درباره نگریستن

عکس‌ها یادگارهای گذشته‌اند، آثاری از آن‌چه رخ داده ‌است. اگر زندگان آن گذشته را به دوش کشند، اگر گذشته تبدیل به بخش جدایی‌ناپذیر از فرایندی شود که در طی آن مردم تاریخ خود را می‌سازند، آن‌گاه همه‌ی عکس‌ها دوباره متنی زنده به‌دست خواهند‌ آورد، و به‌ جای آن‌که لحظه‌هایی بازداشته ‌شده باشند، هم‌چنان در زمان وجود خواهند ‌داشت. شاید عکاسی پیشگویی حافظه‌ای انسانی است که باید در آینده به طور اجتماعی و سیاسی تحقق یابد. چنین حافظه‌ای هر تصویری از گذشته را، هرقدر فاجعه‌آمیز و هرقدر به گناه آلوده، در حصار تداوم خویش خواهد گرفت. تمایز میان استفاده‌های خصوصی و عمومی از عکاسی از میان برخواهد خاست، خانواده‌ی انسان وجود خواهد داشت. ( از متن کتاب )

جان برجر، رمان‌نویس، منتقد هنری، تاریخ‌نگار فرهنگی و برنده‌ی جایزه بوکر ۱۹۷۲، نویسنده‌ای است با فصاحت خیره‌كننده و بینشی گیرا، كه در آثار دقیق و قدرتمندش معیارها و ارکان امروزه‌ی تمدن ما را به نقد می‌کشد. او در كتاب درباره‌ی نگریستن نقش ما را به عنوان ناظر و مشاهده‌كننده‌ای بررسی می‌كند تا لایه‌های تازه‌ای از معانی را در آن‌چه می‌بینیم، آشكار كند. چگونه حیواناتی كه در باغ‌وحش‌ها می‌بینیم برای ما یادآور رابطه‌ی میان انسان و حیوان‌اند كه در قرن بیستم به كلی از دست رفته است؟ چه چیزی در دیدن عكس‌هایی از جنگ نهفته است كه خشونتِ پیش ازاین نیرومندشان را دوچندان می‌كند؟ چگونه بدن‌های برهنه‌ی ساخته‌ی رودن تهدیداتی را که از جانب پیکره‌های گلی متوجه اقتدار و قدرت مردانه‌ی اوست برملا می‌کنند؟ و چگونه انزوا به هنر جاکومتی شکل می‌دهد؟ برجر با پیش‌كشیدن این پرسش‌ها و پرسش‌های از این دست در آثارش،‌ به شكل بنیادینی نگاه هر خواننده‌ای را‌ دگرگون می‌سازد.