خاطرات یک مدیر اقتصادی بانک مرکزی ایران در دوران جنگ ایران و عراق

مؤلف این کتاب که از مدیران سابق بانک مرکزی ایران است، اقدام‌های بانک مرکزی را در دوران جنگ هشت‌ساله ایران و عراق بررسی کرده است. این بررسی که مستظهر به اطلاعات اقتصادی، داده‌های آماری و مشاهدات و تجربه‌های بلاواسطه مؤلف است، واکاویِ وضع اقتصادی و پولی ایران را از دهه پنجاه و افزایش ناگهانی درآمدهای نفتی آغاز می‌کند، با طرح‌های دولتی‌سازی اوایل انقلاب ادامه‌ می‌دهد و با تحولات دوران جنگ به پایان می‌رساند. در فصول مربوط به مقاطع سه‌گانه جنگ (ابتدای جنگ، دوره بهبودی نسبی اقتصادی، دوره فرسایش اقتصادی) فرصت‌های از دست‌رفته اقتصادی تحلیل می‌شود. تعمق در تجربه‌های مطرح‌شده در این کتاب، چراغ راهنمای مناسبی است برای فهمیدن وضع اقتصادی امروز ایران.

گاهی رخدادی کوچک موجب تحولی بزرگ می‌‌شود که هیچ‌کس انتظارش را ندارد. یکی از این رخدادهای کوچک، 26 آوریل سال 1956 شکل گرفت: بارهایی که تا آن روز به‌‌صورت نامنظم در کشتی‌‌ها بارگیری می‌شد، در آن روز مهم با جعبه‌هایی حمل شد که چندی بعد معلوم شد سرعت بارگیری و تخلیه را چندبرابر کرده و هزینه حمل‌و‌نقل را به‌شدت کاهش داده است. این ابداع کوچک و ساده، جعبه ‌ای بود که بعدها کانتینر نامیده شد و حتی بر طراحی کامیون‌ها، انبارها و اسکله‌‌ها اثر گذاشت. این ابداع از درون تحقیقات دانشگاهی یا اتاق فکر کمپانی‌ها بیرون نیامد؛ بلکه ابتکار ساده یک راننده کامیون بود به‌نام مالکوم مک ‌لین. این کتاب، نشان می‌دهد که این جعبه ساده، جعبه جادویی تولید و تجارت است و اقتصاد امروزی جهان وامدار خالق آن است.

کتاب به بررسی جنبه‌های گوناگون مهاجرت نخبگان ایرانی بین دهه‌های هفتاد تا نود شمسی می‌پردازد. در بخشی از پیش‌گفتار کتاب می‌خوانیم: «ایران به‌عنوان یکی از کشورهای دارای جمعیت جوان که بخش شایان‌توجهی از آن شامل جوانان درحال تحصیل و همچنین فارغ‌التحصیلان دانشگاهی می‌باشد ازجمله کشورهای درحال توسعه است که با مشکلات خاص خود در زمینه رسیدگی به امور حرفه‌ای متخصصان روبه‌روست و ازاین‌رو چه در گذشته و چه در زمان حال با خروج درصدی از این متخصصان به خارج به‌منظور ارتقای شرایط تحصیلی و حرفه‌ای خود روبه‌روست. این روند خروجی تحصیل‌کردگان علمی که در اصطلاح، «مهاجرت نخبگان» یا به‌عبارتی بدبینانه‌تر فرار مغزها نامیده می‌شود از معضل‌های جدی در امر آموزش و بهره‌برداری از دانش نیروهای علمی در کشور است.

امپریالیسم عبارت است از سیاست، رویه یا حمایت دولتی از گسترش قدرت و سلطه، به‌ویژه ازطریق تصاحب مستقیم سرزمینی یا ازطریق به دست‌آوردن کنترل سیاسی و اقتصادی بر مناطق دیگر، اغلب ازطریق به‌کارگیری قدرت سخت (قدرت اقتصادی و نظامی)؛ بلکه قدرت نرم (قدرت فرهنگی و دیپلماتیک). درحالی‌که امپریالیسم با مفاهیم استعمار و امپراتوری مرتبط است، مفهومی متمایز نیز هست که می‌تواند برای سایر اشکال گسترش و بسیاری از اشکال حکومت اعمال شود. اصطلاح «امپریالیسم» اغلب با «استعمار» ترکیب می‌شود. با این حال، بسیاری از محققان استدلال کرده‌اند که هریک تعریف متمایز خود را دارند. امپریالیسم و استعمار به‌منظور توصیف برتری، تسلط و نفوذ درک‌شده بر یک فرد یا گروهی از مردم استفاده شده است. رابرت یانگ می‌نویسد درحالی‌که امپریالیسم از مرکز عمل می‌کند، یک سیاست دولتی است و به دلایل ایدئولوژیک و همچنین مالی توسعه می‌یابد، اما صرفاً توسعه برای شهرک‌سازی یا مقاصد تجاری است. بااین‌حال، استعمار همچنان شامل تهاجم است. استعمار در استفاده مدرن همچنین متضمن درجه‌ای از جدایی جغرافیایی بین مستعمره و قدرت امپراتوری است؛ به‌ویژه، ادوارد سعید بین امپریالیسم و استعمار با بیان این جمله تمایز قائل می‌شود: امپریالیسم شامل عمل، تئوری و نگرش‌های یک مرکز شهری مسلط حاکم بر سرزمینی دوردست» است، درحالی‌که استعمار به استقرار شهرک‌ها در قلمروی دوردست اشاره دارد.

رادیو در ایران مولود سازمان پرورش افکار است؛ سازمانی که قرار بود در غیاب احزاب در نقش آنها ظاهر شده و ایدئولوژی سلطنت پهلوی را عمومی کند. از همین رو برگزاری جلسات سخنرانی، کتاب، موسیقی و تأسیس رادیو از وظایف این سازمان برشمرده شده بود.

اگر سخنرانان سازمان پرورش افکار همچون وعاظ و اهل منبر نمی‌توانستند به دورترین روستاها بروند و ارزش‌های موردنظر خود را تبلیغ و ترویج کنند، رادیو با جذابیت و بردی که داشت، می‌توانست در عمومی‌کردن ارزش‌های مطلوب پهلوی اول نقش منحصربه‌فرد ایفا کند. سازمان پرورش افکار پس از سقوط رضاشاه چندان نپایید، اما رادیو در صحنه سیاست و اجتماع ایرانی باقی ماند، تحول یافت و تأثیر گذاشت.

تاریخ رادیو در ایران، تنها روایت تحولات این رسانه نیست؛ بلکه روایت تحولات اجتماعی و سیاسی کشور است که رادیو نیز در بطن آن قرار داشت. می‌توان گفت کتاب حاضر روایتگر تاریخ معاصر ایران، از سرآغاز روند مدرن‌شدن است؛ روندی که با فرازها، سقوط‌ها، جنگ‌ها و کشمکش‌های گذرا یا پایدار همراه بود.

ناپلئون، بیل گیت، جورج دابلیو بوش، اسامه بن‌لادن. رهبران و مفهوم رهبری موضوعی کهن اما همچنان داغ است. رهبری چیست؟ چگونه کسی رهبر می‌شود. آیا به‌واقع به رهبر نیاز داریم؟ کیث گرینت در این کتاب پاسخ‌هایی جذاب به این پرسش‌ها می‌دهد و خوانندگان را وامی‌دارد در مفروضاتشان از رهبری تجدیدنظر کنند. گرینت استدلال می‌کند که رهبری مفهومی لغزنده است و به همین دلیل است که انبوه کتاب‌های مربوط به رهبری علی‌رغم جنجالی که به‌پا می‌کنند پاسخی درخور به پرسش‌های فوق نداده‌اند. اما پرسش‌های مهمی در اینجا مطرحند که آشکار می‌کنند چرا مفهوم رهبری دربرابر تعریف‌شدن مقاومت می‌کند. کیث گرینت به چگونگی تحول مفهوم رهبری در جوامع کهن پرداخته، نگاهی به تعریف افلاطون، سون سو، ماکیاولی و دیگران می‌اندازد و نشان می‌دهد چگونه نیروهای سیاسی، اقتصادی و اجتماعی باعث تضعیف برخی شیوه‌های رهبری می‌شوند.

نامه‌های مارکس و انگلس درمجموع منبع پرباری هستند برای آشنایی با فعالیت‌های تئوریک و عملی آن‌ها. مکاتبات این دو اندیشمند، از یک طرف منعکس‌کننده روند تکامل نظریاتشان در سه زمینه دیالکتیک و ماتریالیسم تاریخی، اقتصاد سیاسی و تئوری کمونیسم علمی می‌باشد و از دیگر سو اطلاعاتی مهم و ارزشمند از فعالیت عملی آن‌ها در زمینه‌های مختلف به‌دست می‌دهد؛ ازجمله نقششان در پایه‌گذاری، سازماندهی و رهبری اتحادیه کمونیست‌ها، بین‌الملل اول کارگران و سایر سازمان‌های پرولتری و جنبش‌های کارگری اروپا.

این مکاتبات نه‌تنها نشان می‌دهند که آثار این دو اندیشمند چگونه شکل گرفته‌اند؛ بلکه در عین حال منعکس‌کننده روابط شخصی آنها با افراد خانواده، دوستان و دشمنانشان نیز می‌باشند. محتوای این نامه‌ها از یک طرف بیانگر آزار و اذیت‌های پلیسی و از طرف دیگر حاوی نکاتی تکان‌دهنده از محرومیت‌های مادی و تنگدستی آزاردهنده خانواده مارکس در لندن است.

فقر مستمر معیشت، فشارهای بی‌وقفه طلبکاران، مرگ فرزندان و مهم‌تر از همه بیماری‌ای که گریبانگیر مارکس شده بود، همه و همه زندگی را برای این خانواده مهاجر در لندن دشوار و حتی تحمل‌ناپذیر کرده بود. در چنین شرایط دشواری کمک‌ها و ازخودگذشتگی‌های انگلس بی‌اندازه در تسهیل معیشت و زندگی مارکس و خانواده‌اش مؤثر بوده است. با جرئت می‌توان گفت که بدون کمک‌های انگلس، هرگز مارکس قادر نبود به مطالعات و خلق آثار ارزشمندش ادامه دهد.

مکاتبات مارکس و انگلس دوره زمانی‌ای را در بر می‌گیرد که فعالیت طبقه کارگر اروپا به مرور از دموکراسی بورژوایی فاصله پیدا می‌کند و جنبش مستقل کارگری آغاز به شکل‌گیری می‌نماید؛ ازاین‌رو، نامه‌های مارکس و انگلس تصویری دقیق و روشن از مراحل عمده پیدایش و تکامل جهان‌بینی کمونیستی و جنبش بین‌المللی کارگری ترسیم می‌کنند. این مکاتبات بخشی مهم از میراث فرهنگی این دو اندیشمند به‌شمار می‌آیند و اطلاعات مهمی از فعالیت‌های تئوریک و عملی آنان به‌دست می‌دهند.

در جلد اول ترجمه فارسی مکاتبات مارکس وانگلس (مجلد حاضر)، نامه‌های این دو بنیان‌گذار جنبش مستقل کارگری به یکدیگر، درطول دهه 1840 ارائه شده‌اند. این بازه زمانی (1844-1849) مراحل متعددی از تاریخچه پیدایش و تکامل اندیشه مارکسیسم را در بر می‌گیرد شامل: گذر مارکس و انگلس از دموکراسی انقلابی به کمونیسم، تدوین کمونیسم علمی و شرکت در انقلاب 1848ـ49 آلمان.

کتاب ماندارن‌ها، رمانی نوشته سیمون دوبووار است که اولین بار در سال 1954 منتشر شد. دوبووار در این اثر که مشهورترین رمان او به‌‎حساب می‌آید، نگاهی واقع‌گرایانه و بدون تعارف به جامعه اندیشمندان پاریس در پایان جنگ جهانی دوم می‌اندازد. او با پرداختی داستانی به ماجراهای افراد پیرامون خود (چهره‌هایی همچون ژان پل سارتر، آلبر کامو، آرتور کوستلر و نلسون آلگرن)، به‌شکلی زیبا و هنرمندانه جریان‌های عاطفی و فلسفی زمانه خود را به تصویر می‌کشد. کتاب ماندارن‌ها که هم درامی هیجان‌انگیز است و هم داستانی سیاسی – تاریخیِ به یاد ماندنی، ماجرای ادیسه زنی را روایت می‌کند که میان امیال شخصی و زندگی اجتماعی خود گیر افتاده است.

«سرخ سفید» کتابی است از مهدی یزدانی خرم که در فضای انقلابی سال‌های نه‌چندان دور، قدم به قدم از خیابان 16 آذر شکل گرفته و در زمستان سال 58 پیش می‌رود. چند روایت در ارتباط با هم، در این فضا رخ می‌دهند و ذهن خواننده را درگیر می‌کنند.

یک رزمی‌کار 33ساله، باید در پانزده مبارزه یک‌دقیقه‌ای بجنگد تا دان یک را از آنِ خود کند. اما هر مبارزه فقط یک مبارزه صرف نیست؛ داستانی است که از دل جنگیدن و مبارزه بیرون می‌زند و آنچه در زندگی آدم‌های این داستان‌ها خودنمایی می‌کند، دی‌ماه 58 است. هر قصه در نوع خود منحصربه‌فرد است و برای خواننده سرگرمی و اندیشه به ارمغان می‌آورد. داستان کشیشی یونانی، قصه بازیکن باشگاه تاج و حکایت عاشق‌شدن کتاب‌فروشی که دل به عشق یک متخصص زنان ممنوع‌الکار بسته. آنچه این داستان‌های ریز و درشت را به‌هم پیوند می‌دهد، همان رزمی‌کار جوان و مبارزات اوست.

«در اعماق سرزمین چین، ماندارینی زندگی می‌کند که بسی ثروتمندتر و توانگرتر از هر پادشاهی است که در افسانه یا در واقعیت تاریخی از آن صحبت شده. تو هیچ‌چیز درباره این مرد بسی توانگر نمی‌دانی، نه اسمش را می‌دانی و نه کنیه‌اش را؛ نه چهره‌اش را دیده‌ای و نه آگاهی از جامه ابریشمی زربفتی که به تن دارد. برای آنکه تو وارث ثروت بیکران و نامحدود او شوی، کافی است زنگی را که کنارت روی کتاب است به صدا درآوری…»

داستان ماندارین درواقع مانیفست فلسفی اسا د کی‌روش است. این داستان از نقد جامعه پرتغال فراتر می‌رود؛ اسا د کی‌روش درواقع با ماندارین انسان را دربرابر پارادوکس همیشگی قرار می‌دهد؛ قدرت و ثروت و شهوت.

کتاب 1984 که در سال 1948 به رشته تحریر درآمد، پیشگویی دلهره‌آور جورج اورول درباره آینده است. درحالی‌که اکنون مدت‌ها از سال 1984 می‌گذرد، تصویر پادآرمان شهری او از حکومتی که برای کنترل شهروندانش دست به هر کاری می‌زند، بیشتر از هر زمان دیگری زنده و پویاست. وینستون اسمیت، مجبور به اطاعت از قوانین حزب می‌شود و به‌منظور برآورده‌ساختن دستورات وزارت حقیقت، تاریخ را بازنویسی می‌کند. وینستون با هر دروغی که می‌نویسد، بیشتر و بیشتر از حزب متنفر می‌شود؛ حزبی که تنها هدفش کسب قدرت بیشتر است و آن‌هایی که جرئت ارتکاب جرائم فکری را به خود داده‌اند، تحت تعقیب قرار می‌دهد؛ اما زمانی که وینستون شروع به فکرکردن درباره محیط پیرامونش می‌کند، درمی‌یابد که «برادر بزرگ» همیشه درحال نظاره است… رمان 1984، تصویری خیره‌کننده و به یاد ماندنی از دنیا ارائه می‌دهد و رمانی آنچنان قدرتمند است که مخاطب را وادار به پذیرش و باورکردن تمامی اتفاقات داستان می‌کند. هیچ‌کس نمی‌تواند تأثیرگذاری این رمان بر تخیل نسل‌های متمادی کتاب دوستان را انکار کند. این اثر، میراثی است که با گذشت زمان، فقط بزرگ و بزرگ‌تر می‌شود.

کتاب «آخرین نقاشی سارا دفس» رمانی نوشته «دومینیک اسمیت» که اولین بار در سال 2016 انتشار یافت. وقتی دو هنرمند هلندی به نام «بارن» و «سارا دفس» دخترشان را به‌خاطر ابتلا به طاعون در سال 1635 از دست می‌دهند، با مشکلات روحی و مالی شدیدی مواجه می‌شوند. «سارا» علی‌رغم این بداقبالی و قانونی که زنان را از کشیدن مناظر منع می‌کند، اثری را به‌وجود می‌آورد که منظره‌ای زمستانی را به تصویر می‌کشد. مردی ثروتمند و ساکن نیویورک به‌نام «مارتی دگروت» این نقاشی را در سال 1958 به ارث می‌برد، اما بعد از یک ضیافت خیریه در آپاتمانش، درمی‌یابد که نقاشی با نسخه‌ای جعلی جابه‌جا شده است. جست‌وجوی «مارتی» برای یافتن نقاشی، او را به بروکلین می‌برد و با «الی شیپلی» آشنا می‌کند. سال‌ها بعد، «مارتی» و «الی» در سیدنی دوباره ملاقات می‌کنند؛ جایی که زندگی آکادمیک «الی» به‌خاطر امکان حضور همزمان نسخه اصلی نقاشی و نسخه جعلی آن در یک نمایشگاه، به خطر می‌افتد.

کتاب «سووشون» نوشته‌ سیمین دانشور است. در قسمتی از کتاب می‌خوانیم: «زری گفت: به‌خاطر اینکه خواستم کاری به تو نداشته باشند و بتوانیم راحت زندگی کنیم. یک‌دفعه به گریه افتاد و گفت: به‌خاطر اینیکی که توی شکمم است، چه فایده‌ای دارد بچه را با بدبختی به دنیا بیاوری و بزرگش کنی طاقت نداری، مفت از دستش بدهی. یوسف و خسرو آروم شدند و شروع کردند به نوازش زری که ما را ببخش. یوسف گفت: اگر از همان اول حقیقت را گفته بودی، این همه اذیت نمی‌شدی. آن شب گذشت و زری فقط به فکر این بود که آیا او ترسوست پس شجاعتش کجا رفته. آیا نگه‌داشتن خانواده و پرهیز از جنگ در آن ترس است. به‌راستی ترس و شجاعت چیست؟ فردا صبح هرکس مشغول کاری بود. عمه داشت دینارهای طلا را که خریده بود میان رویه و آستر کت جا می‌داد و دور آ‌ن‌ها را می‌دوخت. خسرو داشت نامه‌ای می‌نوشت برای حاکم تا شاید اسبش را پس بگیرد. یوسف داشت کتابی می‌‌خواند و هرگاه خسرو با مشکلی برمی‌خورد از پدرش می‌پرسید. زری داشت لباس اتو می‌کرد، ‌یک دست لباس کهنه‌ خسرو را اتو کرد و به غلام داد و گفت: کلو را اول به حمام ببر و بعد این لباس‌ها را بده بپوشه. غلام که رفت خانم فاطمه به یوسف گفت: نگه‌داشتن کلو امکان ندارد و بایستی که او در کنار خانواده‌اش باشد. زری با حرف عمه‌خانم موافق بود ولی یوسف اصرار داشت کلو را به مدرسه بفرستد تا نوشتن یاد بگیرید. زری بلند شد تا عرق معطر بیاورد ولی تمام شده بود و با دو مشربه بزرگ رفت تا از همسایه خود که پیرمردی بود عرق بخرد که متوجه می‌شود دختر حاکم را اسبی برداشته و به صحرا زده است. زری به خانه می‌آید و موضوع را به همه می‌گوید که ناگهان صدایی از تپه می‌آید که می‌بینند، سحر درحالی‌که دختر حاکم را سوار دارد بر روی بالای تپه ظاهر می‌شوند. پایین تپه کلی ماشین بود، از ژاندارمن و پاسبان گرفته تا خود حاکم و زینگر و … همه آنجا بودند.»

بزرگ علوی، نویسنده و روشنفکر مشهور معاصر است که از پیشگامان عرصه داستان‌نویسی نوین در ایران محسوب می‌شود. معروف‌ترین اثر او، مجموعه داستان‌های گیله مرد است که از داستانی با همین نام و هشت داستان دیگر به نام‌های دزاشیب، نامه‌ها، یک زن خوشبخت، رسوایی، یه ره نچکا، خائن، اجاره‌خونه و پنج دقیقه پس از دوازده تشکیل شده است.

داستان گیله مرد حکایت زندگی دهقانی روستایی است که در جنگل‌های گیلان اتفاق می‌افتد. او یک مبارز شورشی است که علیه ستم‌های حاکم قیام کرده و همسر او به دست مأموران کشته شده است. داستان در دو بخش بیرون و درون اتفاق می‌افتد. بخش بیرون از تعاملات دو مأموری که گیله مرد را به پاسگاه می‌برند تشکیل شده که یکی از آن‌ها بدذات است و با کنایه و توهین گیله مرد را می‌آزارد. دیگری اما ساکت است و زندانی را در سکوت همراهی می‌کند. این خاموش‌بودن مأمور دوم خود برای گیله مرد آزاردهنده است.

بخش درونی رمان درون ذهن گیله مرد سپری می‌شود و به افکار او درباره صغرا، همسر محبوبش که بی‌گناه کشته شد و طفل شش‌ماهه‌ای که با مرگ مادر در کومه جا مانده و سرنوشت نامعلومی دارد، می‌پردازد.

رمانی پر از شخصیت‌های مختلف، درددل اولین عشق و از دست‌دادن آن، به‌علاوه لمس جادو. این کتاب ارتباطی فوری با هرکسی که به‌دنبال یک رمان عاشقانه احساسی بزرگ است برقرار می‌کند.

جولی هفده‌ساله آینده‌اش را کاملاً برنامه‌ریزی کرده است: با دوست‌پسرش سام از شهر کوچکش نقل‌مکان می‌کند، در شهر کالج می‌رود، تابستانی را در ژاپن می‌گذراند؛ اما بعد سام می‌میرد و همه‌چیز تغییر می‌کند.

جولی که از شنیدن صدای او ناامید شده است، فقط برای گوش‌دادن به پست صوتی سم با تلفن او تماس می گیرد و سام گوشی رو برمی‌داره…

اگر شانس دومی برای خداحافظی داشته باشید چه می‌کنید؟

از دوره قبل از دودمان که در آن گروهی از فرمانروایان تثبیت‌شده برای دفاع از موقعیت خود، فضایل را نابود می‌کنند تا سلسله پنجم؛ جایی که فرعون از مرخصی طولانی‌مدت بازمی‌گردد و متوجه می‌شود که فقط سگش وفادار مانده است و تا قرن بیستم، جایی که یک مومیایی از سلسله هجدهم با خشم از خواب بیدار می‌شود تا یک نجیب‌زاده مدرن مصری را به‌خاطر غرورش سرزنش کند، حقایق بی‌انتهایی درطول هزاران سال هدایت شده‌اند. این حقایق با احضار قدرت و رمز و راز یک تمدن افسانه‌ای، هنر نمایشی را به نمایش می‌گذارند که «نجیب محفوظ» را در زمره معتبرترین نویسندگان ادبیات جهان قرار داده است.

«در محله ما همه از حمام‌های محل استفاده می‌کردند با این تفاوت که یکی بقچه زیر بغل می‌گذاشت و حمام می‌رفت، سر و جانش را هم خودش با پوسته صابون‌هایی که ته لیف، از این طرف و آن طرف، جمع کرده بود می‌شست و برای کیسه‌مالی پشتش هم، که دست آن نمی‌رسید، به حدیث و وعده بهشت و دعا به جان این و آن متوسل می‌‎شد. آن‌هایی هم که متمول بودند، روز موعود دلاک حمام دنبالشان می‌رفت و اسباب حمامشان را از خانه تا حمام و از حمام تا خانه برایشان حمل می‌کرد و با عزت و احترام سر و تنشان را می‌شست. دمپایی چوبی حمام را برایشان آب می‌کشید و جلو پایشان جفت می‌کرد و آخر سرهم یک لیوان شربت آب‌لیمو دستشان می‌داد. حمام زن‌ها فقط برای شست‌وشو و نظافت نبود، محل اجتماع زن‌های محل بود و فرهنگ خاص خودش را داشت؛ فرهنگی که مردها را به آن راه نبود و…» (برگرفته از متن کتاب)

ماری آنقدر غرق زندگی مشترک بوده و خود را فدای ازدواجش کرده که حتی فرصت استفاده از تعطیلات را هم نداشته است. او در آستانه چهل‌‎سالگی سرخورده از ملال‌‎های زندگی و سردی رفتارهای همسرش، تصمیمی انقلابی می‌گیرد و با تهیه بلیت سفر دریایی به دور دنیا، خانه را ترک می‌کند تا به همه چیز پشت کند و وعده‌ای تازه با خودش بگذارد…

چسلاو میلوش در ایرن هنوز گمنام است، بنابراین برای آشنایی خوانندگان، سعی بر آن بوده به‌غیر از شعرها، نطق نوبل و مقالاتی درباره او نیز در این کتاب گنجانده شود.

چسلاو میوش (زاده ۳۰ ژوئن ۱۹۱1 ـ درگذشته ۱۴ اوت ۲۰۰۴) شاعر، مترجم و استاد دانشگاه لهستانی بود. چسلاو میلوش سال ۱۹۸۰ برنده جایزه نوبل ادبیات شد. در جریان جنگ جهانی دوم و تهاجم به لهستان به دست آلمان نازی، میلوش با مطبوعات همکاری می‌کرد و اشعار او جزو نخستین کتاب‌هایی بودند که در لهستان پس از چنگ به چاپ رسیدند. میلوش رایزن فرهنگی لهستان کمونیستی در نیویورک و پاریس بود؛ اما در سال ۱۹۵۱ با قطع رابطه با دولت لهستان در فرانسه پناهنده سیاسی شد.

ازدواج گرترود و والتر مورل تبدیل به میدان جنگ شده است. گرترود که از شوهر بی‌سواد و گاهاً خشن خود زده شده، زندگی‌اش را وقف فرزندان و به‌خصوص پسرهای خود، ویلیام و پل، می‌کند و تصمیم دارد که اجازه ندهد آن دو، راه پدرشان را که کارکردن در معادن زغال‌سنگ است ادامه دهند. اما زمانی که پل تصمیم می‌گیرد تا با برقرارکردن رابطه با دختران هم‌سن و سال خودش، از کنترل افراطی و زندان‌گونه مادرش بگریزد، مشکلات و کشمکش‌های فراوانی اتفاق می‌افتد. پسرها و عاشق‌ها، تصویری فوق‌العاده جذاب از دوران کودکی و نوجوانی، و تضاد میان نسل‌هاست و شباهت‌های بی‌شماری با زندگی نویسنده اثر، دی. اچ. لارنس دارد. این رمان با توصیفات شگفت‌انگیز و عواطف عمیق، به‌شکلی استادانه به حقایقی جهان‌شمول درباره روابط انسان می‌پردازد.

«آدم آدم است» نام نمایشنامه‌ای اثر برتولت برشت، نویسنده آلمانی است که مضمون آن جنگ و هویت بشری است. نگارش این نمایشنامه در حدود سال ۱۹۲۶ به پایان رسیده است.

برشت در این نمایشنامه به وضعیت موجود زندگی بشر و بلاهایی که بر سر او می‌آید می‌پردازد. او در این نمایشنامه زندگی فردی را به تصویر می‌کشد که دربرابر نیروهای بیرونی قطعه‌قطعه می‌شود و حتی تا جایی پیش می‌رود که خودش نیز بر خود رحم نمی‌کند و خود او نیز بر خویشتن خویش ضربه می‌زند. او شاید هزاران بار می‌میرد اما هیچ اعتراضی نمی‌کند. در پایان برتولت برشت پیشنهاد می‌کند که مردمان باید این وضعیت را تحمل یا به‌گونه‌ای دیگر بینش خود را نسبت به زندگی متحول کنند تا دربرابر سیل حوادث درهم نشکنند. آدم آدم است همچین نام آلبومی موسیقایی به آهنگسازی سهیل مخبری در ایران است.

مجلد حاضر، به تأسی از متن اصلی مجموعه آثار برتولت برشت، شامل هفت تك‌پرده‌ای و نیز متن باله‌ای از اوست. پنج پرده‌ای اول در سال 1919 نوشته شده‌اند، بنابراین از آثار دوره اول فعالیت تئاتری برشت به‌شمار می‌آیند كه نظریه «تئاتر داستانی» در آن هنوز به ظهور نرسیده بود.