گیله مرد

بزرگ علوی، نویسنده و روشنفکر مشهور معاصر است که از پیشگامان عرصه داستان‌نویسی نوین در ایران محسوب می‌شود. معروف‌ترین اثر او، مجموعه داستان‌های گیله مرد است که از داستانی با همین نام و هشت داستان دیگر به نام‌های دزاشیب، نامه‌ها، یک زن خوشبخت، رسوایی، یه ره نچکا، خائن، اجاره‌خونه و پنج دقیقه پس از دوازده تشکیل شده است.

داستان گیله مرد حکایت زندگی دهقانی روستایی است که در جنگل‌های گیلان اتفاق می‌افتد. او یک مبارز شورشی است که علیه ستم‌های حاکم قیام کرده و همسر او به دست مأموران کشته شده است. داستان در دو بخش بیرون و درون اتفاق می‌افتد. بخش بیرون از تعاملات دو مأموری که گیله مرد را به پاسگاه می‌برند تشکیل شده که یکی از آن‌ها بدذات است و با کنایه و توهین گیله مرد را می‌آزارد. دیگری اما ساکت است و زندانی را در سکوت همراهی می‌کند. این خاموش‌بودن مأمور دوم خود برای گیله مرد آزاردهنده است.

بخش درونی رمان درون ذهن گیله مرد سپری می‌شود و به افکار او درباره صغرا، همسر محبوبش که بی‌گناه کشته شد و طفل شش‌ماهه‌ای که با مرگ مادر در کومه جا مانده و سرنوشت نامعلومی دارد، می‌پردازد.