مولف این اثر، یرواند آبراهامیان در 1319 شمسی در تهران متولد شد؛ در ده سالگی راهی انگلستان شد و در آنجا به تحصیل پرداخت. در سال 1342 دوره کارشناسی ارشد را در دانشگاه آکسفورد به پایان آورد. ایشان سپس به آمریکا مهاجرت و در 1348 از دانشگاه کلمبیا دکترای خود را دریافت نمود.آبراهامیان در دانشگاه های پرینسون و آکسفورد به تدریس تاریخ ایران پرداخت و همچنین در کالج باروک شهر نیویورک تاریخ جهان و خاورمیانه را درس گفت.بسیاری از تاریخ پژوهان او را از برجسته ترین تاریخ نگاران معاصر می شناسند و فرد هالیدی در زمینه تاریخ احزاب سیاسی در ایران او را برترین محقق جهان می شناسد.

کتاب حیدربابای شهریار در آیینه زبان فارسی توسط انتشارات نگاه منتشر شده است. یادداشت ناشر: شاعر و مترجم سخت کوش « حیدر بابا »، کریم مشروطه چی، متن ترکی منظومه را با طرز نگارش مبتنی بر قاعده و با علامت گذاری مصوتهای ویژه زبان ترکی آذری، حروفچینی نموده، و در ذیل متن فارسی آورده است که برای خوانندگان ترکی دان که با کتابت زبان مادری خود آشنا نیستند، خواندن آن سهل و آسان باشد. ویژگی های دیگریکه این متن دارا می باشد، دادن آگاهی های فشرده برگرفته از بخش « راهنمای حیدر بابا » در پاورقی است. بدیهی است که اینکار ابتکاری، خواننده را از مراجعه مکرر به بخش راهنمای حیدر بابا بی نیاز می سازد… با ملاحظه امتیازات یاد شده، به ویژه « ترجمه شعر به شعر»، چنین احساسی به ما دست می دهد که گویی نه تنها خواننده یک متن دو زبانه زیبا « حیدر بابا » و یک برگردان وفادار به اصل از این شاهکار استاد شهریار هستیم، بلکه احساس می کنیم که یک رساله فشرده علمی-تحقیقی در زمینه شرایط و موانع ترجمه دقیق شعر به شعر و مشکلات برگردان آثار فولکلوریک آذربایجان را در دست مطالعه داریم…

داستان از آغاز دوره ی جدیدی از تغییر و تحول اقتصادی و به تعبیری از دوره ی ماشینیسم در قاره ی امریکا شروع می شود. زمانی که پای صنعت و توسعه ی اقتصادی و به تبع آن نوعی دگرگونی در زندگی مردم و بالاخص برزگران و پیشه وران بوجود می آید و به نحوی حالت گذاری می شود بین سنت و توسعه، خشم خوشه های بارور شده شکل می گیرد. کشاورزانی که تنها با بیل و کلنگ و گاوآهن آشنایند و با آن خو گرفته اند، حال با آمدن تراکتور به مزارعشان ـ که به سبب قرض هایی که از بانک گرفته اند به مرور زمان گرو بانک شده ـ دچار تحول در نحوه ی زندگی و آوارگی از سرزمینشان می شوند تا مگر رویاهای دراز و شیرینی که برگه های تبلیغاتی گسترده در سرزمینشان برایشان به ارمغان آورده در سرزمینی دیگر حقیقت بخشند. آنها نمی دانند که اگر ماشین و صنعت ماشینیسم در دست یک نفر باشد چه وسیله ی نیرومند و خطرناکی است. آنها ناهماهنگی های صنعت رشد یافته را نمی شناسند.

“مولف تی. زد. لاوین در این کتاب کوشیده است معنایی از فلسفه‌ چونان پدیده و در عین حال پدیدآورنده‌ی تمدن انسانی ارائه دهد و موقعیت تاریخی، اجتماعی، سیاسی و فرهنگی را که هر یک از فیلسوفان سخنگوی آن بوده‌اند، معرفی نماید. مولف قصد نداشته تاریخ فلسفه را بنویسد از این رو به بحث درباره‌ی چند فیلسوف مهم پرداخته و با اشاره به سایر فلاسفه، نظرات کلیه‌ی آنان را با دیدی انتقادی نگریسته است”. این فلاسفه عبارت‌اند از: افلاطون، دکارت، هیوم، هگل، مارکس، ویتگنشتاین و سارتر.

«مزدك» رمان تاریخى بسیار موفقى است كه با اتكا به واقعیت‌هاى تاریخى و با بهره گرفتن از زبان گویا و بى‌محدوده رمان، چگونگى جنبش بزرگ مزدك و زمینه‌هاى اجتماعى و تاریخى آن را بازمى‌گوید. در این كتاب خواننده نه‌تنها با تاریخچه جنبش مزدكى كه همچنین با شرایطى كه این نهضت در آن پدید آمد و گسترش یافت، آشنا مى‌شود. تاریخچه خود این جنبش را تا حد گسترده‌اى مى‌شناسیم؛ و به‌ویژه در سال‌هاى اخیر بسیار كتاب‌ها در این باره در ایران انتشار یافته است. اما چگونگى دورانى كه نهضت مزدك در آن شكل گرفت هنوز كمابیش ناشناخته و آمیخته با حدس و گمان بسیار است. این رمان به‌ویژه به شناخت این جنبه از تاریخچه كمك مى‌كند. در واقع، استفاده از زبان رمان، كه در عین حال به پیروى هرچه بیشتر از واقعیت‌هاى تاریخى پایبند باشد، به نویسنده توانایى داده تا بسیارى از گمان‌هاى پژوهشگران درباره شرایط اجتماعى آن دوره را جسمیت بخشد و در قالب رویدادهاى هر روزه‌اى درآورد كه خواننده با شناخت آن خود را در گرماگرم زندگى اجتماعى‌اى حس مى‌كند كه جنبش مزدكى در آن زاده شد، گسترش یافت و سرانجام سركوب یا دچار كجروى شد. شگرد نویسنده «مزدك»، در تعبیر آشنا ولى اختلاف‌آمیز «رمان تاریخى» نهفته است، و در تضادى كه به نظر مى‌رسد میان تاریخ و رمان وجود داشته باشد؛ چرا كه تاریخ قاعدتآ بازگویى و یا دستكم كوشش براى جستجوى واقعیت است، حال آنكه رمان، بنا به سرشت خود، آفرینش مجموعه‌اى از رویدادهاست كه الزامآ با واقعیت سازگار نیست. و شاید چگونگى تلفیق، و میزان تركیب دو عنصر «واقعیت» و «تخیل» است كه هم آن تضاد را آشتى مى‌دهد و هم رمان تاریخى را، چه از نظر تاریخى و چه از دیدگاه یك وسیله بیان ادبى، قابل پذیرش مى‌كند. كتاب «مزدك» موریس شیماسكو نمونه بسیار موفقى از این تركیب و آشتى است. در این كتاب، واقعیت‌هاى عمده تاریخى با امانت بازگو شده و شخصیت‌هاى اصلى رویدادها همه شناخته شده‌اند. آئین‌هاى دربار، مناسبات طبقات یا رسته‌هاى جامعه ساسانى، روابط بحران‌آمیز و پیچیده امپراتورى ساسانى با همسایگان بیزانسى و تورانى آن، دادوستد گسترده ایران در صحنه اقتصاد جهانى آن روزى، ویژگى‌هاى نظامى، سیاسى، مذهبى و اجتماعى ایران همه با دقت بسیار براساس آخرین پژوهش‌ها نگاشته شده است.

شادروان محمدحسن معیری متخلص به «رهی» در دهم اردیبهشت ماه ۱۲۸۸ هجری شمسی در تهران و در خاندانی بزرگ و اهل ادب و هنر چشم به جهان گشود. تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران به پایان برد، آنگاه وارد خدمت دولتی شد و در مشاغلی چند خدمت کرد. از سال ۱۳۲۲ شمسی به ریاست کل انتشارات و تبلیغات وزارت پیشه و هنر (بعداً وزارت صنایع) منصوب گردید. پس از بازنشستگی در کتابخانهٔ سلطنتی اشتغال داشت. وی همچنین در انجمن موسیقی ایران عضویت داشت. رهی علاوه بر شاعری، در ساختن تصنیف نیز مهارت کامل داشت. وی در سالهای آخر عمر در برنامهٔ گلهای رنگارنگ رادیو در انتخاب شعر با داوود پیرنیا همکاری داشت و پس از او نیز تا پایان زندگی آن برنامه را سرپرستی می‌کرد. رهی در طول حیات خود سفرهایی به خارج از ایران داشت که از آن جمله است: سفر به ترکیه در سال ۱۳۳۶، سفر به اتحاد جماهیر شوروی در سال ۱۳۳۷ برای شرکت در جشن چهلمین سالگرد انقلاب اکتبر، سفر به ایتالیا و فرانسه در سال ۱۳۳۸ و دو بار سفر به افغانستان، یک بار در سال ۱۳۴۱ برای شرکت در مراسم یادبود نهصدمین سال در گذشت خواجه عبدالله انصاری و دیگربار در سال ۱۳۴۵، عزیمت به انگلستان در سال ۱۳۴۶ برای عمل جراحی، آخرین سفر وی بود. رهی معیری که تا آخر عمر مجرد زیست، در بیست و چهارم آبان سال ۱۳۴۷ شمسی پس از رنجی طولانی از بیماری سرطان معده بدرود زندگانی گفت و در مقبرهٔ ظهیرالدولهٔ شمیران به خاک سپرده شد.

تنظیم‌كنندگان كتاب مجموعه اشعار فرخی یزدی كوشیده‌اند براساس مدارك موجود و نیز شعرهاى چاپ نشده‌اى كه در نزد برخى از خاندان‌هاى ایرانى به امانت موجود بود، تنظیم تازه‌اى از آثار  شاعرانه فرّخى به دست دهند. در ابتداى این كتاب آنچه كه بیشتر باعث شهرت و محبوبیّت فرّخى شد، یعنى غزل‌هاى او، به اضافه چند قصیده و قطعه قرار گرفته و سعى شده است كه براساس برخى اشارات تاریخى، و ارجاعات وقایع عصرى، در حدّ امكان این آثار مطابق تاریخ سرودن یا انتشار آن‌ها سامان یابد. طبعآ در این سامان‌یابى جدید اطمینان كامل وجود ندارد، امّا حداقل در پایان این بخش غزل‌هاى مربوط به دوران طولانى زندان او به ترتیب در كنار هم قرار گرفته و آخرین غزل نیز شعرى است كه موجب مرگ فرّخى شده است؛ سپس بخش رباعیّات او را خواهیم داشت و آنگاه به اشعار بازیافته مى‌رسیم، چند شعرى كه به وسیله تدوین‌كنندگان كتاب یافته شده است. واپسین قسمت این مجموعه نیز شامل آثار پراكنده‌اى است كه فرّخى به مناسبت‌هاى گوناگون ساخته و در قیاس با غزل‌هاى او اهمیّت درجه اوّل ندارد، و سرانجام سال‌شمار مفصّل زندگى فرّخى یزدى كه حاصل كوششى چندساله است چهره سراسرى كتاب حاضر را تكمیل مى‌كند

سید محمدحسین بهجت تبریزی (زاده ۱۲۸۵ – درگذشته ۱۳۶۷) متخلص به شهریار (پیش از آن بهجت) شاعر ایرانی اهل آذربایجان بود که به زبان‌های ترکی آذربایجانی و فارسی شعر سروده است. وی در تبریز به‌دنیا آمد و بنا به وصیتش در مقبرةالشعرای همین شهر به خاک سپرده شد. شهریار، شاعر پرآوازه پارسى گوى آذرى زبان وطنمان در قلمرو ادب و فرهنگ ایران، از چنان اعتبار و خلاقیت شگفت انگیز هنرى و مرتبه والاى سخنسرایى برخوردار است، كه ناشران مجلّدات حاضر نیازى به معرفى آثار وى نمى بینند.
امروزه در پهن دشت سرزمین ایران كمتر جایى را مى توان یافت كه نام و نشانى از سروده هاى شهریار در آن نباشد، و شمار اندكى از مردم باسواد را مىتوان دید كه بیتى، قطعه اى و غزلى از شهریار را بر لوح خاطر نسپرده باشند، و این نشانه اى است از نفوذ معنوى كلام شاعر بر سراچه دل آشنا و بیگانه.
۲۷ شهریور را «روز شعر و ادب فارسی» نام‌گذاری کرده‌اند.
نمونه ای از غزل:
آمدی جانم به قربانت ولی حالا چرا؟ بی‌وفا حالا که من افتاده‌ام از پا چرا؟
نوشدارویی و بعد از مرگ سهراب آمدی سنگدل این زودتر می‌خواستی حالا چرا؟
نازنینا ما به ناز تو جوانی داده‌ایم دیگر اکنون با جوانان ناز کن با ما چرا؟
آسمان چون جمع مشتاقان پریشان می‌کند در شگفتم من نمی‌پاشد ز هم دنیا چرا؟
در خزان هجر گل، ای بلبل طبع حزین خامشی شرط وفاداری بود غوغا چرا؟
شهریارا بی‌حبیب خود نمی‌کردی سفر این سفر راه قیامت می‌روی تنها چرا؟