نویسنده: محمد منصور هاشمی
نشر: کویر
توضیحات:
دین اندیشان متجدد روشنفکری دینی از شریعتی تا ملکیان همچنانکه از عنوانش بر می آید پژوهشی است درباره جریان روشنفکری دینی و چند چهره برجسته آن. در این پژوهش،در چهار فصل جداگانه که به تناسب آثار و آرا اندیشمند مورد بحث تنظیم یافته به ترتیب گزارش و بررسی و ارزیابی اندیشه های علی شریعتی،عبدالکریم سروش،محمد مجتهد شبستری و مصطفی ملکیان در مقام شخصیت های شاخص سیر تاریخی روشنفکری دینی آمده است و در خاتمه بر اساس بررسی های مذکور،تحلیلی درباره این جریان به دست داده شده است . کتاب همچنین ضمیمه ای درباره نسبت اندیشه های علی شریعتی و احمد فردید و سه پیوست در بررسی و نقد برخی آرا و افکار متفکران پیشگفته دارد.

نویسنده: رضا علیجانی
نشر: کویر
توضیحات: شناخت دکتر شریعتی، به عنوان یکی از اثرگذارترین متفکران نیم قرن اخیر ایران، بدون نزدیکی به شخصیت و منش فردی او کاری ناقص است. زندان، به ویژه اگر همه آن در سلول انفرادی گذشته باشد، نیز بهترین بستر برای آشنایی با درونیات و خصایص شریعتی است. اصلاً شاید بتوان گفت در جوامع استبدادزده در حال گذار هر شهروندی باید یک شناسنامه و یک پرونده داشته باشد! اگر عرفا از «انسان کامل» در حوزه سیر و سلوک سخن گفته‌اند؛ «انسان کامل» در سیاست نیز انسانی است که هم «رستوران» حکومت‌ها یعنی آن چه در صحنه جامعه آشکار است و هم «آشپزخانه» آن، یعنی بازداشتگاه‌ها و زندان‌هایش، را هم دیده باشد! تنها با دیدن پشت صحنه چهره قدرت‌ها و حکومت‌هاست که می‌توان به تصویر کاملی از آنها رسید. در مورد افراد نیز حکایت مشابهی وجود دارد. تنها آشنایی با سخنان و نوشته‌ها و نظریات آنان برای شناختشان کافی نیست. باید با پشت صحنه «افکار و آراء»شان نیز آشنا شد. این پشت صحنه چیزی نیست جز آشنایی با «احوال و اعمال» شخصی و خصوصی آنها.

نویسنده: احسان مکتبی
نشر: کویر
توضیحات: ما وظیفه داریم یا مجبوریم که پول مالیات و عوارض را بپردازیم، مقررات راهنمایی و رانندگی را رعایت کنیم و به هزاران قانون حکومتی گوناگون تن بدهیم. حتی برخی از روابط خصوصی ما نیز تابع قوانین است و چاره‌ای نداریم جز این‌که در حوزه خصوصی نیز از قوانین دولت تبعیت کنیم. در صورت هر گونه تخلف نیز جریمه یا مجازات می‌شویم. اما در این‌جا پرسش مهمی پیش می‌آید؛ چرا باید تابع دستوراتی باشیم که آنها را وضع نکرده‌ایم و فقط عده‌ای خاص آنها را تصویب کرده‌اند؟ این پرسش یکی از بنیادی‌ترین مسائل فلسفه سیاسی است. این پرسش کوتاه پاسخ‌های بسیار مبسوط و مفصلی دارد؛ زیرا تاریخ این‌گونه مباحث به بیش از دو هزار و پانصد سال پیش باز می‌گردد؛ از یونان باستان تا همین امروز. طبیعی است که پاسخ‌ها بسار متنوع باشد. برخی اعتقاد دارند وجوب پیروی ما به این خاطر است که حکومت منشئی الهی دارد. بعضی دیگر بر این باورند که حاکم برتری طبیعی بر ما دارد. به گمان این دو گروه، منشا الهی داشتن یا برتری طبیعی حاکم چیزهایی است که ما را ملزم می‌کند تا از قوانین حکومتی پیروی کنیم. اما این دو دیدگاه در دوره مدرن کنار گذاشته شدند و دیدگاه سومی مطرح شد. نظر عده‌ای این است که نوعی قرارداد پیشینی میان ما و حکومت وجود دارد. وجود یک قرارداد مبتنی بر نوعی رضایت خاص از جانب ماست که به حکومت حق اعمال قدرت می‌دهد و ما را موظف می‌سازد که از قوانین آن تبعیت کنیم. این دیدگاه اخیر را قرارداد اجتماعی می‌نامند.

قرارداد اجتماعی نظریه‌ای بسیار کلان است که جنبه‌ها و جزئیات فراوانی دارد. در این کتاب فقط یکی از مسائل مربوط به این دیدگاه واکاوی می‌شود. البته این مسئله نیز فقط از منظر سه فیلسوف بررسی می‌شود و نه همه فیلسوفان سیاسی. اگرچه نظریه قرارداد اجتماعی پیش از قرن هفدهم نیز جسته و گریخته و اشاره‌وار مطرح بود، اما این توماس هابز (1588-1679) انگلیسی بود که برای اولین بار آن را بسیار مبسوط و مفصل در کتاب سترگ خود، لِویاتان، صورت‌بندی کرد. پس از او هم‌وطنش، جان لاک (1632-1704)، و یک قرن بعد از هابز، متفکر شوریده فرانسوی، ژان ژاک روسو (1712-1778)، صورت دیگری از آن را ارائه کردند. مسئله اصلی این کتاب هم آن است که این سه فیلسوف بزرگ بر مبنای نظریه قرارداد اجتماعی خاص خود رابطه میان دین و دولت را چگونه بررسی کرده‌اند و نتیجه بررسی‌های آنان چه بود؟ درست است که هر سه متفکر قائل به این نظریه هستند، اما آنان علاوه بر وجوه اشتراک، وجوه افتراقی نیز دارند. به دیگر سخن، میان آنان هم شباهت‌های وجود دارد و هم تفاوت‌هایی. نویسنده تلاش می کند که این موارد را به طور واضح نشان دهد. علاوه بر این مطلب، از نظر نویسنده یک سیر تکاملی میان نظریات این سه اندیشمند وجود دارد، به طوری که ژان ژاک روسو کاملترین و پخته‌ترین صورت‌بندی رابطه دین و دولت را بر اساس دیدگاه قرارداد اجتماعی ارائه کرده است. این نظر خاص او در نظریه “دین مدنی” او متبلور شده است.

به طور کلی، خلاصه آراء آنان در این رابطه بدین صورت است که هابز دین را به طور کامل در حوزه قدرت و اقتدار و اختیارات حاکم مطلق قرار می‌دهد. اوست که در باب همه مسائل دین تصمیم می‌گیرد. ولی جان لاک در این زمینه نظر دیگری دارد. او دین و دولت را به طور کامل از هم جدا می‌کند. وی بر این باور است که دین و دولت دو حوزه کاملا متفاوت با کارکردهای کاملا متفاوت هستند . لذا باید به طور کامل از هم جدا باقی بمانند. ژان ژاک روسو راهی دیگر در پیش می‌گیرد. او دین و دولت را در سنتزی به نام “دین مدنی” ترکیب می‌کند تا آنها را به وحدتی اجتماعی برساند. این تفاوت در چگونگی رابطه دین و دولت، ریشه در اهداف متفاوتی دارد که این فیلسوفان از نظریه قرارداد اجتماعی قصد کرده بودند. هدف هابز از قرارداد اجتماعی رسیدن به صلح و آرامش در زمانه آشوب و اغتشاش است. جان لاک می‌خواهد با استفاده از قرارداد اجتماعی مانع شکل‌گیری استبداد حکومتی شود و سازوکاری طراحی کند که حاکمان را ملزم به پاسخگویی کند. اما روسو به خیر و صلاح عمومی می‌اندیشید و برای تحقق این آرمان بود که دین مدنی را مطرح کرد. همچنین می‌خواست که به قرارداد اجتماعی جلوه‌ای دینی ببخشد.

در این اثر پس از یک مقدمه کوتاه، در بخش اول زمینه‌های نظری مسئله بازگو می‌شود. نویسنده برای هر کدام از آن سه فیلسوف بخشی را اختصاص داده و نظریه قرارداد اجتماعی او را توضیح می‌دهد. علاوه بر خود نظریه، مبانی، پیامدها و لوازم آن نیز ذکر می‌شود. بخش پنجم و پایانی هم جمع‌بندی کل مباحث است. در این بخش سه نظریه هابز، لاک و روسو در کنار یکدیگر به صورت تطبیقی بررسی می‌شود. تاریخچه نظریه هر فیلسوف و نیز شرایط اجتماعی و سیاسی خاص هر کدام نیز مورد توجه است. این امر یکی از علل تفاوت میان این سه نظریه نیز به شمار می‌آید.

نویسنده: احمد راسخی لنگرودی
نشر: کویر
توضیحات: دكتر منوچهر اقبال در 24 مهر 1288 خورشیدی در خراسان به دنیا آمد. پس از گذراندن تحصیلات مقدماتی در سال 1301 موفق به گرفتن دیپلم شد و در 1305، جهت ادامۀ تحصیل به فرانسه سفر كرد. او در 1312 از دانشكدۀ پزشكی پاریس فارغ‌التحصیل شد و در همان سال به ایران بازگشت. وی در 1313 برای درمان رضاشاه، نزد وی رفت. برخی از عنوان‌ها و شغل‌های واگذارشده به دكتر اقبال عبارت‌اند از: معاونت و ریاست بهداری شهرداری مشهد، ریاست بخش بیماری‌های عفونی بیمارستان راضی، معاونت وزیر بهداری در دولت قوام‌السلطنه، وزیر بهداری، وزیر پست و تلگراف، وزیر فرهنگ، وزیر راه، وزیر كشور و استاندار آذربایجان، رهبری حزب ملیون و ریاست دانشگاه تهران. دكتر اقبال در چهارم آذرماه 1356 در مشهد درگذشت. كتاب حاضر، دربارۀ زندگی سیاسی و كارنامۀ شغلی دكتر منوچهر اقبال به همراه اسناد و تصاویری از وی است.

نویسنده: هانری کوربن
مترجم:جواد طباطبایی
نشر: کویر
توضیحات: تاریخ فلسفه اسلامی، ترجمه کتابی با نام histoire de la philosophie islamique، تألیف فیلسوف شیعه‌شناس فرانسوی، هانری کوربَن (متوفی 1978م) است که نویسنده خاستگاه و تاریخ علم فلسفه در اسلام را مورد بررسی قرار داده است. سید جواد طباطبایی ترجمه این اثر را برعهده ‌گرفته است.

نویسنده: پاملا پورتر
مترجم: روح الله امامی مهر
نشر: کویر
توضیحات: هنوز از پسِ گذشتِ قرن­ها، نبردهای قرونِ وسطا همچنان از موضوعات جالب توجّه دنیای آن دوران است. تصویری که از برقِ سلاح­های رزمِ سوارکارانِ سده های میانه در تصوّر امروزیان مانده است، و رنگارنگیِ لباس­های فاخر جنگیِ پهلوانانِ آن دوران، همراه با داستانِ نبردها و دلاوری­هایشان، همچنان تأثیر قدرتمندِ خود را بر ذهنیّتِ مردمانِ امروز حفظ کرده است؛ و نوآوری­های تکنیکیِ آن روزگار و ساختن و اختراع و به­کارگیریِ ماشین­های بزرگ نبرد، امروزه مورد شگفتی و تحسین کنجکاوان و علاقه­مندان قرار می­گیرد. بخشی از چنین تأثیراتِ تصویریِ عمیق را مدیونِ نقّاشی­های فراوانی هستیم که از همان دوران برای ما باقی گذارده­اند؛ نقّاشی­هایی که چون بررسی می­کنیم، به­خوبی پیداست که جنگ، همان دوران نیز مثل امروز، پدیده­ای سخت ­ظالمانه و نفرت­انگیز می­نمایانده است. امّا تصوّری که از جنگ نزدِ مردمانِ این روزگار هست به­کلّی متفاوت از چیزی است که در سده­های میانه وجود داشت. جنگ را امروزه اتّفاقی نامطلوب و خاصّ می­دانیم که تا حدّ امکان باید از آن پرهیز کرد؛ حال آن­که در قرونِ وسطا، جنگ یکی از مهم­ترین مؤلّفه­های توسعه اجتماعات و تمدّن­ها بوده.

نویسنده: جاستین کلگ
مترجم: روح الله امامی مهر
نشر: کویر
توضیحات: برای بازگشتن و سر زدن به تاریخ پدیده عظیمی همچون “کلیسای قرون‌وسطا”، هم می‌توان به دیدن بنای کلیساهای بازمانده از آن قرن‌ها رفت، و هم می‌شود متون تاریخ سده‌های میانه اروپا را خواند؛ اما این کتاب، مسیری جدید میان «هنر» و «متن» را برگرفته و از گذر این مسیر، سیمایی از کلیسای قرون‌وسطا نشانمان می‌دهد که گوشه‌هایی تازه از بن تاریخ را بازخوانی می‌کند، که خصوصاً برای ما که تنها از دور به تاریخ و فرهنگ کلیسا نگاه کرده‌ایم می‌تواند جالب‌توجه باشد. کار تازه‌ی این کتاب این است که نسخه‌های خطی قرون‌وسطایی را بررسی نموده، آثار تصویری و نقاشی‌های این کتاب‌های کهن را هر جا که به موضوع کلیسا مربوط می‌شده گردآورده و از مرور این تصاویر، «سیمای کلیسای قرون‌وسطا» را ارائه می‌کند. زمینه کار این کتاب، نسخه‌های خطی موجود در کتابخانه ملی بریتانیا بوده است و از این مجموعه سه کتاب دیگر «سیمای قدیسان قرون‌وسطا»، «سیمای نبردهای قرون‌وسطا» و «سیمای جادوگران قرون‌وسطا» نیز توسط همین ناشر به چاپ رسیده است. این کتاب توسط جاستین کلگ نوشته شده است.

نویسنده: گرک پازول
مترجم: روح الله امامی مهر
نشر: کویر
توضیحات: امروزه که به افسانه‌ها و حکایت‌‌های زندگیِ قدّیسانِ قرونِ وسطی نگاه می‌کنیم، چنان آنها را پیچیده در متنِ زندگیِ اجتماعیِ آن دوران می‌‌بینیم که گویی نمی‌توانند تنها به‌عنوانِ ذکرِ مناقبِ افرادی خاص و مذهبی نگریسته شوند، بلکه اصلاً جزیی از تاریخِ فرهنگِ اجتماعیِ آن زمانه‌اند. با وجودِ این‌که دنیای قدّیسان این ‌همه در میانِ مردم معروف و شناخته شده بود، هنوز جزییّات زیادی ناشناخته مانده است. از جمله مثلاً این‌که چه‌طور یک فرد به مقامِ قدّیسی می‌رسیده است؟ نخستین کسانی که قدّیس شدند چه کسانی بودند؟ چه‌طور بوده که قدّیسان اینچنین موردِ اقبال و ارادتِ مردمان قرار می‌گرفتند؟ چرا عدّه‌ای از مردم، گروهی که حرفۀ خاصّی داشتند، بعضی از شهرها یا بعضی از اقوام و ملّت‌ها، قدّیس خاصّی را به‌عنوانِ قدّیسِ حامی و نگهبانِ خود انتخاب می‌کردند و به او عرضِ نیاز و توسّل می‌نمودند؟ چرا برخی از این قدّیسان در شکل و هیأت و حالتی عجیب و غریب یا همراه با اشیاء و جانورانی غیرعادّی تصویر می‌گردند ؟ چرا یادگاری‌ها و بازمانده‌های قدّیسان اینچنین پرارج‌اند و به زیارتِ مقابرِ آنان رفتن اینچنین در میانِ مردمان سنّت می‌شود؟ و بالاخره این‌که چرا در دورۀ اصلاح‌گریِ مذهبیِ قرنِ شانزدهم در بخشِ بزرگی از اروپا، زمانی که اعمال و اعتقاداتِ کلیسای سده‌های میانه زیر سؤال می‌رود، تصاویرِ قدّیسان، با خشم و عصبانیّتی عجیب پاره و نابود می‌گردد؟ با وسعت و تنوّعی که دنیای قدّیسانِ قرونِ وسطای مسیحیّت داشته است، پرداختن به همۀ آن و در همۀ ابعادِ زندگیِ آنان و حکایت‌ها و تصاویرِ آنان در کتابی در این اندازه‌ها معلوم است که نمی‌گنجد مگر اندکی. آنچه انتخاب گردیده، از مجموعۀ نسخِ قرونِ وسطای غرب، موجود در کتابخانۀ بریتانیا گردآورده شده است و به‌ خودیِ خود واجدِ زیبایی‌ها و ارزش‌های نسخه‌های تاریخی است و نشانگرِ اهمیّتی است که این کتاب‌ها در زندگیِ مذهبیِ سده‌های میانه داشته‌اند.