محمد پیامبر صلح در گرماگرم ستیز امپراتوری ها

نویسنده: هوان کل
مترجم: صالح طباطبایی
نشر: روزنه
توضیحات:
کل در کتاب اخیرش «محمد: پیامبر صلح در گرماگرم ستیز امپراطور‌ها» (2018) به بازخوانی زندگی پیامبر اسلام(ص) از عنفوان جوانی تا پایان عمر پرداخته است. در این اثر با استناد به مأخذ و منابع تاریخی، شیوه صلح‌طلبانه‌ پیامبر(ص) را با رو‌ش‌های معمول مواجهه امپراطوری‌های روم و ایران، حتی با آرای متکلمان مسیحی آن روزگار سنجیده و جنگ‌های مهم صدر اسلام را یک‌ به‌ یک تحلیل کرده است. بجز رویکرد تاریخی تطبیقی- مقایسه‌ای کتاب به موضوع، آنچه شاید این اثر را از آثار مشابه متمایز سازد از سویی، نگرش نوآورانه‌ای است که به مأخذ روایی اسلامی دارد و از سوی دیگر استنادهای بجا و گاه یکسره تازه‌اش به آیات قرآن است. این کتاب بر آن است تا تفسیر دوباره‏ ای از اسلام نخستین در مقام نهضتی سخت متأثر از ارزش‏ های صلح‏‏ ورزانه در واکنش به کشتار حاصل از دهه‏ ها جنگ و کشمکش‏ دینی ملازم آن به دست دهد. از جنگ‏ های صلیبی تا دوران استعمار، نزاع ‏های مسیحیان و مسلمانان به این گرایش در میان نویسندگانِ بهره ‏مند از میراث اروپایی دامن زد که تنها بر مسأله اسلام و جنگ تمرکز کردند و از جنبه صلح و تعاون غفلت ورزیدند.
کتاب حاضر به جای‏ آن‏که بکوشد توضیح دهد که مسلمانان درباره کتاب مقدس‏ شان چه می‏ اندیشند، قرآن را در بستر تاریخی اش بررسی می‏ کند. قرآن بر آزادی عقیده و رواداری و گذشت نسبت به دشمنان پای می ‏فشارد و از جنگ ناموجه و یورش‌گرانه بازمی‏ دارد. قرآن به همه موحدان درستکار و نه فقط به پیروان پیامبر اسلام(ص)مژده رستگاری می‌دهد. بسیاری از بیگانگان و جمع نه‏ چندان کم‏ شماری از مسلمانان هیچ ‏یک از این اوصاف را به آن نسبت نداده ‏اند، بلکه غالباً آن را چنان تفسیر کرده ‏اند که گویی عکس آن را تأیید می‏ کند. این حقیقت نشانگر آن است که قرآن تا چه حدی مورد سوء فهم واقع شده است. دلایل فراوانی برای چنین سوء فهمی می‌توان برشمرد، از جمله مرام ‏های سلطه‏ گرانه امپراطوری ‏های متأخر بیزانسی مسیحی و عباسی اسلامی، وجود مشکلاتی در تفسیر نص قرآن و ناتوانی در قرائت نص در قیاس با متون رومی و ایرانی معاصرش که به این شیوه می‌توان ارزش‏ ها و دغدغه ‏های قرآن را در برابر ارزش‏ ها و دغدغه‏ های کسان دیگری که در آن دوره می‏ زیستند قیاس کرد و سنجید.