آنتونیو كاسه‌سه در این كتاب می‌كوشد تا به بررسی برخی از گره‌های كور روابط بین‌الملل بپردازد و نشان دهد كه عوامل مختلف، اعم از سیاسی، اقتصادی، عقیدتی و حقوقی، در روابط بین كشورها چگونه بر هم اثر می‌گذارند. این گره‌ها و مسائل به روابط قدرت بین قدرت‌های بزرگ یا بین قدرت‌های بزرگ و قدرت‌های كم‌تر بزرگ مربوط می‌شود كه در آن مرام‌ها و ضرورت‌های سیاسی جایگاه اصلی را به خود اختصاص می‌دهند و الزامات حقوقی به كنار رانده می‌شوند. به این ترتیب، مؤلف می‌كوشد تا عموم مردم را در جریان برخی از مسائل كه تاكنون به حلقه‌ی محدود كارشناسان تعلق داشته است قرار دهد.

در این کتاب، تجربه‌ی انقلاب‌های قرن بیستم در کشورهای روسیه، آلمان، چین، ویتنام، کوبا و نیکاراگوئه بازخوانی و در پرتو پیروزی‌ها و شکست‌هایی که در تاریخ انقلاب‌های سوسیالیستی در قرن بیستم شاهد بودیم بر اهمیت و اولویت انقلاب اجتماعی به‌موازات انقلاب سیاسی تأکید می‌شود. این درک هم‌راستا با دیدگاهی است که آنتونیو گرامشی هوشیارانه نزدیک به یک‌صد سال پیش در مقاله‌ی کوتاه خود تحت عنوان “دو انقلاب” مطرح و در آن اشاره کرد که گذار به سوسیالیسم باید در دو عرصه‌ی جداگانه اما به‌هم‌پیوسته، یعنی دولت و اقتصاد رخ دهد. اشاره‌ی گرامشی بر این است که بخش قابل‌توجهی از آن‌چه ما انقلاب می‌نامیم، در واقع مقدم بر کسب قدرت سیاسی صورت می‌گیرد. به عبارت دیگر، کسب تدریجی قدرت اجتماعی مقدم بر دولت‌مداری است.

شاپور جورکش در کتاب «زندگی عشق و مرگ از دیدگاه صادق هدایت» نگاهی نو به بوف کور و دیگر عاشقانه‌های این نویسنده کرده است. او معتقد است که بیشتر مفسران و منتقدان هدایت او را خوب نشناخته و درست تحلیل نکرده‌اند و با دریافت نادرست از آثارش هویتی کاذب به او تحمیل کرده‌اند. خواننده، بعد از مطالعه نظریه‌های مطرح شده در کتاب حاضر، با صادق هدایتی آشنا می‌شود که، با آن چه تاکنون از طریق نقد و تحلیل‌های منتقدان مختلف می‌شناخته، کاملاً متفاوت است. چرا که بیشتر منتقدان و مفسران آثار هدایت، به جای آن که با بررسی همه کارهای او نظام فکری و سمت‌گیری اجتماعی او را استخراج کنند و بعداً بوف‌کور را در پرتو آن منظومه فکری تحلیل کنند، بدون آن که بتوانند از نظام نمادینی ثابت و دستگاه نقدی مشخص پیروی کنند، از طریق التقاط نمادهای متناقض، هر گوشه از بوف کور را به شکلی تعبیر کرده‌اند، و در نهایت توهمات مالیخولیایی راوی بوف‌کور را مبنای فکری نویسنده تلقی کرده‌اند، و بر پایه همان خشت کج اوّل، از طرفی، به بررسی آثار دیگر هدایت بنا نهاده‌اند و اندیشه و پیام آن آثار را وارونه جلوه داده، در محاق کج‌اندیشی فروبرده‌اند و هدایت آرمانگرا را تا حد بیمار روانی «با تمایلات آدمکشی» تنزّل داده‌اند. در نقدهای همه تقبیح‌گران و تمجیدگران ـ اعم از نقد اتوبیوگرافیکال، روانشناسانه، سیاسی، اجتماعی و غیره ـ پیشانی شخص هدایت دست‌کم داغگاه یکی از انگ‌های زیر بوده است: وسواسی»، «مالیخولیایی»، «بدبین و مأیوس»، تاریک‌اندیش»، «ناتوان»، «زن‌کش»، «جبرگرا»، «صوفی»، «بودایی»، «مبلّغ هنر منحط»، اشاعه‌دهنده فلسفه پوچی»، «مدّاح‌مرگ»، «دنباله‌گوی هذیانهای نروال»، «پیروآلن‌پو»، مقلدریلکه»، «ردگیرکافکا». «داستان‌نویس ناشی» و … علی‌رغم این همه سوءتفاهم‌ها و پیشداوری‌های روزمرّه، کتاب حاضر می‌کوشد مفروضات زیر را روشن کند: ۱ ـ نویسنده بوف‌کور نه تنها با راوی آن یگانه نیست، بلکه از این راوی فاصله انتقادی دارد. ۲ ـ دیدگاه‌صادق‌هدایت نسبت به زنان خوش‌بینانه و جانبدارانه‌است. ۳ ـ در بوف‌کور تکنیک خاصی به کار رفته که در ایران چندان شناخته شده نیست، و همین امر بسیاری از سوءتفاهم‌ها را به وجود آورده است. برای این منظور، کتاب حاضر در ابتدا مرور و نظری بر تحلیل‌ها و برداشت‌های بعضی منتقدان این اثر خواهد داشت، سپس گوشه‌ای از اندیشه‌های هدایت را در ارتباط با مضمون بوف‌کور در دیگر آثار هدایت مورد بررسی قرار می‌دهد، تا کمال آن اندیشه‌ها و تبحّر تکنیکی هدایت را در بوف‌کور باز نماید. در انتها، با تأکید بر این که برای یک اثر نمادین یک معنای خاص وجود ندارد، تلاش خواهد داشت که با حفظ نظام نقد خود، به محتمل‌ترین پیام بوف‌کور نزدیک شود.

این كتاب حاصل سلسله درس‌هایم درباره‌ی روش تحقیق “گراندد تئـوری” است. طی چند سال در كلاس‌های متعدد درس روش تحقیق در رشته‌هـای مختلف دكتری و یا دوره‌های آزاد انجمن‌های علمی با دانشجویان علاقه‌مند بحث و تدقیق شده است. امیدوارم مباحث كتاب برای دانشگاهیان و همه‌ی محققان علاقه‌منـد بـه این حوزه، خصوصاً در تحقیقات و مطالعات اجتماعی و به‌ویژه دانشجویان تحصیلات تكمیلی مفید واقع بشود. (از پیش‌گفتار مؤلف) “… جای یك كتاب تألیفی در این زمینه خالی بود؛ كتابی كه به همـه‌ی رویكردهای متنوع در این سنت روش‌شناختی بپردازد و در عین حال برخی از مطالعات ایرانی انجام شده با این روش را به عنوان مثال‌هـای قابـل فهـم برای پژوهش‌گران و دانشجویان ایرانی در برگیرد. اكنون نگارش ایـن اثـر ارزشمند توسط پژوهش‌گری دانشمند كه خـود در طـی سـال‌هـای اخیـر مطالعات متعددی را در این سنت روش‌شناختی عرضه كرده است فرصـتی برای پاسخ‌گویی به این نیاز موجود است. دكتر مقصود فراسـتخواه در این اثر به خوبی نظریه‌ی مبنایی و رویكردهای پنج‌گانه‌ی آن را توصیف می‌كنـد و اقتضائات فكری و روش‌شناختی كاربرد هوشمندانه‌ی ایـن رویكردهـا را برای پژوهش‌گران و دانشجویان ایرانی مطرح می‌سازد.” (از مقدمه‌ی دكتر محمدامین قانعی‌راد)

چه موضوع برانگیزاننده و درخشانی. جهان دیپلماسی که زمانی بسته و محرمانه و هم‌چون جزیره‌ای منزوی بود، به‌واسطه‌ی ظهور رسانه‌های جدید کاملاً دگرگون شده که پیامدهای آن عظیم و در عین حال هنوز نامعلوم است. به برکت بینش و قلم دلپذیر سیب، ما نکات منفی و مثبت را درباره‌ی جهان تازه‌ی دیپلماسی کشف می‌کنیم. (اروین کالب، مشاور ارشد مرکز پولیتزر و استاد هاروارد)

هدف پژوهش پیشِ رو، همانند بسیاری از معماهای دیگر علوم اجتماعی، درك بهتر خودمان و در این مورد، درك این موضوع است كه چرا مردم و سازمان‌ها برخلاف آن‌چه در ملأ عام در مورد آرمان‌های فرهنگی خود اظهار می‌كنند، عمل می‌كنند. اقدامات آن‌ها آشكارا با آن‌چه ادعا دارند در دل عزیز می‌دارند تناقض دارد. این امر تنها در ارجیحت‌دادن به خود در همه‌ی امور یا كاملا بر اساس منافع شخصی عمل‌كردن خلاصه نمی‌شود. آن‌ها بقای جمعی، ثبات و امنیت را حتا بیش‌تر عزیز می‌دارند، و در دنبال‌كردن و محافظت از این ارزش‌های غایی هدف‌مندانه عمل می‌كنند. آن‌ها (در نظر خود) به دلایل خیری باور دارند كه استفاده از ابزارهای مسئله‌دار را (برای خودشان) توجیه می‌كند؛ به پیشرفت‌ها و ابداعاتی دل می‌بندند كه با موفقیت از پس هنجارهای دست و پاگیر اجتماعی و نهادهای بازدارنده برآمده‌اند؛ و به‌طور خلاصه، خود را روشنفكر می‌دانند، نه تبه‌كار، فریب‌كار، خبیث یاخودخواهانی فاسد در چشم دیگران. (از دیباچه‌ی كتاب)

اندیشه‌ی محوری در نوشتار حاضر آن است كه پایه‌ی پژوهش علمی مسئله است. در این رویكرد پژوهش علمی یك تلاش معقول و تجربی برای حل مسئله است. در این معنا حل مسئله نیازمند دو نوع تلاش است: 1. تبیین تئوریك 2. تبیین تجربی انتقادی. تبیین تجربی مسبوق به تبیین تئورك است و از طریق این تبیین در باب صدق یا كذب تبیین تئوریك داوری می‌شود. تحلیل كمی یكی از روش‌های دقیق تبیین تجربی است، با این حال این روش به مثابه یك استدلال آماری در پی یافتن نظم های تجربی است. استدلال تئوریك نیاز به بحث های تئوریك و حتی تفسیر دارد و نباید از آن غفلت كرد.

“با نگاهی گذرا به سیر تحول جوامع انسانی می‌توان دریافت كه انسان، حیات جمعی و آسیب‌های اجتماعی همزاد یكدیگرند. “آسیب‌های اجتماعی” اگرچه باید خاطرنشان كرد كه واقعیتی دیرپا محسوب می‌شود، نوظهور و مربوط به دوره‌ی ضرب‌آهنگ سریع توسعه‌ی پس از انقلاب صنعتی است كه با خود مهاجرت وسیع، انباشت جمعیت شهری، رشد شتابان شهرها و كلان‌شهرها، تغییر نوع و شكل روابط انسانی، ظهور عصر جدید و تكثیر و تجمع آسیب‌های اجتماعی را به همراه داشته است … “سرزمین ایران نیز از این واقعیت مستثنا نبوده و بنا بر دلایل متعددی نظیر موقعیت ژئوپلیتیکی، سابقه‌ی تاریخی، تغییرات جمعیتی، رشد شتابان شهرها، اجرای برنامه‌های متنوع و گاه متضاد توسعه در یک‌صد سال اخیر، ناپایداری اجتماعی و سیاسی، رویه‌های مدیریتی و حكمرانی، … شاهد گسترش بی‌رویه‌ی آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی بوده‌ است كه انباشت، پیچیدگی و چندلایه‌شدن آن‌ها تهدیدی قابل توجه است كه باید بدان پرداخت… “نخستین همایش ملی آسیب‌های اجتماعی را انجمن جامعه‌شناسی ایران با همت والا و ستودنی استاد ارجمند، شادروان دكتر محمد عبداللهی، ریاست وقت انجمن در سال 1381، برگزار كرد و مجموعه مقالات همایش نیز متعاقباً در شش جلد منتشر شد. تمهید مقدمات برگزاری دومین همایش از سال 1390 صورت گرفت تا اولاً تكرار این واقعه‌ی علمی باشد… و ثانیاً پاسداشتی باشد از مقام علمی استاد عبداللهی … و اینك با شكل‌گیری شرایط مناسب نسبی و با مساعدت جناب آقای دكتر سیدمرتضی میرباقری، قائم‌مقام محترم وزیر كشور و دبیر شورای اجتماعی كشور [در سال1391]، مجموعه مقالات منتخب هیئت داوران در نه جلد آماده و منتشر شده است.” (از دیباچه‌ی كتاب، به قلم میرطاهر موسوی)

مجموعه حاضر فقط بازتاب طنین صداهای تاریخ نگاران چپ‌گرای انقلاب‌های روسیه در نیم سده اخیر است،آن‌هم از جنبه‌ای خاص: بازنشاسایی سرشت انقلاب اكتبر. هرگز قصدی برای نگارش چنین مجموعه‌ای نداشتم. كاری بود یك‌سره برنامه‌ریزی نشده. به صدمین سالگرد انقلاب اكتبر كه رسیدیم، دعوت تارنمایی پرخواننده را برای ارائه ارزیابی‌ام از تجربه اكتبر ، بی پاسخ نگذاشتم. در پاسخ به پرسش‌هایی كه مطرح كرده بودند ، دیدگاه‌های خودم را با عنوان « انقلاب اكتبر: یك گام به پیش ، دو گام به پس » تقریر كردم. این بحث اكنون در قالب فصل اول كتاب حاضر آمده است. هسته اصلی بحث‌ام عبارت بود از تصدیق ضرورت تعهد شورمندانه به آرمان‌های انسانی اكتبر و تحرز هوشمندانه از روش‌های سیاسی اكتبر. بر پژوهش‌های مجموعه پرشماری از مورخان چپ‌گرای انقلاب‌های روسیه تكیه كرده بودم كه هاله‌ای كودتایی را حول انقلاب اكتبر تمیز داده بودند، در معنایی یك سره متمایز از « كودتای كلاسیك » كه بی‌وقفه از شیپور تبلیغاتی نیروهای مخالف به خطا به انقلاب اكتبر منتسب می‌شده است. (برداشتی از پیش‌گفتار)

كشیش پروتستان اهل برلین، یوهان فریدریش زولنر، در مقاله‏ى كه در سال 1783 در مخالفت با “نكاح عرفى” نوشت به سرگشتگى‏هایى اشاره كرد كه “به نام روشن‏نگرى در دل و ذهن مردم به وجود آمده است…”. وى در جایى از نوشته‏اش مفهوم روشن‏نگرى را به چالش كشید و پرسید “به‏راستى روشن‏نگرى چیست”. این پرسش پنهان كه در پانوشت آن مقاله آمده بود، نتایج ثمربخش و ژرفى در تاریخ فلسفه بر جاى نهاد. چراكه بسیارى را بر آن داشت كه پاسخى به این پرسش بدهند. بخش عمده‏اى از مقالات این كتاب همین پاسخ‏ها و بحث‏هایى هستند كه در همان سده‏ى هجدهم، در پى آن‏ها درگرفتند. مقاله‏ى معروف كانت با عنوان “روشن‏نگرى چیست” نیز در پاسخ به همین پرسش نوشته شد: “روشن‏نگرى خروج آدمى‏ست از نابالغىِ به تقصیرِ خویشتنِ خود. و نابالغى، ناتوانى در به كار گرفتن فهم خویش است بدون هدایت دیگرى”. روشنى‏یابى جنبشى است كه به زبان تمثیل مى‏توان آن را به “گناه دومین” آدمى تشبیه كرد. “گناه نخستین” خوردن از میوه‏ى درخت معرفت است و “گناه دومین” آغاز معرفت‏یابىِ آدمى است با در كار آوردنِ عقلِ سنجش‏گرِ خود و دلیرى كردنش در كاربست فهمِ خویشتن، فهم انسان و جهان، آن‏چنان كه در واقع هست و نه آن‏چنان كه سنت انتقادى قرن‏ها به او فراداده است و پیشینیان او پنداشته‏اند. مقاله‏هاى این كتاب در واقع دنباله‏ى منطقىِ مقاله‏هایى است كه در كتاب روشن‏نگرى چیست؟ تعریف‏ها و نظریه‏ها آمده است. در این كتاب نیز بحثى پى گرفته مى‏شود كه دویست و اندى سال پیش آغاز شد و هنوز هم در چارگوشه‏ى جهان ادامه دارد.

در حقیقت پیدایش و تحول رویکردها و الگوهای جدید در حوزه‌ی حکومت‌های محلی و مدیریت شهری تلاشی است برای یافتن شیوه‌هایی کارآمدتر برای پاسخ‌گفتن به انبوه نیازها و مسائلی که شهرهای بزرگ، پیچیده و پویای امروز گرفتار آن‌ها هستند. محتوای اصلی همه‌ی این کوشش‌های نظری و عملی درس‌آموختن از تجربه‌های جهانی و بهره‌گرفتن از آن‌ها در راه توسعه‌ی پایدار سرزمین، بهسازی زندگی شهری و رضایت همه‌ی شهروندان است. مجموعه مقالات حاضر کوششی جمعی و هدفمند برای شناخت و فهم محتوای اصلی مفاهیم و واژگان حکم‌روایی شهری و چگونگی بهره‌مندی از آن‌ها در شرایط کنونی ایران است که با شتاب به سوی شهری‌شدن و پیامدهای فزاینده‌ی آن پیش می‌رود.

سیاست‌گذاران و دولتمردان، که سیاست‌گذاری و هدایت دولت مدرن را بر عهده دارند، به‌منظور بالابردن درجه‌ی عقلانیت تصمیم‌سازی‌ها و نتیجه‌بخشی اقدام‌ها و کنش‌هایشان در عرصه‌ی جامعه‌ی سیاسی نیازمند درکی عمیق از چیستی نهاد دولت و چگونگی کارکرد آن در مسیر توسعه هستند. این در حالی است که انسان و بالابردن شأن و منزلت او در جهان امروز اهمیت روزافزونی دارد. از این رو در دانش سیاسی، اگر آن را یک سنت علمی و تحقیقاتی در نظر بگیریم، عامل انسانی عمدتاً در قالب جمعیت و منابع انسانی و کم و کیف آن هیچ‌گاه از نگاه تیزبین دانش‌پژوهان این رشته‌ی دانشگاهی دور نمانده است […] «حوزه‌ی مطالعاتی سیاست‌گذاری توسعه‌ی سرمایه‌ی انسانی از مجموعه‌ی دانش‌های میان‌رشته‌ای نوپدید است که در ذیل گرایش سیاست‌گذاری عمومی و رشته‌ی علوم سیاسی سعی دارد معضل‌های موجود در زمینه‌ی ایجاد، انباشت و توسعه‌ی سرمایه‌ی انسانی را شناسایی كند و با بررسی تصمیم‌ها، کنش‌ها و اقدامات دولت‌ها به تحلیل پیامدهای این سیاست‌ها بپردازد.» كتاب حاضر بر آن است تا در این حیطه به بررسی و واكاوی سرمایه‌ی انسانی در دوره‌ی خاصی از ایران بپردازد. (از متن پیش‌گفتار كتاب)

حکومت پادشاهان فعلی بریتانیای کبیر انباشته از بیدادگری و غصب و ستم به مستعمرات است و این روش بدان منظور است که بر ما حکومت مطلقه و مستبد داشته باشد. … وقتی که جور و ظلم و سوءرفتارها به درازا کشید و مداومت یافت، از حق مردم بلکه از وظیفه آن‌هاست که این‌گونه حکومت‌ها را ساقط کنند. تا به حال، مستعمرات با شکیبایی متحمل چنین مظالمی شده‌اند و اینک وقت آن رسیده است که سیستم حکومتی خود را تغییر دهند. … ما این حقایق را از بدیهیات می‌دانیم که همگی مردم مساوی آفریده شده‌اند و این‌که آفریدگارشان بدان‌ها حقوق خاص و غیرقابل انتزاعی اعطا نموده است که از آن جمله است حق زندگی، داشتن آزادی، و جست‌وجوی خوشبختی: و به‌منظور حفظ این حقوق، مردم برای خود حکومت‌هایی تأسیس خواهند کرد و با میل و رضای خود به آن حکومت‌ها اختیار و اقتدار خواهند داد. دیگر این‌که هر گاه این حکومت‌ها ازراه راست منحرف شوند، از حقوق مردم است که آن‌ها را تغییر داده و ساقط سازند و حکومت‌های تازه‌ای روی کار آورند. (از اعلامیه استقلال، 1776)

برگزاری جشن و عید از ویژگی‌های فرهنگیِ همه‌ی جامعه‌هاست، از كهن‌ترین زمان‌ها تا به امروز. همه‌ی ملت‌ها، قوم‌ها، ایل‌ها در همه‌ی سرزمین‌ها روزهایی از سال را جشن می‌گیرند. مردم‌شناسان هیچ جامعه یا گروهی را سراغ ندارند كه مردم روز یا روزهایی را به شادی و شوخی و جنب و جوش شادمانه نپردازند. كتاب حاضر به جشن‌ها و آیین‌های كهنی پرداخته است كه برگزاریِ آن‌ها به‌رغم همه‌ی دگرگونی‌ها و پیش‌آمدهای اجتماعی و سیاسی پابرجا مانده است. كتاب دارای سه بخش است: بخش نخست شامل جشن‌ها و آیین‌هایی است كه در همه‌ی شهرهای ایران، و در بین همه‌ی قشرهای اجتماعی، از كهن‌ترین زمان‌ها تا به امروز برگزار می‌شود. این جشن‌ها عبارت‌اند از: نوروز، یلدا و مهرگان. در بخش دوم از جشن‌های كهنی سخن می‌رود كه در بسیاری از شهرها به دست فراموشی سپرده شده ولی در یك یا دو منطقه و استان تا به امروز بر جا مانده است؛ مانند جشن سده در كرمان، و جشن تیرگان در مازندران. بخش سوم درباره‌ی آیین‌هایی است كه نمی‌توان نام جشن بر آن‌ها نهاد، آیین‌هایی كه از دیرباز به وسیله‌ی پیروان مذهبیِ زردشتی، ارمنی و شیعه در منطقه‌های كوهستانی یزد، ماكو و كاشان برگزار می‌شود

یكی از پیامدهای بحران بین‌المللی بدهی‌ها در اوایل دهه‌ی 80 میلادی تشدید بحران در سطوح اقتصاد كلان در كشورهای توسعه‌نیافته بود. در واكنش به این بحران، منابع تأمین مالی برون‌مرزی هم كاهش یافت كه به نوبه‌ی خود به صورت كاهش چشمگیر در سرمایه‌گذاری متجلی شد. بررسی گوشه‌هایی از این تحولات موضوع مقاله‌هایی است كه در این مجموعه گردآوری شده‌اند. مقاله‌های این مجموعه مضمون واحد و مشتركی دارند و در همه‌ی آن‌ها سخن از ستم‌گری و اهانت است به انسان و انسانیت در دهه‌های پایانی قرن بیستم كه در پوشش فریبنده‌ی كوشش برای توسعه و رفاه از جانب سازمان‌ها و نهادهای «مستقلِ» بین‌المللی بر این جوامع تحمیل شده و هنوز می‌شود. برای تجهیز قوایی كه باید برای رسیدن به توسعه‌ای انسان‌سالار، طبیعت‌دوست و آینده‌ساز تجهیز شود، آگاهی به این تجربه‌ها امری ضروری است.

آنتونیو كاسه‌سه در این كتاب می‌كوشد تا به بررسی برخی از گره‌های كور روابط بین‌الملل بپردازد و نشان دهد كه عوامل مختلف، اعم از سیاسی، اقتصادی، عقیدتی و حقوقی، در روابط بین كشورها چگونه بر هم اثر می‌گذارند. این گره‌ها و مسائل به روابط قدرت بین قدرت‌های بزرگ یا بین قدرت‌های بزرگ و قدرت‌های كم‌تر بزرگ مربوط می‌شود كه در آن مرام‌ها و ضرورت‌های سیاسی جایگاه اصلی را به خود اختصاص می‌دهند و الزامات حقوقی به كنار رانده می‌شوند. به این ترتیب، مؤلف می‌كوشد تا عموم مردم را در جریان برخی از مسائل كه تاكنون به حلقه‌ی محدود كارشناسان تعلق داشته است قرار دهد.

«شهریار» ماكیاولی كتابی است سترگ، با نثری پرشور، برای انسان‌های همه دوره‌ها در شناخت ماهیت قدرت؛ اندرزنامه‌ای است برای دستیابی به قدرت و حفظ آن؛ بیانیه‌ای است در چگونگی فرمانروایی و فرمانبرداری. «شهریار» داریوش آشوری نمونه‌ای عالی از ترجمه است كه علاوه بر دقت در انتقال معنا، سبك بیان نویسنده نیز به خواننده منتقل شده است. داریوش آشوری با نگاهی به نوع ادبی سیاست‌نویس و نصیحت‌الملوك‌نویسی در زبان فارسی توانسته این رساله را همچون یك سیاست‌نامه مدرن به زبان فارسی درآورد، بی‌آنكه نثر او رنگ كهنگی به خود بگیرد یا در ورطه عربی‌نویسی نصیحت‌الملوك‌ها یا سره‌نویسی سقوط كند. از حیث محتوا، تا پیش از شهریار، این نوع ادبی مشحون بود از پند و ارزهایی به پادشاه، در باب فضایلی چون شفقت و شجاعت. اما سخن ماكیاولی جدید بود. او از شهریار می‌خواست واقعیت را به آرمان نفروشد و به او می‌آموخت كه گاه چگونه باید به قساوت عمل كند، چگونه روباه شود تا دام‌ها را شناسد و چگونه شیر باشد تا گرگ‌ها رماند. برای این پیام جدید، آشوری بیان جدید خلق كرده است. باری در توصیف ترجمه خوب گفته‌اند ابداع متنی كه نویسنده اگر زبان مادری‌اش همان زبان مترجن بود آن را می‌نوشت. شاید اگر آن جمهوری‌خواهِ فلورانسی می‌خواست شهریارش را به فارسی بنویسد، حاصل كار چیزی می‌شد نزدیك به شهریارِ آشوری. چنین ترجمه‌ای مستلزیم دانشی وسیع و تخیلی بسیار غنی است. (جلال توكلیان، مهرنامه، شماره 7، آذر 1389)

در میان علوم اجتماعی مدرن، بی‌تردید سیاست پیچیده‌ترین و پردامنه‌ترین علم است، و عرصه‌ی سیاسی به دلیل پیوند نزدیك با زندگی پرالتهاب دنیای كنونی تنها به مخاطبانی خاص محدود نمی‌شود. زیرا فراگیر شدن عرصه‌ی سیاسی در قالب مشاركت توده‌های مردم و تعامل ملت‌ها و دولت‌ها و نیز رابطه‌ی بین كشورها، حاكی از حضور طیف وسیعی از افراد جامعه در این عرصه است. این كتاب به قصد تحلیل مقدماتی رفتار سیاسی نگاشته شده است. هدف نویسندگان آشنا ساختن خوانندگان با مفاهیم و روش‌هایی است كه قابل تعمیم به هر نظام سیاسی‌ای باشد. این كتاب حاوی هفت بخش است كه در هر یك، تعاریف بنیادی با ذكر نمونه‌های واقعی و نیز مثال‌ها و مسئله‌ها، خواننده را با مفاهیم اساسی علم سیاست و شیوه‌ی تحلیل سیاسی آشنا می‌سازند.