دیدنی های ماسوله

نویسنده: منصور علیمرادی
نشر: روزنه
توضیح: معمولا ماسوله را یک روستای بزرگ یا قصبه معرفی کنند و در این باب دلایلی می آورند؛ از جمله اینکه ظاهر ماسوله با زیستگاه های دیگر البرز که همگی روستا و قریه هستند، تفاوت چندانی نمی کند و شاخصه چشمگیری نسبت به دیگر زیستگاه های این خطه ندارد. دیگر اینکه ماسوله در قالب معیارها و تلقی رایج از تعریف شهر ، نمی گنجد.
اما اگر ملاک را مدنیت قرار دهیم قطعا ماسوله شهر به شمار می آید. ماسوله اگر شهر نبود بازاری با چهارصد دکان نداشت، که اکثرشان مسند استادکاران آهنگر باشد؛ چنانکه در دوره قاجار گلوله توپهای قشون را در ماسوله می ریختند و به همین مناسبت فتحعلی شاه قورچی باشی خود را حاکم این شهر و آنجا را مستقل از فومنات قرار داد.
اگر ماسوله شهر نبود دباغی اش شهرتی همسان آهنگری اش پیدا نمی کرد و دو کاروانسرا برای بازرگانی میان رشت و زنجان در آن ساخته نمی شد، کما اینکه نیازی به مسجد جامع و استقرار نهادی دینی در آن وجود نداشت.
اگر ماسوله شهر نبود به کلانتری که یکی از ارکان اداری شهرهای تجاری و صنعتی تا پیش از انقلاب مشروطه به حساب می آمد، نیازی نداشت.
معیار شهر بودن هر جایی مدنیت است و مدنیت با کیفیات سر و کار دارد. فارغ از میزان جمعیت، مهم آن است که در ماسوله از گذشته های دور باسوادی غلبه داشته و مناسبات پیچیده حقوقی در باب مالکیت مستغلات برقرار بوده است. فارغ از اینکه دسترسی به ماسوله چقدر دشواربود، این شهر خورشید منظومه ای زیستی متشکل از ۲۷ قریه بود، که همگی در کوهستان واقعند و حیاتشان ماسوله وابستگی دارد.