نویسنده:سردار ازکان
مترجم:بهروز دیجوریان
نشر: آموت
توضیحات: رمان «وقتی چراغ های زندگی روشن می شوند» نوشته سردار ازکان نویسنده ترک تبار در سلسله نشست های نقد آموت مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت.
به گزارش خبرنگار مهر، هادی خورشاهیان نویسنده و منتقد در جلسه نقد رمان «وقتی چراغ های زندگی روشن می شوند» نوشته سردار ازکان نویسنده ترک، گفت: کتاب دو راوی دارد و خوشبختانه فصل های کوتاه نیز دارد؛ یک راوی عمر بزرگ است و یک راوی عمر کوچک. این رمان را می توان رمانی روانشناسانه دانست.

وی ادامه داد: به نظر من سادگی اثر عامدانه نیست بلکه باید گفت که توانایی نویسنده در همین حد بوده است. درباره قیاس این کتاب با «شازده کوچولو» نیز باید گفت آنچه که در شازده کوچولو عامدانه است این است که ما می فهمیم که کودک از یک جای دیگر آمده است اما در این کتاب کودک از جای دیگری نیامده است. به نظر من راوی کودک در این رمان راوی قوی ای نیست.
تمام هدف سردار ازکان در این کتاب، این است که بگوید نه زندگی چیز عجیبی است و نه مرگ اما وی از نشانه هایی استفاده کرده که کار را بسیار خواندنی کرده است.

خورشاهیان با اشاره به اینکه مقدمه در این کار اضافی است، بیان کرد: این کتاب به شدت هدفمند است و عامدانه یک رمان هدفمند روان شناسانه نوشته و تلاش دارد که بگوید شما در زمانی که از همه چیز ناامید هستی می توانی در مواجهه با فرشته مرگ، به زندگی امیدوار بشوی.

وی ادامه داد: در این کتاب بنا نیست که شخصیت ها کار خاصی انجام دهند حتی عمر کوچکمان با وجود رسالت بزرگ دست به دست شدن این کتاب، باز هم قرار نیست کار بزرگی انجام دهد. تنها قصد عمر بزرگ نیز این است که برگردد و آن رز را به آن بچه بدهد. قصد نویسنده این است که بگوید هدف هستی اصلاً همین است ولی ساختار رمان این مفهوم را با قوت انتقال نمی دهد.

به گفته وی، رمان در درجه نخست باید مولفه های داستانی داشته باشد و لذت را برای مخاطب ایجاد کند و در غیر این صورت پیام اثر تاثیرگذار نخواهد بود.

این نویسنده تاکید کرد: این رمان توصیفی نیست بلکه رمان گفتاری و روایتی است. اما در ژانر خودش و با توجه به هدفی که نویسنده داشته می توان آن را موفق دانست. این کار به پانزده زبان ترجمه شده است. کار قبلی نویسنده هم به 43 زبان ترجمه شده است و یک روزنامه ایتالیایی می گوید که کار در سطح آثاری چون شازده کوچولو و جاناتان مرغ دریایی است. به گمانم این مقایسه کار را خراب کرده است. جایی که من مخاطب ناخوداگاه یا خودآگاه می آیم و می گویم که اینگونه نیست، کار خراب می شود.

میثم نبی، کارشناس و دبیر سلسله نشست های نقد آموت با متذکر شدن این نکته که «سردار ازکان» جزو معدود نویسندگانی است که بعد از نویسندگان ترک مانند «یاشار کمال» و «اورهان پاموک» این قابلیت را داشته است که آثارش به زبانهای مختلف ترجمه شود و بازتاب جهانی پیدا کند، گفت: در مورد سفر که اشاره شد، باید بگویم که این سفر در اثر قبلی ازکان به نام «رز گمشده» هم وجود دارد. سردار ازکان مسائلی را مطرح می کند که یک نگاه هستی شناسانه را اشاره می کند.

وی افزود: پرداختن به مسائلی مانند مرگ، چیستی زندگی، پوچی، مسائل ساده ای نیستند. هر اثر هنری یا ادبی می تواند دو نوع نگاه کلی داشته باشد. اول آنکه نگاه هستی شناسانه جدید ارائه دهد و در حالت دوم نویسنده با یک پرداخت نو به یک حقیقت عینی و ابژه می پردازد. مسائلی که در رمان مطرح می شود به نظرم از نوع دوم است. بازخوانی مسائلی است که بارها شنیده ایم. چیستی مرگ و اینکه آیا جهان پس از مرگ وجود دارد یا خیر. اما بحث بر سر این است که نویسنده چقدر توانسته به آن نگاه جدید برسد؟ هنر و ادبیات را وقتی در آن حالت نابش در نظر می گیریم که بتواند یک حرف جدید زده باشد و بتواند به آن درجه اعلای خودش برسد.

نبی همچنین عنوان کرد: به نظرم کارهایی از این دست را باید با کارهایی در سطح خودش بررسی کرد. یعنی قطعاً یک کار فلسفی که سارتر می نویسد را با همان سبک و سیاق خودش باید سنجید . باید ببینیم مخاطب این کار کیست نه اینکه کار را خیلی بالا ببریم و نه بگوییم که همه چیزش ساده و سطحی است. در ادبیات کهن ما، شخصی مانند مولانا عمیق ترین مفاهیم فلسفی را با مثالهایی خیلی ساده جسمیت می دهد و آن را برای مخاطب عام و مخاطبی که شاید خیلی نسبت به مفاهیم عمیق فلسفی آشنا نیست، قابل درک می کند. این اتفاق هم در سطحی خیلی پایین تر از مولانا، دارد در این کتاب رخ می دهد. در کار قبلی نویسنده، رز گمشده آنچه که بسیار به کار جسمیت و رنگ و بو می داد استفاده مولف از خرده روایتها و ضرب المثلهای ترکی بود که موجب شده بود اثر بعد پیدا کند اما به گمان من این بهره برداری در این کتاب رخ نداده است. به گمان من همه این سادگی عامدانه نیست و بخشهایی از آن ناشی از ضعف نویسنده است.

این کارشناس ادبی در ادامه گفت: من به عنوان مخاطب کاملاً با شخصیت آشنا نمی شوم. این شخصیت ابهام دارد و این ابهام از سر آگاهی نیست و ضعف نویسنده است. صحبتم را دو بخش می کنم: اول آنکه مفاهیم عرفانی که در کار هست که یکی از آنها نور است. دیگری بحث وحدت در کثرت، اینکه ما همه قطره هایی از یک دریا هستیم، در هم یکی شدن، ادغام شدن، فنا شدن و آن رابطه ای که بین کودک و دلفین است که می گوید ما باید از خودگذشتگی کنیم و فنا بشویم. رابطه ای که ما در عرفان خودمان هم داریم که قطعاً نویسندگان ترک هم با ترجمه آثار ابن رشد با این مفاهیم آشنا شده اند.

وی اضافه کرد: البته نه در قالب آن شکل کاملاً مذهبی، بلکه در سطحی پایین تر. نگاه دیگری که در کار است رگه های فلسفی در کار است که آن را در شخصیت عمر بزرگ می بینیم. وی یک شخصیت اومانیست است که می گوید نمی داند هدف زندگی چیست. گویی رگه هایی از اگزیستانسیالیسم و چیستی انسان را دوباره مطرح می کند. بحث اختیار نیچه را مطرح می کند. این شخصیت می گوید من اختیار دارم که خودم را بکشم. بحث پوچی مطرح می شود. اینها همه مؤلفه هایی هستند که در اثر وجود دارد اما نویسنده در چه حد در انتقال این مفاهیم با نگاه نو موفق بوده است؟ به نظرم در حد متوسطی توانسته از عهده این کار بر بیاید.

یوسف علیخانی، مدیر نشر آموت، در پایان اضافه کرد: اشتباه ما این است که به جای اینکه بیاییم ببینیم این کتاب چرا موفق شده است، کتاب را با ایده آل های خودمان مقایسه می کنیم. هر نویسنده را باید با نویسندگان در سطح خودش بررسی کرد.

رمان «وقتی چراغ های زندگی روشن می شوند» نوشته نویسنده ترک تبار سردار ازکان با ترجمه بهروز دیجوریان در چهاردهمین نشست از سلسله نشست های نقد آموت با حضور امیرحسین یزدان بد نویسنده و منتقد و هادی خورشاهیان نویسنده، شاعر و منتقد و نیز میثم نبی، کارشناس و دبیر جلسه عصر پنج شنبه 24 آذرماه مورد نقد و بررسی قرار گرفت.

نویسنده: فلانری اوکانر
مترجم: آرر عالی پور
نشر: آموت
توضیحات: در را گیری بنیاد کتاب ملی آمریکا در 2009،مجموعه داستان های فلائری اوکانر به عنوان بهترین اثری که جایزه کتاب ملی را در حوزه ادبیات تخیلی طی شصت سال گذشته به خود اختصاص داد،شناخته شد.سایر نامزدهای مرحله نهایی این رقابت عبارت بودند از مجموعه داستان های ویلیام فاکنر مجموعه داستان های جان چپور،مجموعه داستان های ادورا ولتی و…

من مطمئنم که کارهای فلائری اوکانر برای همیشه در ادبیات آمریکا ماندگار و جاودانه خواهد بود.آن ها ممکن است از نظر تعداد محدود باشند،اما روشن،قوی،زنده و سرشار از خرده توصیف ها،عبارات و بینشی غریب هستند که بیش از یک دوجین کتاب شعر دارای فضای واقعی شاعرانه هستند.

آذر عالی پور: بعد از ترجمه مجموعه داستان های فلائری اوکانر که شامل بیست و پنج داستان او میشد،هرچه با خودم کلنجار رفتم که اوکانر را رها کنم و بروم سروقت نویسنده ای دیگر،نشد،که نشد.گویی شش داستان باقی مانده ای که ترجمه نکرده بودم،بیخ گلویم را گرفته بودند و فشار می دادند و به زبان بی زبانی می گفتند:پس ما چه؟چرا ما را کنار گذاشتی؟مگر ما چیزی از داستان های دیگر او کم داشتیم؟

این کتاب شامل شش داستان باقی مانده از مجموع داستان های اوکانر، است که آذر عالی پور آن ها را به دلیلی در کتاب «مجموعه داستان های فلانری اوکانر» خود که در سال ۱۳۹۲ توسط نشر آموت منتشر شد، ترجمه نکرده بود و سرانجام در یک مجموعه دیگر، این بار هم توسط نشر آموت به چاپ رسیده است.
به این ترتیب و طبق گفته مترجم در مقدمه کتاب، با انتشار این ترجمه کل داستان های این نویسنده توسط آذر عالی پور ترجمه شده اند.
داستان های این مجموعه عبارتند از: آدم های روستایی خوب، آواره، پشت پارکر، معبد روح القدس، سلمانی، چرا کفار خشمگین می شوند.
مضمون این داستان ها نیز، همانند تمامی داستان های سابق این نویسند به مساله به تصویر کشیدن درونی ترین دغدغه های انسانی با درونمایه هایی مشخصی چون مذهب، مرگ، شیطان، رستگاری، توبه و مسائل اجتماعی مربوط به دوره ای که او در آن می زیست.
اوکانر نویسنده جوان آمریکایی بود که در ۳۹ سالگی و در دهه هفتاد درگذشت. فضا و مکانیت آثار وی حول محور شخصیتهایی با نقیصه های اجتماعی که بیشتری در میان مایه آن مواردی همچون بحث های قومی نژادی دور می زند می گذرد.
یکی از شاخصه های سبکی وی در آثارش دادن اطلاعات پراکنده به خواننده برای دادن نوعی قدرت پیشگوئی در اتفاقات و گره های دراماتیک در اثر است.
بیشتر فضای آثار او حول عناصری است که او در زندگی خود نسبت به آنها بدبین بود.
اوکانر در زمان حیات خود درباره داستان هایش گفته بود: تلاش من بر این بوده تا به صورتی نیش دار به خوی بی رحم بشری که از آن به عنوان یک نمونه عالی یاد می شود بپردازم. داستانهایم توصیفگر شرایط سختی هستند اما این مسئله سخت تر و یا کمتر از آن در خصوص احساسات مسیحی نیست. وقتی می بینم این داستانها به صورتی ترسناک روایت می شوند از خواندنشان حالتی مسخره به من دست می دهد.

نویسنده:الفریده هامرل
مترجم: حمیدرضا محبی
نشر: آموت
توضیحات:این کتاب شامل 15 داستان کوتاه می باشد که البته به صورت دیالوگی مابین مادر و فرزند، پدر و فرزند و یا فرزند و پدر و مادر و یا دو دوست که هر دو مادرند می باشد.
کتاب طنز ملموسی دارد و احتمالاً زمانی این سخنان از زبان ما نیز خطاب به پدر و مادرمان جاری شده و یا اگر به خاطر حجب و حیای شرقی چنین جملاتی را نگفته ایم شاید برخی از آنها به ذهنمان خطور کرده باشد. هرچه باشد شنیدن چنین جملات و طرز فکری از سوی فرزندان در این دوره و زمانه ابداً دور از ذهن نیست.
در کشورهای غربی فرزندان ترجیح می دادند به محض رسیدن به سن بلوغ از والدینشان جدا شده و زندگی مستقلی آغاز کنند و از این موضوع بسیار به خود می بالیدند. اما در سالهای اخیر نسل جدید، علاقه زیادی به زندگی مستقل و یا تشکیل خانواده از خود نشان نمیدهند. بسیار پرتوقع هستند و مشکلاتی از قبیل بیکاری، بحرانهای اقتصادی و … و از همه مهمتر رفتار نابخردانه والدین مانع بلوغ فکری واقعی جوانان شده است.
جوانان اکنون بیشتر ترجیح می دهند که از سرویس “هتل مامان” لذت ببرند و مجبور نیستند کرایه خانه بپردازند و لباسهایشان را بشویند و غذایشان را خودشان بپزند. احتمالاً آلمانی ها هم به جمله «رفیق بی کلک مادر» رسیده اند! خلاصه کلی خدمات دریافت می کنند و اغلب دو قورت و نیمشان هم باقی است.
یعنی جوانان بیشتر تقاضای آزادی و اختیار عمل و احترام به تصمیمهایشان دارند که درخواستی کاملاً بر حق است. ولی برخی فراموش کرده اند که هر اختیاری مسئولیتی را نیز در بر دارد و خودشان هم باید کاری بکنند.