداری شده است زیرا به زعم نویسنده، «هدف انتقال تجربیات و شرح وقایع بوده و نه انتقاد یا انتقام از آن‌ها». واکنش جهانی به قرارداد توتال، رقص در میهمانی سفیر، مرکز ایران‌شناسی و اسلام‌شناسی، تقویت ارتباط بین ایرانیان مقیم آمریکا، قطعنامه موشک، مانور دیپلماتیک پیشگیرانه و نوروز در منهتن سنتز برخی از موضوع‌هاتی است که نویسنده خاطرات خود را از این رویدادها مورد توجه قرار داده است.

همچنین در بخش روابط دیپلماتیک با مراکز مختلف آمریکایی به موضوعاتی همچون«کنفرانس سیاسی در موسسه میدل ایست، سخنرانی سفیر در این موسسه، سخنرانی خانم آلبرایت وزیر اسبق خارجه آمریکا، سخنرانی وزیر خارجه آمریکا در باره سخنان سفیر ایران، خاتمی در راه نیویورک، نشست ویژه گفتگوی تمدن‌ها در سازمان ملل، موضع آمریکا درباره تحریم‌های ایران، نگاهی جدی به روابط ایران و آمریکا، پیشنهاد تشکیل کنفرانس بررسی مشکلات رویدادهای ایران و آمریکا، تهدید دبیرکل، گفتگو با مردم آمریکا، توقف دیپلماسی پارلمانی از سوی ایران و سردرگمی آمریکایی‌ها» مورد اشاره قرار گرفته است.

در بخشی از این کتاب، دیدگاه نویسنده درباره رابطه ایران و آمریکا آمده است«در طول اقامتم در آمریکا چند بار به مقامات آمریکایی پیشنهاد دادم که دولت آمریکا همان طور که یک جانبه رابطه با ایران را قطع کرد، اکنون پیش قدم شده و بدون هیچ پیش شرطی برقراری رابطه با ایران را اعلام کند … ولی مقامات آمریکایی روی خوشی نسبت به این پیشنهاد نشان نمی‌دادند تا این‌که در دو ماه آخر دوره ریاست جمهوری آقای کلینتون به دلیل عدم توفیق دولت مذکور در مسایل سیاسی بین‌المللی، از جمله مسایل مربوط به روابط ایران و آمریکا، به دنبال یک اقدام سیاسی متهورانه بودند تا شاید شکست‌های خود را جبران کنند. بدین لحاظ از من پرسیدند که پیشنهاد شما هنوز هم اعتبار دارد یا خیر؟ من پاسخ را موکول به سئوال از مرکز کردم که جواب آن منفی بود و لذا اقدامی در این باره انجام نشد».

وی در ادامه می‌نویسد:«هنوز هم بر این باورم که مشکلات مربوط به ایران و آمریکا در سطح کلان و بین خود مسئولان ایران و آمریکا و در فرصت‌های طلایی باید حل و فصل شود. درگیر شدن کشورهای دیگر، چه از نظر سیاسی و چه از نظر اجتماعی به حل مشکل ایران و آمریکا کمکی نمی‌کند. به نظر می‌رسد که وضعیت سیاسی آمریکا در آن زمان در صورت موافقت ایران می‌توانست به یک فرصت طلایی بین دو کشور تبدیل شود. ولی به هر حال و به هر دلیلی که مقامات ایران تشخیص دادند این فرصت از دست رفت.

 فصل‌ اوّل‌ ـ قدرت‌ پارادایم‌ها 11

گستره‌ جامعه‌شناسی‌ سیاسی‌ 14

نگاهی‌ به‌ دیدگاه‌ها، طبیعت‌ و كارویژه‌های‌ پارادایم‌ها 18

به‌ سوی‌ گونه‌شناسی‌ پارادایم‌ها در جامعه‌شناسی‌ سیاسی‌ 23

مقایسه‌ دیدگاه‌ها 26

فصل‌ دوم‌ ـ تحلیل‌ تعامل‌گرایی‌ نمادین‌ از سیاست‌ 51

بخش‌ اوّل‌: تعامل‌گرایی‌ نمادین‌ و الگویی‌ سیاسی‌ از جامعه‌ 52

الف‌) دیدگاه‌ تعامل‌گرایی‌ نمادین‌ 52

ب‌) جامعه‌ به‌عنوان‌ تعاملی‌ نمادین‌ 59

ج‌) جامعه‌ به‌ عنوان‌ نظمی‌ ناشی‌ از توافق‌ 62

د) قدرت‌، سیاست‌ و نظم‌ حاصل‌ از مذاكره‌ 67

بخش‌ دوم‌: فرآیندهای‌ قدرت‌ 71

الف‌) معامله‌ بر سر منابع‌ مادی‌ 71

ب‌) گفتگوی‌ سیاسی‌، مدیریت‌ تأثیرگذاری‌ و تعریف‌ موقعیت‌ 73

ج‌) كنترل‌ جریان‌ اطلاعات‌ 77

د) بسیج‌ نمادین‌ حمایت‌ 83

بخش‌ سوم‌: ارزیابی‌ الگو 99

فصل‌ سوم‌ ـ تعامل‌گرایی‌ نمادین‌ و سیاست‌ در نگرش‌ سیستمی‌ 107

دو سنت‌ تحلیل‌ سیاسی‌ 109

تعامل‌ نمادین‌ در دیدگاه‌ سیستمی‌ 112

دیدگاه‌ توزیعی‌ راجع‌ به‌ قدرت‌ 122

فصل‌ چهارم‌ ـ مذاكره‌ هویت‌ها: خویشتن‌ شخصیت‌ سازی‌ دیگری‌ را نمی‌پذیرد، یا 

 چه‌ كسی‌ لیبرال‌ است‌؟ 128

 فصل‌ پنجم‌ ـ نظریّه‌ مبادله‌ و تحلیل‌ سیاسی‌ 138

اصول‌ بنیادی‌ 142

كاربردهای‌ نظریّه‌ 155

الف‌) مشروعیت‌ سیاسی‌ 155

ب‌) فرهنگ‌ سیاسی‌ 158

ج‌) حوزه‌ قدرت‌ و پاسخگویی‌ حكومت‌ 160

د) دامنه‌ و گستره‌ قدرت‌ 162

ه) احزاب‌ سیاسی‌ 163

و) گروه‌های‌ نفوذ 166

رهنمودی‌ برای‌ آینده‌ 169

فصل‌ ششم‌ ـ برخی‌ محدودیت‌های‌ نظریّه‌ مبادله‌ در علم‌ سیاست‌ 175

كاركردگرایی‌ در تحلیل‌ سیاسی‌ 176

نظریّه‌ مبادله‌ و مدل‌سازی‌ اقتصادی‌ 179

منزلت‌ تجربی‌ نظریّه‌ مبادله‌ 182

محتوای‌ مهم‌ نظریّه‌ مبادله‌ 183

گرایش‌ سطح‌ خرد در تحلیل‌ مبادله‌ای‌ 185

غفلت‌ از محدودیت‌های‌ ساختاری‌ 189

كلّ در برابر جمع‌ 192

فصل‌ هفتم‌ ـ پاسخ‌ به‌ مقاله‌ «برخی‌ محدودیت‌های‌ نظریّه‌ مبادله‌ در علوم‌ سیاسی‌» 199

 فصل‌ هشتم‌ ـ تحلیل‌ سیاسی‌ ماركسیستی‌ 209

ابعاد نظریّه‌ اجتماعی‌ ماركسیستی‌ 210

فصل‌ نهم‌ ـ میراث‌ ماكس‌ وبر؛ سیاست‌ غیرمتافیزیكی‌ 241

دانشِ فارغ‌ از حقیقت‌ 242

سیاست‌ در دنیای‌ پرمساله‌ 252

سیاست‌ سرمایه‌داری‌ بالغ‌ 257

دانش‌ و كنش‌ فارغ‌ از حقیقت‌ 272

فصل‌ دهم‌ ـ مرد زمان‌ و مكان‌ خویش‌ : ارزیابی‌ انتخابی‌ جامعه‌شناسی‌ 

 مقایسه‌ای‌ اس‌. ام‌. لیپست‌ 276

شكل‌گیری‌ یك‌ جامعه‌شناس‌: سوسیالیسم‌ در ساسكاچوان‌ 278

انسان‌ سیاسی‌ و توسعه‌ ملی‌گرایی‌ آمریكایی‌ 281

اشتغال‌ علمی‌ با گرایشات‌ ارزشی‌ 286

كانادا و متغیّرـ الگوها 290

كشورهای‌ توسعه‌نیافته‌ و “دمكراسی‌” 293

تأملاتی‌ درباره‌ موفقیّت‌ حرفه‌ای‌ و تحلیل‌ اجتماعی‌ 295

فصل‌ یازدهم‌ ـ ایدئولوژی‌ و افسانه‌پردازی‌: پاسخی‌ به‌ كلمن‌ رومالیس‌ و منتقدان‌ دیگر 302

سوسیالیسم‌ در ساسكاچوان‌ 313

انسان‌ سیاسی‌ 315

جهت‌گیری‌های‌ ارزشی‌: اولین‌ ملّت‌ جدید و انقلاب‌ و ضدانقلاب‌ 321

دمكراسی‌ به‌عنوان‌ هدف‌ و وسیله‌ 327

خلاصه‌ای‌ از یك‌ موضع‌ و پاسخ‌ متقابل‌ 339

موفقیّت‌ حرفه‌ای‌ و تحلیل‌ سیاسی‌ 341

فصل‌ دوازدهم‌ ـ ارزش‌های‌ سیاسی‌ و تحلیل‌ جامعه‌شناختی‌: تأملاتی‌ بیشتر 344

 فصل‌ سیزدهم‌ ـ كاركردگرایی‌ ساختاری‌، نظریّه‌ مبادله‌ و اقتصاد سیاسی‌ نو: 

 نهادینگی‌ به‌عنوان‌ پیوندی‌ نظری‌ 355

تحلیل‌ رفتار نهادینه‌شده‌ 358

فرآیندهای‌ نهادینه‌شدن‌ 361

الگویی‌ از مبادلات‌ منابع‌ 362

فعال‌سازی‌ منابع‌ و تشكیل‌ ائتلاف‌ 368

ائتلاف‌ها و منابع‌ در شهرهای‌ آمریكا 373

الف‌ ـ انتخاب‌ شورای‌ مدرسه‌ 375

ب‌ ـ مسایل‌ شهری‌ مربوطه‌ 375

ج‌ ـ نوسازی‌ شهری‌ 375

د ـ آلودگی‌ هوا 375

هـ انتخابات‌ شهردار 376

فصل‌ چهاردهم‌ ـ توضیحی‌ بر مقاله‌ كلارك‌ 384

 فصل‌ پانزدهم‌ ـ نهادها و بحثی‌ با 397

(از مجموعۀ 2 جلدی)مطالب و مقاصد قرآن تفکیک‌ناپذیرند و به طور مستقیم بیان نشده‌اند. فرد در یک سوره، حتی یک آیه و یک جمله نیز می‌تواند با موضوعات مختلفی مواجه شود که حاکی از وحدت توام با جامعیت اسلام است. نویسنده در کتاب حاضر به تفکیک اجزای قرآن از منظر موضوع و محتوا پرداخته و تلاش می‌کند با استفاده از روش‌های آماری سیر تحولات موضوعی، لفظی و محتوایی آیات را بررسی کند. وی نخست کیفیت تحول لفظی و عدد‌ی آیات و واژه‌های قرآن را بررسی کرده و به ترتیب سال‌های نزول سوره‌ها اشاره می‌کند. سپس به تحول موضوعی می‌پردازد و آیات اختصاص یافته به موضوعات مورد بحث در قرآن را بر حسب سال‌های نزول تنظیم کرده و برای مثال به این نتیجه می‌رسد که احکام فقهی بیش‌تر در سوره‌های بلند مدنی اواخر هجرت آمده است و در سوره‌های کوتاه سال‌های آغازین وحی، صحبت از حدوث قیامت، بهشت و جهنم بیش‌تر است. در ادامه نیز به بررسی محتوایی و دستوری آیات می ‌پردازد.

هدف منتسکیو از نوشتن کتاب روح القوانین، تبیین قوانین و نهادهای اجتماعی بوده است. البته دستیابی به این هدف در نگاه اول دست نیافتنی به نظر می رسد. بنابر نظر منتسکیو، برخلاق قوانین فیزیک که خداوند آن را بنا نهاده و در عالم طبیعت جاری می کند، قوانین اثباتی و نهادهای اجتماعی را بشر ایجاد کرده است؛ بشری که دائم در معرض خطا، غفلت و وسوسه های گوناگون است. بنابراین، حق دارید تصور کنید قوانینی که ما از آن صحبت می کنیم نیز از همان نوعی است که در همه جای دیگر دنیا میتوان یافت، چراکه به راستی تنوع قوانین بشری در گوشه و کنار جهان، حکایت از نسبی اندیشی انسان می کند و به ما هشدار می دهد قوانین موضوعه مطلقی که بتواند زندگی انسانی را به نحو مطلوب سروسامان دهد، وجود ندارد. مضمون این کتاب از این قرار است که چند نفر ایرانی که از فرانسه دیدن می کنند، طی ارسال نامه هایی، وضع عجیب آداب و رسوم فرانسه را برای دوستان هم وطن خد تشریح می کنند. چهارچوب این کتاب به مونتسکیو فرصت کافی داد تا کلیسا، دولت، پادشاه و همه مقامات و موسسات مهم کشورش را آزادانه به باد انتقادی هجوآمیز بگیرد و با چشمان تیزبین خود به کاوش در جریانات سری و پشت پرده بپردازد

کتاب حاضر تاریخ ایالات متحده امریکا را از آغاز اکتشاف تا پایان دهه 1960 مورد بررسی قرار داده است. ابتدای کتاب مربوط به اواخر قرن 15 میلادی است و از ساکنان اولیه امریکا، تاسیس مهاجرت و اسکان سفیدپوستان و برخورد با سرخ پوستان سخن به میان آمده است.
در پایان نگاهی اجمالی به انقلاب، توسعه ارضی و اقتصادی، جنگ جهانی اول، بحران اقتصادی اواخر دهه 1920، جنگ جهانی دوم، جنگ سرد و سرانجام تشنج زدایی و … شده است.