فلسفه سیاسی کلاسیک اسلامی

کتاب پیش‌رو متن سخنرانی «حاتم قادری» با موضوع «فلسفه سیاسی کلاسیک اسلامی» است که با این پرسش آغاز می‌شود: آیا فلسفه اصولاً پسوندی را به‌عنوان اسلامی، مسیحی یا هر چیز دیگر می‌تواند متحمل شود یا خیر؟وی در پاسخ به این پرسش می‌گوید «فلسفه در واقع الزامات خاص خود را دارد و ما نمی‌توانیم با اسلامی‌بودن یا مسیحی‌بودن یا هر چیز دیگر آن را پسوند بزنیم؛ مضافاً این که فلسفه ازآن‌رو که از ماهیت اشیا و امور در باب کلیات بحث می‌کند، طبعاً نمی‌تواند با پسوندهای اسلامی سازگار باشد… با توجه به این که فلسفه متکی بر گفت و گوست، به این معنا ما در ایران و ایران اسلامی فلسفه نداشتیم بلکه حکمت داشته‌ایم، یعنی نوعی پند، نوعی خرد و دانایی (مانند کلیله و دمنه)…[فلسفه سیاسی کلاسیک اسلامی] با الکندی و رساله «دفع‌الحزن» آغاز می‌شود و فارابی با کپی‌برداری از آثار فلاسفه یونان آن را به اوج می‌رساند، و سپس با رسیدن آن به اندلس تنزل می‌یابد و پژمرده می‌شود .حال سخن این است که چرا این وضعیت ایجاد شد. در این‌باره یکی از مهم‌ترین مشکلات، ادغام فلسفه با فقه، عرفان و کلام بود. یعنی متکلم، فقیه و عارف جای فیلسوف سیاسی را گرفتند. آن‌ها بدون این که نسبتی با فلسفه داشته باشند، آن را در میان خود تقسیم کردند. نگارنده در ادامه اذعان می‌دارد «فلسفه سیاسی از جمله پدیده‌هایی (چیزهایی) است که نیاز به دیدگاه تکثرطلبانه دارد و دیدگاه تکثرگرایانه به حیات اجتماعی برمی‌گردد. به‌نوعی می‌توان گفت علت رشد فلسفه سیاسی در غرب، وجود نوعی پلورالیسم مشرکانه بود .وی در پایان مطلب عنوان می‌کند که (چیزی وجود دارد به نام مونیسم تنگ‌نظرانه و اعضاگرایی در اندیشه که اجازه نمی‌دهد گفت‌وگویی به نام فلسفه سیاسی در حیات اجتماعی و سیاسی ما شکل بگیرد.»