بایسته های حقوق بین الملل عمومی

 قسمت‌ اول‌ ـ مفاهيم‌ كلي‌ حقوق‌ بين‌الملل‌

 فصل‌ اوّل‌: تعريف‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ و مباني‌ آن‌

                 بخش‌ اول‌ : بررسي‌ مفهوم‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ 5

بند 1 : تعريف‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ 5

بند 2 : طبقه‌بندي‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ 7

1- حقوق‌ بين‌الملل‌ جهاني‌ 8

2- حقوق‌ بين‌الملل‌ عام‌ 8

3- حقوق‌ بين‌الملل‌ خاص‌ 8

بند 3 : ضمانت‌ اجرا در حقوق‌ بين‌الملل‌ 9

بند 4 : خصوصيات‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ 10

بخش‌ دوم‌ : مباني‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ 12

بند 1 : مكتب‌ حقوق‌ وضعي‌ يا ارادي‌ 12

1- گرايش‌ تحديد ارادي‌ 12

2- گرايش‌ اراده‌ مشترك‌ 14

3- مكتب‌ حقوق‌ وضعي‌ جديد 14

بند 2 : مكتب‌ حقوق‌ موضوعي‌ 14

1- مكتب‌ حقوق‌ طبيعي‌ 15

2- مكتب‌ قاعده‌گرايي‌ 17

3- مكتب‌ جامعه‌شناسي‌ حقوقي‌ 17

فصل‌ دوم‌: رابطه‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ با حقوق‌ داخلي‌

 بخش‌ اول‌ : نظريات‌ مختلف‌ در مورد رابطه‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ با حقوق‌ داخلي‌ 19

بند 1 : نظريه‌ دوگانگي‌ حقوقي‌ يا دوآليسم‌ 19

1- از حيث‌ تشكيلات‌ 19

2- از لحاظ‌ قلمرو قواعد حقوقي‌ 19

3- از حيث‌ مباني‌ و منابع‌ 19

4- از نقطه‌نظر تابعين‌ 19

5- از لحاظ‌ ضمانت‌ اجرا 20

6- از نظر اعتبار 20

بند 2 : نظريه‌ يگانگي‌ حقوقي‌ يا مونيسم‌ 20

1- دلايل‌ پيروان‌ نظريه‌ يگانگي‌ حقوقي‌ با تقدم‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ 20

2- دلايل‌ پيروان‌ نظريه‌ يگانگي‌ حقوقي‌ با تقدم‌ حقوق‌ داخلي‌ 22

بند 3 : نظرية‌ معاصر 23

بخش‌ دوم‌ : نقش‌ متقابل‌ حقوق‌ داخلي‌ و حقوق‌ بين‌الملل‌ 24

بند 1 : نقش‌ قواعد داخلي‌ در حقوق‌ بين‌الملل‌ 24

بند 2 : نقش‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ در دادگاههاي‌ داخلي‌ 25

1- نحوه‌ برخورد انگلستان‌ با قواعد حقوق‌ بين‌الملل‌ 25

2- نحوه‌ برخورد ايالات‌ متحده‌ آمريكا با قواعد حقوق‌ بين‌الملل‌ 28

 

قسمت‌ دوم‌ ـ تابعين‌ حقوق‌ بين‌الملل‌

 

 

 

 كليـات‌ 33

 فصل‌ اول‌: دولـت‌هــا

 بخش‌ اول‌ : تعريف‌ دولت‌ و مشخصات‌ آن‌ 35

بند 1 : جمعيت‌ دايمي‌ 35

بند 2 : سرزمين‌ معين‌ 37

بند 3 : حكومت‌ 40

بند 4 : اهليت‌ برقراري‌ روابط‌ با ساير دولت‌ها (يا اصل‌ حاكميت‌) 41

بخش‌ دوم‌ : پيدايش‌ و تبديل‌ دولت‌ در حقوق‌ بين‌الملل‌ 43

بند 1 : اكتساب‌ سرزمين‌ 43

1ـ اشغال‌ و تصرف‌ سرزمين‌ 44

2ـ مالكيت‌ ناشي‌ از تصرف‌ بلامعارض‌ 45

3ـ تسليم‌ يا واگذاري‌ سرزمين‌ 46

4ـ تسخير و استيلا 47

5ـ كاهش‌ يا افزايش‌ سرزمين‌ به‌موجب‌ تغييرات‌ جغرافيايي‌ 48

6ـ انتساب‌ سرزمين‌ از طريق‌ داوري‌ و قضاوت‌ 49

7ـ سكوت‌ حاكي‌ از رضايت‌، شناسايي‌ و عدم‌ امكان‌ انكار پس‌ از اقرار 49

8ـ اكتساب‌ نسبي‌ سرزمين‌ 50

بند 2 : حقوق‌ حفظ‌ وضعيت‌ سرزميني‌ موجود 52

1ـ اصل‌ حفظ‌ تماميت‌ ارضي‌ دولت‌ها و ممنوعيت‌ توسل‌ به‌ زور 52

2ـ مسأله‌ تجزيه‌ خاك‌ 53

بخش‌ سوم‌ : شناسايي‌ دولت‌ها و حكومت‌ها 53

بند 1 : شناسايي‌ دولت‌ها 53

1ـ مفهوم‌ شناسايي‌ دولت‌ها 53

2ـ شرايط‌ شناسايي‌ دولت‌ها 54

3ـ ماهيت‌ شناسايي‌ دولت‌ها 56

4ـ خصيصه‌ صلاحديدي‌ و اختياري‌ بودن‌ شناسايي‌ 58

5 ـ چگونگي‌ شناسايي‌ دولت‌ها 60

بند 2 : شناسايي‌ حكومت‌ها 61

1ـ مفهوم‌ شناسايي‌ حكومت‌ها 61

2ـ شرايط‌ شناسايي‌ حكومت‌ها 61

3ـ چگونگي‌ شناسايي‌ حكومت‌ها 63

4ـ ماهيت‌ شناسايي‌ حكومت‌ها 63

بند 3 : انواع‌ شناسايي‌ 64

1ـ تفكيك‌ براساس‌ درجه‌ كنترل‌ موثر دولت‌ جديد بر قلمرو و مردم‌ خود 65

2ـ تفكيك‌ براساس‌ درجه‌ التزام‌ نسبت‌ به‌ مقررات‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ 65

بخش‌ چهارم‌ : جانشيني‌ دولت‌ها 65

بند 1 : جانشيني‌ معاهدات‌ 66

بند 2 : دارايي‌ها و بدهي‌هاي‌ دولت‌ 68

بند 3 : اموال‌ خصوصي‌ 69

بند 4 : دعاوي‌ بين‌المللي‌ 70

بند 5 : تابعيت‌ 70

فصل‌ دوم‌: سازمان‌هاي‌ بين‌المللي‌

 بخش‌ اول‌ : سازمان‌هاي‌ بين‌المللي‌ دولتي‌ 73

بند 1 : سازمان‌هاي‌ بين‌الدولي‌ جهاني‌ 73

1ـ تاريخچه‌ سازمان‌ ملل‌ متحد 73

2ـ اهداف‌ و اصول‌ سازمان‌ ملل‌ متحد 75

3ـ اركان‌ اصلي‌ سازمان‌ ملل‌ متحد 75

بند 2 : سازمان‌هاي‌ بين‌الدولي‌ منطقه‌اي‌ 82

1ـ سازمان‌هاي‌ اروپايي‌ و منطقه‌ آتلانتيك‌ 82

2ـ سازمان‌هاي‌ آمريكايي‌ 83

3ـ سازمان‌هاي‌ آسيايي‌ و آفريقايي‌ 83

بند 3 : سازمان‌هاي‌ بين‌الدولي‌ فرامنطقه‌اي‌ 84

بخش‌ دوم‌ : سازمان‌هاي‌ بين‌المللي‌ غيردولتي‌ 84

 

 

 

 فصل‌ سوم‌: افراد

 بخش‌ اول‌ : حمايت‌ فرد در حقوق‌ بين‌الملل‌ 85

بند 1 : حقوق‌ بين‌الملل‌ بشردوستانه‌ 86

1ـ ريشه‌هاي‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ بشردوستانه‌ 86

2ـ سازمان‌ ملل‌ متحد و حقوق‌ بين‌الملل‌ شردوستانه‌ 90

بند 2 : حمايت‌ از طبقات‌ مختلف‌ افراد 93

1ـ حمايت‌ از كارگران‌ 93

2ـ حمايت‌ از پناهندگان‌ 94

3ـ حمايت‌ از اقليت‌ها 94

بخش‌ دوم‌ : مسؤوليت‌ كيفري‌ فرد در حقوق‌ بين‌الملل‌ 95

بند 1 : جنايات‌ بين‌المللي‌ و انواع‌ آن‌ 95

1ـ مفهوم‌ جنايت‌ بين‌المللي‌ 95

2ـ انواع‌ جنايات‌ بين‌المللي‌ 95

بند 2 : مسؤوليت‌ كيفري‌ بين‌المللي‌ افراد و دولت‌ها 96

1ـ مسؤوليت‌ كيفري‌ بين‌المللي‌ افراد 96

2ـ مسؤوليت‌ كيفري‌ بين‌المللي‌ دولت‌ها 97

فصل‌ چهارم‌: ساير تابعين‌ حقوق‌ بين‌الملل‌

 بخش‌ اول‌ : دولت‌هاي‌ با وضعيت‌ خاص‌ 99

بند 1 : كشورهاي‌ تحت‌الحمايه‌ 99

بند 2 : سرزمين‌هاي‌ تحت‌ قيمومت‌ 101

بند 3 : دولت‌هاي‌ داراي‌ اشكال‌ خاص‌ 102

1ـ سرير مقدس‌ يا واتيكان‌ 102

2ـ ساير دولت‌هاي‌ خاص‌ 103

بخش‌ دوم‌ : مردم‌ 104

1ـ ملت‌هاي‌ تحت‌ سلطه‌ استعماري‌ 106

2ـ ملت‌هاي‌ تحت‌ سلطه‌ بيگانه‌ 106

3ـ ملت‌هاي‌ تحت‌ سلطه‌ يك‌ رژيم‌ نژادپرست‌  106

بخش‌ سوم‌ : نهضت‌هاي‌ آزاديبخش‌ ملي‌ 106

 بخش‌ چهارم‌ : دولت‌هاي‌ در تبعيد (كميته‌هاي‌ ملي‌) 107

 

 

 

قسمت‌ سوم‌ ـ منابع‌ حقوق‌ بين‌الملل‌

 

 

 

 كليات‌ 113

 

 

 

 فصل‌ اول‌: عرف‌ بين‌المللي‌

 بخش‌ اول‌ : تعريف‌ عرف‌ بين‌المللي‌ 115

 بخش‌ دوم‌ : شرايط‌ وجودي‌ عرف‌ بين‌الملل‌ 116

بند 1 : عنصر معنوي‌ 117

قضيه‌ لوتوس‌  (Lotus)   117

بند 2 : عنصر مادي‌ 119

1ـ شرط‌ مدت‌  119

2ـ تعدد رفتارها  121

3ـ عدم‌ تساوي‌ ارزش‌ رفتارها  122

بخش‌ سوم‌ : انواع‌ عرف‌ 123

بند 1 : عرف‌ جهاني‌ 123

بند 2 : عرف‌ منطقه‌اي‌ 124

بخش‌ چهارم‌ : ملاحظات‌ نهايي‌ 124

 فصل‌ دوم‌: معاهدات‌ بين‌المللي‌

 كليات‌ 126

 بخش‌ اول‌ : تعريف‌ معاهده‌ بين‌المللي‌ و خصوصيات‌ آن‌ 127

بند 1 : تعريف‌ معاهده‌ بين‌المللي‌ 127

1ـ تعريف‌ معاهده‌ بين‌المللي‌ به‌ معناي‌ وسيع‌ آن‌  127

2ـ تعريف‌ معاهده‌ بين‌المللي‌ به‌ معناي‌ محدود آن‌  128

بند 2 : خصوصيات‌ معاهدات‌ بين‌المللي‌ 129

1ـ معاهده‌ بين‌المللي‌ حاصل‌ توافق‌ (بين‌المللي‌) اراده‌ها است‌  129

2ـ معاهده‌ بين‌المللي‌ سندي‌ است‌ كه‌ ايجاد تكليف‌ مي‌كند  130

3ـ معاهده‌بين‌المللي‌صرفاً ناشي‌ ازارادة‌تابعين‌حقوق‌بين‌الملل‌(يعني‌دولتها) است‌ 131

4ـ معاهده‌ بين‌المللي‌ تابع‌ مقررات‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ است‌  132

5ـ معاهده‌ بين‌المللي‌ به‌صورت‌ كتبي‌ تنظيم‌ مي‌شود 132

6ـ معاهده‌ بين‌المللي‌ مي‌تواند عناوين‌ مختلفي‌ داشته‌ باشد 132

بند 3 : واژه‌شناسي‌ معاهدات‌ 132

بند 4 : وجوه‌ افتراق‌ بين‌ معاهده‌ و موافقت‌نامه‌ 137

1ـ تفاوت‌ از حيث‌ اطراف‌ سند 137

2ـ تفاوت‌ از حيث‌ موضوع‌ 137

3ـ تفاوت‌ از حيث‌ تشريفات‌ انعقاد 138

4ـ تفاوت‌ از حيث‌ شكل‌ سند 138

5ـ تفاوت‌ از حيث‌ نحوة‌ تنظيم‌ سند 140

بند 4 : طبقه‌بندي‌ معاهدات‌ 140

1ـ طبقه‌بندي‌ ماهوي‌ معاهدات‌  140

2ـ طبقه‌بندي‌ صوري‌ معاهدات‌  141

بخش‌ دوم‌ : آيين‌ و تشريفات‌ انعقاد معاهدات‌ 143

بند 1 : مذاكرات‌ مقامات‌ صلاحيتدار 143

بند 2 : نگارش‌ 145

1ـ نام‌گذاري‌ معاهده‌ و انتخاب‌ واژه‌ها  145

2ـ انتخاب‌ زبان‌  146

بند 3 : امضا و پاراف‌ 146

بند 4 : رضايت‌ به‌ التزام‌ در قبال‌ يك‌ معاهده‌ 148

1- موافقت‌نامه‌هاي‌ ساده‌ يا اجرايي‌ 148

2- موافقت‌نامه‌هاي‌ رسمي‌ 149

بند 5 : مسأله‌ اهليت‌ براي‌ انعقاد معاهدات‌ 151

1- دولت‌ها  151

2- ساير تابعين‌ حقوق‌ بين‌الملل‌ با شكل‌ خاص‌  151

3- حكومت‌هاي‌ عضو در يك‌ كشور فدرال‌  151

4- سازمان‌هاي‌ بين‌المللي‌  152

بخش‌ سوم‌ : حق‌ شرط‌ يا تحديد تعهد 153

بند 1 : مفهوم‌ حق‌ شرط‌ 154

1- منظور از شرط‌ چيست‌ ؟ 154

2- اهميت‌ عبارت‌ «بيانيه‌ يك‌ جانبه‌» 155

3- ماهيت‌ حقوقي‌ «حق‌ شرط‌»  155

4- فرق‌بين‌ «حق‌ شرط‌» و «قيدشرط‌» 155

5- عبارت‌ «تحت‌ هر نام‌ يا به‌ هر عبارت‌»  155

بند 2 : نظام‌ حقوقي‌ حق‌ شرط‌ 156

1- نظام‌ سنتي‌ : پذيرش‌ به‌ اتفاق‌ آرا 156

2- نظام‌ حقوقي‌ معاصر در مورد حق‌ شرط‌  157

بند 3 : شرايط‌ پذيرش‌ حق‌ شرط‌ 158

1- شرايط‌ شكلي‌  158

2ـ  شرايط‌ ماهوي‌  159

بند 4 : زمان‌ اعلام‌ حق‌ شرط‌ 159

1- حق‌ شرط‌ هنگام‌ امضا 159

2- حق‌ شرط‌ هنگام‌ تصويب‌ 160

3- حق‌ شرط‌ هنگام‌ الحاق‌ 160

بند 5 : حق‌ شرط‌ در انواع‌ معاهدات‌ 162

1- حق‌ شرط‌ در معاهدات‌ دوجانبه‌  162

2- حق‌ شرط‌ در معاهدات‌ چند جانبه‌  162

3- حق‌ شرط‌ در معاهدات‌ همه‌ جانبه‌  162

4- حق‌ شرط‌ در سازمانهاي‌ بين‌المللي‌  163

بند 6 : آثار حقوقي‌ حق‌ شرط‌ 163

1- آثار حقوقي‌ پذيرش‌ حق‌ شرط‌  163

2- آثار حقوقي‌ مخالفت‌ با حق‌ شرط‌  164

3- آثار حقوقي‌ انصراف‌ از حق‌ شرط‌ و از مخالفت‌ با آن‌  164

بند 7 : شناخت‌ اعلاميه‌ تفسيري‌ و تمييز آن‌ با حق‌ شرط‌ 165

1- تعريف‌ اعلاميه‌ تفسيري‌  165

بند 8 : نمونه‌هايي‌ از اعمال‌ حق‌ شرط‌ و اعلاميه‌ تفسيري‌ 167

1- نمونه‌هايي‌ از اعمال‌ حق‌ شرط‌ 167

الف‌) كنوانسيون‌ فلات‌ قاره‌ مورخ‌ 29 آوريل‌ 1958  167

ب‌ ) اعمال‌ حق‌ شرط‌ نسبت‌ به‌ كنوانسيون‌ حقوق‌ كودك‌ 1989 167

بخش‌ چهارم‌ : اجراي‌ معاهدات‌ 171

بند 1 : اجراي‌ معاهده‌ در مكان‌ 171

1- انتفاع‌ كشور ثالث‌ از معاهدات‌  171

الف‌) معاهداتي‌ كه‌ «به‌ محض‌ انعقاد» باعث‌ انتفاع‌ كشور ثالث‌ مي‌شوند 172

ب‌ ) انتفاع‌ كشور ثالث‌ به‌ موجب‌ مقررات‌ موضوعه‌ قبلي‌  172

2- معاهداتي‌ كه‌ براي‌ كشور ثالث‌ لازم‌الرعايه‌ است‌  173

بند 3 : ديدگاه‌ كنوانسيون‌ 1969 وين‌ نسبت‌ به‌ معاهداتي‌ كه‌ براي‌ كشورهاي‌ ثالث‌                تعهداتي‌ ايجاد مي‌كنند 173

بند 2 : اجراي‌ معاهده‌ در زمان‌ 175

1- تاريخ‌ اجراي‌ معاهدات‌ 175

2- اجراي‌ موقت‌ معاهده‌  177

3- اجراي‌ معاهدات‌ متوالي‌ كه‌ ناظر بر موضوع‌ واحد باشند 177

4- عطف‌ بماسبق‌ نشدن‌ معاهدات‌  178

بند 3 : اجراي‌ معاهدات‌ برحسب‌ انواع‌ آن‌ 178

1- اجراي‌ معاهدات‌ دوجانبه‌  178

2- اجراي‌ معاهدات‌ چند جانبه‌  179

3- اجراي‌ معاهدات‌ همه‌ جانبه‌  179

بخش‌ پنجم‌ :  تفسير معاهدات‌ 181

بند 1 : مفهوم‌ تفسير 181

بند 2 : مراجع‌ صلاحيتدار براي‌ تفسير 181

1- مراجع‌ بين‌المللي‌  181

الف‌) مراجع‌ دولتي‌ (بين‌المللي‌)  182

ب‌ ) مراجع‌ حقوقي‌ بين‌المللي‌  183

ج‌)  سازمان‌هاي‌ بين‌المللي‌  184

2- مراجع‌ داخلي‌  185

الف‌) مراجع‌ اجرايي‌  186

ب‌ ) مراجع‌ قانونگذاري‌  186

ج‌ ) مراجع‌ قضايي‌  186

بند 3 : اصول‌ ناظر بر تفسير معاهدات‌ بين‌المللي‌ 187

1- اصل‌ حسن‌ نيت‌ 187

2- اصل‌ آثار مفيد 187

3- اصل‌ ايجاد حداقل‌ تعهدات‌ 187

4- اصل‌ تفسير به‌ نفع‌ كشور برخوردار از وضعيت‌ نامساعد  187

5- اصل‌ عدم‌ تفسير عبارات‌ واضح‌ و روشن‌  188

بند 4 : روش‌هاي‌ تفسير معاهدات‌ بين‌المللي‌ 188

1- روش‌ ذهني‌  188

2- روش‌ عيني‌  189

بخش‌ ششم‌ : اختتام‌ معاهدات‌ 191

بند 1 : بطلان‌ معاهدات‌ 191

1- نقض‌ حقوق‌ داخلي‌  193

2- تجاوز نماينده‌ كشور از حدود اختيارات‌ خود  194

3- اشتباه‌ 194

4- تقلب‌ 195

5- تطميع‌ نماينده‌ كشور 196

6- اجبار 196

الف‌) اجبار نماينده‌ دولت‌  198

ب‌ ) اجبار كشورها  198

7- عدم‌ رعايت‌ قواعد آمرة‌ بين‌المللي‌ 198

8- عهدنامه‌هاي‌ نابرابر 200

بند 2 : فسخ‌ معاهدات‌ 201

1- اراده‌ مشترك‌ متعاهدين‌ 201

الف‌ ) اتفاق‌ آراي‌ طرفين‌ معاهده‌ (تفاسخ‌ ) 201

ب‌ ) انقضاي‌ مدت‌ معاهده‌ 202

ج‌ ) انجام‌ تعهدات‌ قراردادي‌  202

د ) انعقاد معاهده‌ جديد  202

ه ) قيد احتمالات‌ در معاهده‌ 203

و ) قطع‌ روابط‌ ديپلماتيك‌ و كنسولي‌  203

2- لغو يك‌ جانبه‌ معاهده‌ 203

الف‌) شرط‌ قبلي‌ و صريح‌ در معاهده‌  203

ب‌ ) قوه‌ قاهره‌ يا فورس‌ ماژور  204

ج‌ – جانشيني‌ دولت‌ها در معاهدات‌  205

د – تغيير بنيادين‌ اوضاع‌ و احوال‌ 205

ه ) نقض‌ اساسي‌ معاهده‌  206

3- تعارض‌ تعهدات‌ قراردادي‌  208

4- ايجاد يك‌ قاعدة‌ آمرة‌ جديد  209

5- متروك‌ ماندن‌ معاهدات‌  209

6- فسخ‌ معاهدات‌ در اثر جنگ‌  209

بند 3 : تعليق‌ اجراي‌ معاهدات‌ 210

بند 4 : اصلاح‌ و جرح‌ و تعديل‌ معاهدات‌ 211

فصل‌ سوم‌: ساير منابع‌ حقوق‌ بين‌الملل‌

 بخش‌ اول‌ : اصول‌ عمومي‌ حقوق‌ 214

 بخش‌ دوم‌ : رويه‌ قضايي‌ بين‌المللي‌ و نظرات‌ حقوقدانان‌ 215

 بخش‌ سوم‌ : عدالت‌ و انصاف‌ 216

 بخش‌ چهارم‌ : اعمال‌ حقوقي‌ يك‌ جانبه‌ 218

بند 1 : مفهوم‌ اعمال‌ و اسناد يك‌ جانبه‌ 218

بند 2 : طبقه‌بندي‌ اعمال‌ يك‌ جانبه‌ 219

الف‌ ) اعمال‌ در حكم‌ شرط‌ : اعلان‌ 220

ب‌ ) اعمال‌ موجد تكاليف‌ : «وعده‌» و «شناسايي‌»  220

ج‌ ) اعمال‌ مؤيد حقوق‌ : اعتراض‌ 222

د ) اعمال‌ مبتني‌ بر طرد حقوق‌ : انصراف‌ 222

ه ) اعمال‌ يك‌ جانبه‌ ضمني‌ : سكوت‌ 223

بخش‌ پنجم‌ : تصميمات‌ سازمان‌هاي‌ بين‌المللي‌ 223

بند 1 : اهميّت‌ تصميمات‌ سازمانهاي‌ بين‌المللي‌  223

بند 2 : انواع‌ قطعنامه‌هاي‌ سازمان‌ ملل‌ متحد 224

1- قطعنامه‌هاي‌ داخلي‌ سازمان‌ ملل‌  225

2- قطعنامه‌هاي‌ مربوط‌ به‌ حفظ‌ صلح‌ و امنيت‌ بين‌الملل‌  225

3- قطعنامه‌هاي‌ اعلامي‌  226

 

قسمت‌ چهارم‌ ـ قلمرو جامعه‌ بين‌المللي‌

 فصل‌ اول‌: قلمرو دريايي‌ : حقوق‌ درياها

 بخش‌ اول‌ : كليات‌ 233

بند 1 : اهميت‌ قلمرو دريايي‌ 233

بند 2 : تاريخچه‌ تدوين‌ قواعد حقوق‌ درياها 235

1- كنفرانس‌ لاهه‌ 1930  235

2- اولين‌ كنفرانس‌ سازمان‌ ملل‌ متحد راجع‌ به‌ حقوق‌ درياها (ژنو – 1958)  236

3- دومين‌ كنفرانس‌ سازمان‌ ملل‌ متحد راجع‌ به‌ حقوق‌ درياها (ژنو – 1960) 237

4- سومين‌كنفرانس‌ سازمان‌ ملل‌متحد راجع‌به‌حقوق‌ درياها (مونتگوبي‌- 1982) 237

بخش‌ دوم‌ : نحوه‌ تحديد حدود مناطق‌ دريايي‌ 240

بند 1 : مفهوم‌ خط‌ مبدأ 240

بند 2 : ترسيم‌خطوط‌ مبدأدر وضعيت‌هاي‌ ساحلي‌مختلف‌(تعيين‌حدداخلي‌مناطق‌ دريايي‌) 242

1- وضع‌ تورفتگي‌هاي‌ ساحلي‌ 242

2- برآمدگي‌هاي‌ جزري‌  244

3- جزاير  244

4- خليج‌هاي‌ تاريخي‌  244

5- خليج‌هاي‌ كوچك‌ هم‌مرز با چند كشور  245

6- دهانة‌ رودخانه‌ها  246

7- بنادر  246

8- اسكله‌ها  246

9- جزاير مصنوعي‌  246

بند 3 : تعيين‌ حد خارجي‌ و جانبي‌ مناطق‌ دريايي‌ كشورهاي‌ مقابل‌ و مجاور 246

بند 4 : مناطق‌ مختلف‌ دريايي‌ 247

بخش‌ سوم‌ : آبهاي‌ داخلي‌ 247

بند 1 : حدود آبهاي‌ داخلي‌ 247

بند 2 : تحديد حدود آبهاي‌ داخلي‌ 249

بند 3 : نظام‌ حقوقي‌ آبهاي‌ داخلي‌  249

1- حق‌ دسترسي‌ به‌ آبهاي‌ داخلي‌  250

2- اعمال‌ صلاحيت‌ دولت‌ ساحلي‌ در آبهاي‌ داخلي‌  252

الف‌) صلاحيت‌ قضايي‌ دولت‌ ساحلي‌ نسبت‌ به‌ ناوهاي‌ جنگي‌ خارجي‌ 252

ـ صلاحيت‌ مدني‌ 254

ـ صلاحيت‌ كيفري‌ 255

ـ مسأله‌ پناهندگي‌ در كشتي‌ جنگي‌ مقيم‌ در آبهاي‌ داخلي‌  256

ب‌ ) صلاحيت‌ قضايي‌ دولت‌ ساحلي‌ نسبت‌ به‌ كشتي‌هاي‌ تجاري‌ خارجي‌ 257

ـ صلاحيت‌ مدني‌  257

ـ صلاحيت‌ كيفري‌  258

ـ سيستم‌ فرانسه‌ 258

ـ مسأله‌ پناهندگي‌ در كشتي‌هاي‌ تجاري‌ مقيم‌ در آبهاي‌ داخلي‌ 261

بخش‌ چهارم‌ : درياي‌ سرزميني‌ 262

بند 1 : مفهوم‌ دولت‌ ساحلي‌ و توسعه‌ صلاحيت‌هاي‌ آن‌ 262

1- بررسي‌ مفهوم‌  262

2- علل‌ پيدايش‌ مفهوم‌ دولت‌ ساحلي‌  263

الف‌ ) علل‌ جغرافيايي‌  263

ب‌ – علل‌ اقتصادي‌  264

ج‌ – علل‌ نظامي‌ و استراتژيك‌  265

3- توسعه‌ صلاحيت‌هاي‌ دولت‌هاي‌ ساحلي‌  266

الف‌) منطقه‌گرايي‌ آمريكاي‌ لاتين‌  267

ب‌ ) منطقه‌گرايي‌ آسيايي‌ – آفريقايي‌  269

بند 2 : ماهيت‌ حقوقي‌ درياي‌ سرزميني‌ 270

1- بينش‌هايي‌ كه‌ درياي‌ سرزميني‌ را جزو درياي‌ آزاد مي‌دانند 270

الف‌) نظريه‌ ارتفاق‌ ساحلي‌  270

ب‌ ) نظريه‌ حق‌ حفاظت‌ و بقا  271

ج‌ ) نظريه‌ قلمرو عمومي‌ بين‌المللي‌ 272

2- بينش‌هايي‌ كه‌ درياي‌ سرزميني‌ را وابسته‌ به‌ قلمرو خشكي‌ مي‌دانند 272

الف‌) نظريه‌ حق‌ مالكيت‌  272

ب‌ ) نظريه‌ حق‌ حاكميت‌  274

بند 3 : حدود درياي‌ سرزميني‌ 275

بند 4 : نظام‌ حقوقي‌ درياي‌ سرزميني‌ 276

1- رژيم‌ عبور از درياي‌ سرزميني‌  276

الف‌) رژيم‌ عبور در قواعد موضوعه‌ : حق‌ عبور بي‌ضرر 276

ب‌ ) مفهوم‌ عبور  278

ج‌ ) مفهوم‌ عبور بي‌ضرر  278

د ) معيارهاي‌ عبور بي‌ضرر  279

ه ) حقوق‌ دولت‌ ساحلي‌ درباره‌ عبور بي‌ضرر  279

و ) تكاليف‌ دولت‌ ساحلي‌ دربارة‌ عبور بي‌ضرر  281

ز ) اعمال‌ حق‌ عبور بي‌ضرر نسبت‌ به‌ انواع‌ كشتي‌ها 281

2- اعمال‌ رژيم‌ عبور بي‌ضرر نسبت‌ به‌ انواع‌ كشتي‌ها  281

3- اعمال‌ صلاحيت‌ دولت‌ ساحلي‌  283

الف‌) اعمال‌ صلاحيت‌ كيفري‌  284

ب‌ ) اعمال‌ صلاحيت‌ مدني‌  284

بخش‌ پنجم‌ : منطقه‌ نظارت‌ 285

بند 1 : مفهوم‌ منطقه‌ نظارت‌ 285

بند 2 : نظام‌ حقوقي‌ منطقه‌ نظارت‌ 287

بخش‌ ششم‌ : منطقه‌ انحصاري‌ اقتصادي‌ 289

بند 1 : بررسي‌ مفهوم‌ 289

بند 2 : حدود منطقه‌ انحصاري‌ اقتصادي‌ 290

بند 3 : تحديد حدود منطقه‌ انحصاري‌ اقتصادي‌ 291

بند 4 : وضعيت‌ حقوقي‌ منطقه‌ انحصاري‌ اقتصادي‌ 293

1- حقوق‌ و تكاليف‌ دول‌ ساحلي‌ 293

2- حقوق‌ دولتهاي‌ ثالث‌ 296

3- وضعيت‌ ساير فعاليتها كه‌ مربوط‌ به‌ حقوق‌ و تكاليف‌ دولتهاي‌ ساحلي‌ و ثالث‌                             نمي‌شود 297

بخش‌ هفتم‌ :  درياي‌ آزاد 298

بند 1 : بررسي‌ مفهوم‌ 298

بند 2 : ماهيت‌ حقوقي‌ درياي‌ آزاد 299

بند 3 : نظام‌ حقوقي‌ درياي‌ آزاد 303

1- آزادي‌ كشتيراني‌  304

2- آزادي‌ پرواز  307

3- آزادي‌ تعبيه‌ خطوط‌ كابل‌ و لوله‌ زيردريايي‌  307

4- آزادي‌ صيد  307

5- آزادي‌ تحقيق‌ در درياي‌ آزاد  308

6- آزادي‌ ايجاد جزاير مصنوعي‌ و ديگر تأسيسات‌ مجاز در درياي‌ آزاد 308

بخش‌ هشتم‌ : فلات‌ قاره‌ 308

بند 1 : بررسي‌ مفهوم‌ 308

بند 2 : حدود فلات‌ قاره‌ 310

بند 3 : تحديد حدود فلات‌ قاره‌ 311

بند 4 : نظام‌ حقوقي‌ فلات‌ قاره‌ 315

1- حقوق‌ دولت‌ ساحلي‌ در فلات‌ قاره‌  316

2- حقوق‌ دولتهاي‌ ثالث‌ در فلات‌ قاره‌  317

بخش‌ نهم‌ : منطقه‌ ميراث‌ مشترك‌ بشريت‌ 317

بند 1 : پيدايش‌ مفهوم‌ ميراث‌ مشترك‌ بشريت‌ 317

بند 2 : نظام‌ حقوقي‌ اعماق‌ درياها : ميراث‌ مشترك‌ بشريت‌ 318

1ـ قطعنامه‌هاي‌ مجمع‌ عمومي‌  318

2ـ مقررات‌ كنوانسيون‌ 1982  319

بخش‌ دهم‌ : تنگه‌هاي‌ مورد استفاده‌ كشتيراني‌ بين‌المللي‌ 322

بند 1 : تعريف‌ تنگه‌هاي‌ بين‌المللي‌ 322

بند 2 : رژيم‌ عبور ترانزيتي‌ 324

1ـ گرايش‌هاي‌ مختلف‌ در كنفرانس‌ سوم‌ حقوق‌ درياها در مورد عبور ترانزيتي‌ 324

2ـ حق‌ عبور ترانزيتي‌  325

بند 3 : تقسيم‌بندي‌ تنگه‌ها از ديدگاه‌ كنوانسيون‌ 1982 327

فصل‌ دوم‌: قلمرو هوايي‌ : حقوق‌ هوايي‌

 بخش‌ اول‌ : سير تكاملي‌ قواعد حقوق‌ هوايي‌ 328

بند 1 : حقوق‌ هوايي‌ پيش‌ از جنگ‌ جهاني‌ اول‌ (1914) 328

بند 2 : حقوق‌ هوايي‌ بين‌ دو جنگ‌ جهاني‌ اول‌ و دوم‌ 329

1ـ كنوانسيون‌ پاريس‌ (1919)  329

2ـ كنوانسيون‌ ايبرو ـ امريكن‌ (1926)  330

3ـ كنوانسيون‌ پان‌ ـ امريكن‌ يا هاوانا (1928)  330

4ـ كنوانسيون‌ بهداشتي‌ لاهه‌ (1933)  331

بند 3 : حقوق‌ هوايي‌ از جنگ‌ جهاني‌ دوم‌ 331

بخش‌ دوم‌ : كنوانسيون‌ هواپيمايي‌ بين‌المللي‌ كشوري‌ و موافقت‌نامه‌هاي‌ الحاقي‌ آن‌ 332

بند 1 : كنوانسيون‌ هواپيمايي‌ بين‌المللي‌ كشوري‌ 332

1ـ اصول‌ ناظر بر هوانوردي‌  332

2ـ سازمان‌ هواپيمايي‌ بين‌المللي‌ كشوري‌ (ايكائو)  333

3ـ حمل‌ و نقل‌ هوايي‌ بين‌المللي‌  334

4ـ مقررات‌ نهايي‌  334

بند 2 : موافقت‌نامه‌ سرويس‌هاي‌ ترانزيت‌ هوايي‌ بين‌المللي‌ 334

بند 3 : موافقت‌نامة‌ حمل‌ و نقل‌ هوايي‌ بين‌المللي‌ 334

بخش‌ سوم‌ : كنوانسيون‌هاي‌ امنيتي‌ هواپيمايي‌ 336

بند 1 : كنوانسيون‌ 1963 توكيو راجع‌ به‌ جرايم‌ و برخي‌ از اعمال‌ ارتكابي‌ ديگر در هواپيما 336

بند 2 : كنوانسيون‌ 1970 لاهه‌ راجع‌ به‌ جلوگيري‌ از تصرف‌ غيرقانوني‌ هواپيما 337

بند 3 : كنوانسيون‌ 1971 مونترال‌ راجع‌ به‌ جلوگيري‌ از اعمال‌ غيرقانوني‌ عليه‌ امنيت‌          هواپيمايي‌ كشوري‌ 338

فصل‌ سوم‌: حقوق‌ حاكم‌ بر فضاي‌ ماوراي‌ جو و كرات‌ آسماني‌

 بخش‌ اول‌ : سير تكاملي‌ قواعد حقوق‌ فضا 340

 بخش‌ دوم‌ : تعريف‌ فضاي‌ ماوراي‌ جو و حدود آن‌ 343

 بخش‌ سوم‌ : نظام‌ حقوقي‌ حاكم‌ بر قلمرو فضايي‌ 344

بند 1 : آزادي‌ كاوش‌ و بهره‌برداري‌ 344

بند 2 : آزادي‌ ارتباطات‌ از راه‌ دور 346

بند 3 : آزادي‌ نظارت‌ و سنجش‌ از راه‌ دور 347

بخش‌ چهارم‌: اعمال‌ صلاحيتهاي‌ دولتي‌ در فضا و كرات‌ آسماني‌ 348

 

 

 

قسمت‌ پنجم‌ ـ روش‌هاي‌ حل‌ مسالمت‌آميز اختلافات‌ بين‌المللي‌

 فصل‌ اول‌: كـليـات‌

 بخش‌ اول‌ : پيشينه‌ تاريخي‌ حل‌ و فصل‌ مسالمت‌آميز اختلافات‌ بين‌المللي‌ 353

 بخش‌ دوم‌ : منابع‌ مربوط‌ به‌ روشهاي‌ حل‌ مسالمت‌آميز اختلافات‌ بين‌المللي‌ 356

بند 1 : منشور ملل‌ متحد 356

بند 2 : قطعنامه‌هاي‌ مجمع‌ عمومي‌ 357

بند 3 : معاهدات‌ بين‌المللي‌ 357

بخش‌ سوم‌ : تعريف‌ و ماهيت‌ اختلاف‌ بين‌المللي‌ 358

بند 1 : تعريف‌ اختلاف‌ بين‌المللي‌ 358

بند 2 : ماهيت‌ اختلافات‌ بين‌المللي‌ 360

فصل‌ دوم‌: روش‌هاي‌ سياسي‌ حل‌ و فصل‌ اختلافات‌ بين‌المللي‌

 بخش‌ اول‌ : مذاكره‌ 361

بند 1 : مفهوم‌ مذاكره‌ و ويژگيهاي‌ آن‌ 361

بند 2 : نحوه‌ مذاكرات‌، مكان‌ و مدت‌ آن‌ 364

1ـ نحوه‌ مذاكرات‌  364

2ـ مكان‌ مذاكرات‌  366

3ـ مدت‌ مذاكرات‌  366

بند 3 : كنفرانس‌هاي‌ مهم‌ بين‌المللي‌ 367

بخش‌ دوم‌ : مساعي‌ جميله‌ 369

 بخش‌ سوم‌ : ميانجي‌گري‌ 370

بند 1 : پيشينة‌ تاريخي‌ ميانجي‌گري‌ 370

بند 2 : تعريف‌ و خصوصيات‌ ميانجي‌گري‌ 371

بند 3 : انواع‌ ميانجي‌گري‌ 373

1ـ انواع‌ ميانجي‌گري‌ از لحاظ‌ كاربردي‌ كه‌ در حفظ‌ صلح‌ و امنيت‌ بين‌المللي‌ دارد 374

2ـ انواع‌ ميانجي‌گري‌ از لحاظ‌ وظايفي‌ كه‌ ميانجي‌ به‌عهده‌ مي‌گيرد 375

بند 4 : وجوه‌ افتراق‌ ميانجي‌گري‌ با مساعي‌ جميله‌ 378

بخش‌ چهارم‌ : تحقيق‌ 379

بند 1 : مفهوم‌ تحقيق‌ 379

بند 2 : آيين‌ كار 381

بند 3 : كارآيي‌ كميسيونهاي‌ تحقيق‌ 382

بخش‌ پنجم‌ : سازش‌ يا آشتي‌ 383

بند 1 : مفهوم‌ سازش‌ 383

بند 2 : آيين‌ سازش‌ 383

بند 3 : كارآيي‌ كميسيون‌هاي‌ سازش‌ 384

بند 4 : وجوه‌ افتراق‌ ميانجي‌گري‌ با سازش‌ 385

فصل‌ سوم‌: روشهاي‌ حقوقي‌ حل‌ مسالمت‌آميز اختلافات‌ بين‌المللي‌

 بخش‌ اول‌ : قضاوت‌ بين‌المللي‌ 386

بند 1 : ديوان‌ دايمي‌ بين‌المللي‌ دادگستري‌ 386

1ـ تاريخچه‌  386

2ـ پيدايش‌ ديوان‌ دايمي‌ بين‌المللي‌ دادگستري‌  387

3- مقايسه‌ ديوان‌ دايمي‌ با ديوان‌ بين‌المللي‌ دادگستري‌ 390

الف‌ ) وجوه‌ اشتراك‌  390

ب‌ ) وجوه‌ اختلاف‌  390

بند 2 : تأسيس‌ ديوان‌ بين‌المللي‌ دادگستري‌ 391

1ـ ساختار و تشكيلات‌ 392

2ـ استفاده‌ از قاضي‌ اختصاصي‌  394

3- صلاحيت‌ ديوان‌ بين‌المللي‌ دادگستري‌  395

الف‌) صلاحيت‌ ترافعي‌  396

1- مفهوم‌ صلاحيت‌ ترافعي‌  396

2- محدوديت‌هاي‌ صلاحيت‌ ديوان‌ بين‌المللي‌ دادگستري‌  396

2-1- از حيث‌ اصحاب‌ دعوي‌’ 396

2-2- از حيث‌ موضوع‌ دعوي‌  398

2-3- از حيث‌ رضايت‌ دولتها  399

2-4- محدوديت‌ از حيث‌ مجاري‌ اعلان‌ رضايت‌ دولتها  399

2-4-1 انعقاد موافقتنامه‌هاي‌ خاص‌ مبني‌ بر قبول‌ صلاحيت‌ ديوان‌ 399

2-4-2 پذيرش‌ صلاحيت‌ اجباري‌  400

ب‌ ـ صلاحيت‌ مشورتي‌ ديوان‌  404

بخش‌ دوم‌ :  داوري‌ بين‌المللي‌ 405

بند 1 : تحول‌ تاريخي‌ داوري‌ 405

1- داوري‌ فردي‌ يا داوري‌ توسط‌ رئيس‌ يك‌ كشور  406

2- داوري‌ توسط‌ كميسيون‌ مختلط‌   407

3- داوري‌ توسط‌ دادگاه‌ 407

بند 2 : مباني‌ داوري‌ 409

1- قرار رجوع‌ به‌ داوري‌   410

2- شرط‌ رجوع‌ به‌ داوري‌  410

3- قرارداد داوري‌ دايمي‌  410

بند 3 : آيين‌ داوري‌ 411

1- موضوع‌ اختلاف‌  411

2- كيفيت‌ انتخاب‌ داوران‌  411

3- حدود صلاحيت‌ و اختيارات‌ داوران‌  411

4- قواعدي‌ كه‌ داور مبناي‌ حكم‌ داوري‌ خود قرار مي‌دهد  412

بند 4 : خصوصيات‌ حكم‌ داوري‌ 413

1- خصوصيت‌ الزامي‌ بودن‌ حكم‌ داوري‌  413

2- خصوصيت‌ قطعي‌ بودن‌ حكم‌ داوري‌  414

3- فقدان‌ ضمانت‌ اجراي‌ حكم‌ داوري‌  414

فهرست‌ منابع‌ 416

 الف‌ – منابع‌ فارسي‌ 416

 ب‌ – منابع‌ لاتين‌ 417