کتاب گذار به موج سوم جامعه‌شناسی، بر آن است تا اصول مشترک اندیشه‌های آنتونی گیدنز، پیربوردیو و یورگن هابرماس را در رهیافت کنش و ساختار، تاکید بر فرهنگ، ارتباطات و زبان و نیز وجود رابطه‌ی دیالتیکی بین آن‌ها، که از مولفه‌های تفکر دو رویکرد یاد شده است، بر رسد.

کتاب در شش بخش و نوزده فصل تنظیم شده‌است.

الساندرو دورانتی در این درس‌نامه‌ی نوآورانه، انسان‌شناسی زبان‌شناختی را حوزه‌ای میان‌رشته‌ای معرفی می‌کند که زبان را به‌مثابه ذخیره‌ای فرهنگی و سخن‌گفتن را به منزله‌ی عملی فرهنگی مطالعه می‌کند. این کتاب اولین اثر در حوزه‌ی انسان‌شناسی زبان‌شناختی است که به فارسی ترجمه شده است. در این کتاب، نظریه‌ها و روش‌های انسان‌شناسی زبان‌شناختی معرفی می‌شود و این کار از رهگذر مباحثی چون گونه‌گونی زبانی، دستور کاربردی، نقشِ سخن‌گفتن در تعامل اجتماعی، سازمان و معنای ساخت‌های محاوره‌ای و مفهوم مشارکت در حکم واحدِ تحلیل انجام می‌گیرد. کتاب انسان‌شناسی زبان‌شناختی در عین برخورد مبتکرانه با موضوع تحقیقِ خود، اثری خواندنی و مناسب برای علاقه‌مندان به‌خصوص دانشجویان این رشته است.

لازمه‌ی فیلسوف بودن این است که متن فلسفی را طوری نخوانیم که گویی به‌حدی موثق است که جز پذیرفتن آن کار دیگری برای‌مان نمانده است، بلکه باید آن را یکی از طرف‌های گفت‌وگویی محسوب کنیم که خود ما نیز در آن شریک‌ایم. باید موضوع را نقادانه بخوانیم، البته نقدی که سازنده است. باید بین جست‌وجوی نادرستی‌های استدلال و جست‌وجوی حقایق و بصیرت‌های موجود در استدلال توازن برقرار کنیم.

مهم است که از آن‌چه در صفحه‌ی پیش روی‌تان نوشته شده فراتر بروید. باید بکوشید انگیزه‌ی پس پشت استدلال‌ها را پیدا کنید. اگر مقدماتی در پس استدلال‌ها وجود دارد اما بیان نشده است، آن‌ها را بیابید و ببینید چگونه می‌توانید استدلال را به پیش ببرید. هر متنی که می‌خوانیم تقریباً همیشه آغاز یک پژوهش است نه پایانش.

تقریباً همه‌ی ما واژه‌های «دولت» و «دولت اسلامی» را شنیده‌ایم ولی به‌رغم آگاهی از وجود دولت و تأثیراتش در زندگی‌مان، اغلب نمی‌توانیم آن را به‌درستی تعریف کنیم. نظریه‌ی دولت حداقل دو هدف دنبال می‌کند. یکی تلاش برای توصیف ذات و جوهره‌ی دولت و بنابراین ارائه‌ی معیارهایی برای ارزیابی دولت‌های موجود؛ دوم بازتاب ادعاها و پای‌بندی‌های هستی‌شناسانه و متافیزیکی تجسم‌یافته در دولتی معین. کتاب پیش‌رو آهنگ آن دارد به این دو وجه بپردازد: از سویی با کندوکاو در نظریه‌هایی در باب ماهیت دولت، پاسخ روشن‌تری به چیستی دولت دهد و با تمرکز بر مفهومی از دولت که آن را «نهاد مدعی اِعمال زور مشروع در قلمرو معین» می‌داند، شاخص‌های این تعریف را روشن‌تر نشان دهد؛ از سوی دیگر می‌کوشد تصویری از میزان عینیت‌یافتگی این مفهوم در دولت‌های مختلف تاریخ اسلام یا تحول دولت در اسلام را تا پایان امویان ترسیم کند. کتاب برای نخستین بار با ابزار نظری معینی که دولت را ترکیبی از امر ذهنی و امر عینی می‌داند، تحلیلی روش‌مند و واقع‌بینانه از «دولت در اسلام» ارائه می‌دهد.

مؤلف در این کتاب کوشیده است، به سهم خود، با طرح مقوله‌ی «روش تحقیق در تاریخ» از قلمرو علم تاریخ به وادی فلسفه‌ی علم تاریخ گام بردارد و حوزه‌های هستی‌شناسی، معرفت‌شناسی و روش‌شناسی تاریخی را به هم پیوند دهد؛ از مفاهیم و مبانی روش و پژوهش در تاریخ سخن بگوید؛ طرح تحقیق و مؤلفه‌های آن را به بحث بگذارد و با منبع‌شناسی تاریخی به عرصه‌ی روش‌های گردآوری داده‌های تاریخی گذر کند؛ راه‌های پالایش و تصفیه‌ی داده‌های درست از نادرست را بشناساند؛ عناصر و عوامل مؤثر در تحلیل داده را به گفت‌وگو بگذارد و از چگونگی نگارش متن تحقیق (تولید فراورده‌ی علمی) و نقد آن سخن براند.

«… بحثی بسیار سنجیده و کامل. مکالا توانایی فوق‌العاده‌ای برای توسل به انواع بسیار گسترده‌ای از مثال‌های روشنگر دارد که غنای زیادی به بحث می‌بخشد … این کتاب را می‌توان نقدی مستدل و معتبر بر پست‌مدرنیسم دانست.»
کریستوفر لوید، دانشگاه نیواِنگلند
ما برای اطلاعات معتبر درباره گذشته به مورخان متوسل می‌شویم. ولی منتقدان مدرن و پست‌مدرن اعتبار و عینیت یافته‌های مورخان را زیر سؤال برده‌اند و تاریخ را محصول فرهنگ معاصر می‌دانند. آیا می‌توانیم راهی پیدا کنیم که مجدداً به تاریخ اعتماد کنیم؟
این کتاب بنیادهای عقلانی توصیف، تفسیر و تبیین رویدادهای گذشته را نشان می‌دهد. سی. بی ین مکالا است که تاریخ قابل اعتمادتر از آن است که این روزها تصور می‌شود. او استدلال می‌کند که مورخان تا جایی که می‌توانند تصویر منصفانه‌ای از گذشته ترسیم می‌کنند و از گمراه کردن خوانندگان خود می‌پرهیزند. او با تشریح و بررسی نقدهای پست‌مدرن بر تاریخ، امکان دوباره‌ای به دانشجویان و استادان تاریخ می‌دهد تا به رشته و حرفه خود اعتبار بخشند. مکالا با پاسخ‌های جسورانه‌اش به پرسش‌های اصلی فراروی مورخان، بحث [بر سر چیستی و اعتبار] تاریخ را وارد مرحله جدیدی می‌کند. در این کتاب پژوهش تاریخی به شیوه‌ای ساده و سر راست تشریح شده، چنان‌که درک آن برای تمام علاقه‌مندان مقوله تاریخ ممکن باشد.

گسترش جغرافیایی کشورهای چندملیتی منجر به افزایش تجارت جهانی شده و پدیدهٔ جدید «تولید جهانی» را به‌وجود آورده است؛ اما کشور ما، شاید به‌دلیل دارابودن درآمدهای سرشار نفتی، نیاز به حرکت جدی در راستای جهانی‌شدن را ضروری نمی‌دانست و با ادامهٔ سیاست درون‌نگر، و به‌دلیل نگرانی از عدم موفقیت در صحنهٔ بین‌المللی، بسیار دیرتر از هماوردان خود به فکر ورود به صحنهٔ بین‌المللی افتاد. درحالی‌که کشورهای دیگر چون کرهٔ جنوبی، چین، برزیل، مکزیک، و… به‌سرعت رقابت کردن را می‌آموختند، کشور ما در بحث مزایا و معایب رقابت‌پذیری درگیر ماند و هنوز هم محیط‌های دانشگاهی ما به‌صورت جدی وارد این بحث نشده‌اند.
امروزه جهانی‌شدن پدیده‌ای همه‌گیر شده است. بیش از ۱۷۳ کشور به سازمان تجارت جهانی پیوسته‌اند، یا درحال پیوستن هستند. ما نیز به‌خاطر ضرورت گسترش صادرات غیرنفتی کشورمان، راهی جز پیوستن به این مجموعه را نداریم، زیرا درآمدهای نفت به‌سرعت رو به کاهش است.
برای ورود به صحنهٔ بین‌المللی، باید ابتدا به شناخت موقعیت‌های خود در جهان بپردازیم و این تمرین را به‌صورت سیستماتیک و هرچه زودتر شروع کنیم. هرچه تلاش فکری و تجربی سازمان‌یافته‌تر و علمی‌تر صورت پذیرد، امکان موفقیت هم بیشتر خواهد بود.

چنان‌که از نام کتاب برمی‌آید تلاش‌اش معطوف به یاری‌رساندن به دانشجویان و پژوهندگان علوم اجتماعی است برای تشخیص و به کاربردن درست روش‌های آماری. کتاب مجموعه‌ای از مفهوم‌های اساسی و روش‌های بسیار سودمندِ کاربردی را در حدِّ آمار مقدماتی در دسترس علاقه‌مندان قرار می‌دهد. کتاب خواننده را با پایه‌های اصلی تحقیق و تصمیم‌گیری آماری آشنا می‌کند و با روشن‌کردن و بازنمودن مفهوم‌های بنیادی که شیوه‌های صوری تحلیل بر آن‌ها بنا شده است، تفکر آماری را به مطالعه‌کننده می‌آموزد. با خواندن این کتاب خواننده خواهد توانست با استقلال فکر و برحسب مقاصد خودش به کار توصیف و تحلیل آماری بپردازد و هرگونه گزار‌ش‌های آماری را نقد و ارزیابی کند.

این کتاب به یکی از موضوعات اساسی جامعه‌شناسی اختصاص دارد که کمتر به آن توجه شده است. نویسنده می‌کوشد با پرهیز از هرگونه تقلیل‌گرایی، مسائل اساسی نظم اجتماعی را در ابعاد چهارگانه‌ی اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی بررسی کند: نویسنده چهارنوع اختلال اجتماعی ــ اختلال نمادی، اختلال هنجاری، اختلال رابطه‌ای و اختلال توزیعی‌ــ را که جوامع معاصر به‌طور بالقوه یا بالفعل با آن رویارو هستند به تفصیل بررسی می‌کند، سپس با توجه به عامل زمان و تغییر، بحث «بهگشت اجتماعی» را تحت عناوین نظم پویا و خودمختاری، طرح می‌کند. نویسنده هدف بهگشت اجتماعی را استقرار آن‌گونه نظم اجتماعی می‌داند که لااقل دارای «چهار صفت فراگیر، همدلانه، عادلانه و پویا» باشد.

همچنان که سرمایه‌ی اجتماعی نقش درخور ملاحظه‌ای در توسعه‌ی صنعتی دارد، از روند و کیفیت صنعتی‌شدن نیز تأثیر می‌پذیرد. به‌رغم تأثیرات مثبت سرمایه‌ی اجتماعی بر فرایند توسعه‌ی صنعتی، چگونگی تأثیر صنعتی‌شدن بر سطح و ساختار سرمایه‌ی اجتماعی شفافیت لازم را ندارد و این امر موجب ابهام در برایند تعامل میان این دو می‌شود. کتاب حاضر با بررسی تعاملات بین این دو مقوله، در چارچوب نظریات اقتصادی و جامعه‌شناسی، الگویی را ارائه می‌کند که با استفاده از آن، تحلیل عمیق‌تر سازوکارهای تعامل بین سرمایه‌ی اجتماعی و توسعه‌ی صنعتی امکان‌پذیر می‌شود.

اگر اراده‌ی خداوند بر این بود که بندگانش فقط بتوانند کارهای خوب انجام دهند، انسان را به‌گونه‌ای می‌آفرید که صرفاً توانایی انجام کارهای خوب را داشته باشد و از انجام کار بد ناتوان باشد. اما اراده‌ی پروردگار بر این بوده است که انسان با اراده‌ی خویش کار خیر کند و از گناه بپرهیزد.
نویسنده در این کتاب قصد ندارد دولت را فاقد مسئولیت در قبال مفاسد نشان دهد، بلکه می‌خواهد استنتاج کند احکام اسلامی به‌اقتضای ایمانی‌بودن جامعه و نه اسلامی‌بودن حکومت ارائه شده است.
دانش‌های مختلفی مشروعیت اعمال انسانی را از جهات مختلف تبیین می‌کنند؛ مثلاً حقوق دانشی است که اصول حاکم بر توانایی دولت را ارائه می‌کند و چارچوب خاصی را برای اقدامات مشروع دولت تبیین می‌کند. فقه نیز دانشی است که گسترده تا تعیین حدود دخالت‌های دولت و مشخص‌کردن موارد مجاز و غیرمجاز یکی از وظایف آن است. مثلاً‌ می‌توان از فقه پرسید دولت اسلامی در چه مواردی و براساس چه مبانی و اصولی می‌تواند اختیارات شهروندان را محدود کند و با استفاده از نیروی قهریّه آزادی آنان را سلب کند؟