کتابی که پیش رو دارید انتشارات دانشگاه آکسفورد نخستین بار در سال ۱۹۹۷ آن را منتشر کرد. این کتاب با کمک ۲۲ نفر از استادان برجسته روابط بین‌الملل به نگارش درآمد. پس از انتشار ویرایش نخست، کتاب مورد توجه و استقبال گسترده‌ای قرار گرفت و در فاصله سال‌ ۱۹۹۷ تا ۲۰۰۱ که ویرایش دوم کتاب منتشر شد، در بیش از ۳۵ کشور جهان مانند آمریکا، انگلیس، کانادا و استرالیا به متن درسی دانشگاهی در دوره‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد تبدیل شد.

«در جهان در حال توسعه و کم‌تر توسعه‌یافته، بسیاری از واحدهای سیاسی که از لحاظ حقوقی نام دولت را یدک می‌کشند، حتی با گذشت چند دهه از استقلال‌شان هنوز نتوانسته‌اند روند دولت ملت‌سازی را به طور مطلوبی طی نمایند و از جنبه‌های مختلف، از جمله همگرایی ملی و دست‌یابی به هویت ملی منسجم، تثبیت نهادهای سیاسی، اشباع سرزمینی، ترسیم مرزهای ملی (فیزیکی و هویتی)، استقلال و اعمال حاکمیت ملی و… با مسائل و مشکلات بزرگی روبه‌رو بوده‌اند». پدیدآورندگان کتاب حاضر در ادامة پیش‌گفتار افزوده‌اند: «با ورود به عصر پس از جنگ سرد و به ویژه با تشدید فرایند جهانی شدن نه تنها از شدت و حجم مشکلات آن‌ها کاسته نشده، بلکه حتی از برخی جهات بر مسائل عدیدة آن‌ها نیز افزوده شده است. در چنین فضایی موضوع دولت ملت‌سازی در مطالعات روابط بین‌الملل اهمیت بنیادی یافته و توجه بسیاری از پژوهشگران و ناظران بین‌المللی را به خود جلب کرده است».

کتاب از سه بخش تشکیل شده و در هر بخش، جزییات مختلفی در ارتباط با متدلوژی (روش‌شناسی) تفکر و روش‌های اصلاح و منطقی‌تر کردن تفکر سیاسی فراهم آمده است . این کتاب برای دانشجویان علم سیاست و علم روابط بین‌الملل تدوین شده است . بخش نخست با عنوان آشنای با تحقیق سیاسی شامل این موضوعات است :ماهیت تحقیق در علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، و آفات متدلوژیک تفکر سیاسی در ایران .در بخش دوم ابتدا نحوه و مراحل طراحی تحقیق، سپس اصول نظریه‌پردازی در علم سیاست، و پلورالیسم متدلوژیک بیان شده است .نگارنده در بخش سوم با عنوان “مکاتب روشی در روابط بین‌الملل “این موضوعات را مطرح کرده است” :مطالعه روابط بین‌الملل پیش از جنگ جهانی دوم”، “روش پژوهش سنت‌گرایی در روابط بین‌الملل”، “رفتارگرایی در روابط بین‌الملل :علل پیدایش و محتوای آن “و “فرا رفتارگرایی :محصول تقابل روش سنت‌گرایی و رفتارگرایی .”وی در بخش نتیجه‌گیری کتاب اذعان می‌دارد :به علت این که رشته روابط بین‌الملل، علمی به معنای علوم دقیقه نیست، بنابراین شناخت در این رشته به صورت یک امر ناقص و نسبی باقی خواهد ماند…نظریه‌سازی در روابط بین‌الملل به صورت کثرت نظریه‌ها در آمده است….و به همین دلیل این معرفت از یک پارادیم واحد برخوردار نیست…معرفت بین‌الملل یک معرفت میان رشته‌های (روان‌شناسی، جامعه‌شناسی، روان‌شناسی اجتماعی، روابط بین‌الملل) است .

کتاب روش شناسی نظریه های جدید در سیاست ( اثبات گرایی و فرا اثبات گرایی )به نویسندگی جهانگیر معینی علمداری منتشر شده توسط انتشارات دانشگاه تهران در سایت یکتا موجود می باشد.

مقدمه
فصل اول: برداشتهای جدید از سیاستهای مقایسه‌ای
فصل دوم: روش مقایسه‌ای و ساختار الگو
فصل سوم: الگو به عنوان چهارچوبی مشترک در مطالعه سیاستهای مقایسه‌ای
فصل چهارم: بهره‌گیری از تحلیل سیستمی در سیاستهای مقایسه‌ای شناسایی
فصل پنجم: بررسی سیاستهای مقایسه‌ای بر اساس تحلیل کارکردی
فصل ششم: فرهنگ سیاسی: پیوند میان تحلیل خرد و کلان
فصل هفتم: مطالعه سیاستهای مقایسه‌ای در چهارچوب رهیافتهای توسعه و نوسازی
فصل هشتم: طبقه‌بندی نظامهای سیاسی
فصل نهم: شاخصهای عمده بررسی در مطالعه سیاستهای مقایسه‌ای

کتاب حاضر، روایت دکتر «رضا نیازمند» از زندگی خود، به‌ویژه زندگی مدیریتی و صنعت گری در سراسر سلطنت محمدرضا پهلوی است که بخشی از آن مربوط است به دوره کوتاه، اما بی‌نظیر سلطه تکنوکراسی بر توسعه صنعتی ایران در دهه 1340 شمسی است. روایت‌های وی گوشه‌هایی ثبت نشده در تاریخ توسعه صنعتی ایران را روشن می‌کند؛ نتیجه تحقیقات زیادی را به زیر سؤال برده و به چالش می‌کشد و سؤالات و موضوعات متعددی را مطرح خواهد کرد. مؤلف بیان می‌دارد که تکنوکرات یا فن‌سالار، واژه آشنایی در نوشته‌های فارسی در مورد علم سیاست و حکومت نیست. اما واقعیت این است که ایران در عصر پهلوی، در دوره کوتاهی به دلایل و علل مختلف در تسلط آنان بوده است، دوره تاریخی که این کتاب تلاش می‌کند زوایای آن را روشن کند

این کتاب برای دانشجویان رشته علوم سیاسی و تاریخ در مقطع کارشناسی، به عنوان منبع اصلی درس «اندیشه‌های سیاسی در اسلام و ایران»، به ارزش 2 واحد تدوین شده است. امید است علاوه بر جامعه دانشگاهی، سایر مراکز تحقیقاتی نیز از آن بهره‌مند شوند.
هدف این کتاب آشنا کردن دانشجویان و دانش‌پژوهان با تحولات، تفکرات سیاسی و نحوه اندیشه و تأمل متفکران سیاسی اسلام است. نگارنده تلاش کرده است در طی پنج بخش و هفده فصل به این مهم دست یابد. بخش پایانی کتاب شامل منابع فارسی و لاتین است.

این کتاب برای دانشجویان رشته علوم سیاسی در مقطع کارشناسی به عنوان منبع اصلی درس «زبان تخصصی (2)» به ارزش 2 واحد تدوین شده است.

بعد از انقلاب ۱۳۵۷،سیاست خارجی نیز به موازات دگرگونی های بنیادین ساختار سیاسی و اقتصادی دچار تحول گسترده ای گردید،به گونه ای که سیاست خارجی واقع گرا به سیاست آرمانگرای برگرفته از آرمان های انقلاب و متکی به اصول مکتبی-شیعی تغییر جهت داد.کارگزاران دستگاه دیپلماسی هم در تئوری و هم در عمل به مسائل ایدئولوژیک نسبت به مسائل استراتژیک و منافع ملی توجه بیشتری مبذول می دارند و بانگاهی عمدتا امنیتی به نظام بین الملل و بازیگران اصلی آن ،برضرورت تجدیدنظر در هنجارها و مقررات بین المللی اصرار می ورزند.اصولا دولت جمهوری اسلامی آمادگی همکاری با بازیگران اصلی نظام بین المللی را ندارد و باتحولات در حال دگرگونی مستمر روابط بین الملل در ستیز است.بنابراین با تغییر هر کابینه و جابجایی مجریان اصلی دستگاه دیپلماسی شاهد گذار سیاست خارجی از نفی کامل و ستیزه جویانه نظام بین المللی به رفتار مدارا و مصلحت آمیز با آن و از دشمنی با بخش قابل توجهی از اعضا اصلی جامعه بین الملل به همکاری با شماری دیگر می باشیم.

نویسنده در کتاب عمدتا بر نظریه‌ها و رویکردهای روابط بین‌الملل تاکید دارد و مباحث آن را در دو بخش فراهم آورده است. بخش نخست به مطالعه‌ی نظری خط اصلی فکری روابط بین‌الملل و نیز بررسی نظریه‌های انتقادی و پست پوزیتویستی می‌پردازد که از این منظر نظریه‌های لیبرالیسم، واقع‌گرایی، ساختارگرایی، هنجاری، انتقادی، پست‌مدرنیسم، فمنیسم، زیست‌محیطی، مطالعات و تحقیقات صلح و سازه‌انگاری بررسی شده است. به تصریح نگارنده: “از آن جا که دولت با وجود دگرگونی‌هایی که در کارکرد آن پدید آمده، هم‌چنان بازیگر اصلی در سیاست بین‌الملل تلقی می‌شود و چنین برداشتی مورد تایید بسیاری از نظریه‌پردازان روابط بین‌الملل است، بنابراین بخش جداگانه‌ای به این موضوع تخصیص داده شده است. بر این اساس سعی شده عملکرد عناصر متشکل دولت در چارچوب نظریه‌ها و رویکردهای گوناگون بررسی شود. در این قسمت به مطالعه‌ی نظام بین‌الملل، جامعه‌ی بین‌المللی، جامعه‌ی مدنی بین‌المللی و تجزیه و تحلیل نظریه‌ی هنجاری نیز پرداخته شده اس”. بخش دوم کتاب تجزیه و تحلیل سیاست خارجی است که طی آن سه سطح تحلیل با کلیه‌ی ویژگی‌هایش و با درنظر گرفتن همپوشی سطوح مختلف تحیل بررسی می‌شود. بر این اساس با عنایت به مطالعه‌ی هدف‌ها و منافع ملی، جهت‌گیری‌ها و تغییرات احتمالی آن‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد؛ آن‌گاه ابعاد گوناگون امنیت ملی و بین‌المللی با پشتیبانی نظریه‌ها و رویکردهای روابط بین‌الملل تجزیه و تحلیل می‌شود. قسمت‌ پایانی بخش، به بررسی دیپلماسی تخصیص یافته است.

نظریه‌ها و رویکردهای نظری مختلف و متعارضی در رشته روابط بین‌الملل ساخته و پرداخته شده است. برخی از این رهیافت‌های نظری پیش از تأسیس و تکوین رشته مستقل روابط بین‌الملل در سال 1919 وجود داشتند، اما اغلب این رویکردها و نظریه‌ها پس از شکل‌گیری رشته روابط بین‌الملل و به ویژه پس از جنگ جهانی دوم تدوین و تکامل یافته‌اند. تقریر و تشریح نظریه‌های روابط بین‌الملل و تبیین چگونگی و فرایند نظریه‌پردازی یکی از موضوعات و مباحث مهم روابط بین‌الملل است که در دهه‌های اخیر رونق و رواج بسیاری یافته است. در کتاب حاضر تلاش شده تا نظریه‌ها و فرانظریه‌ها در روابط بین‌الملل توضیح داده شود.

 قسمت‌ اول‌ ـ مفاهیم‌ كلی‌ حقوق‌ بین‌الملل‌

 فصل‌ اوّل‌: تعریف‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ و مبانی‌ آن‌

                 بخش‌ اول‌ : بررسی‌ مفهوم‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 5

بند 1 : تعریف‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 5

بند 2 : طبقه‌بندی‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 7

1- حقوق‌ بین‌الملل‌ جهانی‌ 8

2- حقوق‌ بین‌الملل‌ عام‌ 8

3- حقوق‌ بین‌الملل‌ خاص‌ 8

بند 3 : ضمانت‌ اجرا در حقوق‌ بین‌الملل‌ 9

بند 4 : خصوصیات‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 10

بخش‌ دوم‌ : مبانی‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 12

بند 1 : مكتب‌ حقوق‌ وضعی‌ یا ارادی‌ 12

1- گرایش‌ تحدید ارادی‌ 12

2- گرایش‌ اراده‌ مشترك‌ 14

3- مكتب‌ حقوق‌ وضعی‌ جدید 14

بند 2 : مكتب‌ حقوق‌ موضوعی‌ 14

1- مكتب‌ حقوق‌ طبیعی‌ 15

2- مكتب‌ قاعده‌گرایی‌ 17

3- مكتب‌ جامعه‌شناسی‌ حقوقی‌ 17

فصل‌ دوم‌: رابطه‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ با حقوق‌ داخلی‌

 بخش‌ اول‌ : نظریات‌ مختلف‌ در مورد رابطه‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ با حقوق‌ داخلی‌ 19

بند 1 : نظریه‌ دوگانگی‌ حقوقی‌ یا دوآلیسم‌ 19

1- از حیث‌ تشكیلات‌ 19

2- از لحاظ‌ قلمرو قواعد حقوقی‌ 19

3- از حیث‌ مبانی‌ و منابع‌ 19

4- از نقطه‌نظر تابعین‌ 19

5- از لحاظ‌ ضمانت‌ اجرا 20

6- از نظر اعتبار 20

بند 2 : نظریه‌ یگانگی‌ حقوقی‌ یا مونیسم‌ 20

1- دلایل‌ پیروان‌ نظریه‌ یگانگی‌ حقوقی‌ با تقدم‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 20

2- دلایل‌ پیروان‌ نظریه‌ یگانگی‌ حقوقی‌ با تقدم‌ حقوق‌ داخلی‌ 22

بند 3 : نظریة‌ معاصر 23

بخش‌ دوم‌ : نقش‌ متقابل‌ حقوق‌ داخلی‌ و حقوق‌ بین‌الملل‌ 24

بند 1 : نقش‌ قواعد داخلی‌ در حقوق‌ بین‌الملل‌ 24

بند 2 : نقش‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ در دادگاههای‌ داخلی‌ 25

1- نحوه‌ برخورد انگلستان‌ با قواعد حقوق‌ بین‌الملل‌ 25

2- نحوه‌ برخورد ایالات‌ متحده‌ آمریكا با قواعد حقوق‌ بین‌الملل‌ 28

 

قسمت‌ دوم‌ ـ تابعین‌ حقوق‌ بین‌الملل‌

 

 

 

 كلیـات‌ 33

 فصل‌ اول‌: دولـت‌هــا

 بخش‌ اول‌ : تعریف‌ دولت‌ و مشخصات‌ آن‌ 35

بند 1 : جمعیت‌ دایمی‌ 35

بند 2 : سرزمین‌ معین‌ 37

بند 3 : حكومت‌ 40

بند 4 : اهلیت‌ برقراری‌ روابط‌ با سایر دولت‌ها (یا اصل‌ حاكمیت‌) 41

بخش‌ دوم‌ : پیدایش‌ و تبدیل‌ دولت‌ در حقوق‌ بین‌الملل‌ 43

بند 1 : اكتساب‌ سرزمین‌ 43

1ـ اشغال‌ و تصرف‌ سرزمین‌ 44

2ـ مالكیت‌ ناشی‌ از تصرف‌ بلامعارض‌ 45

3ـ تسلیم‌ یا واگذاری‌ سرزمین‌ 46

4ـ تسخیر و استیلا 47

5ـ كاهش‌ یا افزایش‌ سرزمین‌ به‌موجب‌ تغییرات‌ جغرافیایی‌ 48

6ـ انتساب‌ سرزمین‌ از طریق‌ داوری‌ و قضاوت‌ 49

7ـ سكوت‌ حاكی‌ از رضایت‌، شناسایی‌ و عدم‌ امكان‌ انكار پس‌ از اقرار 49

8ـ اكتساب‌ نسبی‌ سرزمین‌ 50

بند 2 : حقوق‌ حفظ‌ وضعیت‌ سرزمینی‌ موجود 52

1ـ اصل‌ حفظ‌ تمامیت‌ ارضی‌ دولت‌ها و ممنوعیت‌ توسل‌ به‌ زور 52

2ـ مسأله‌ تجزیه‌ خاك‌ 53

بخش‌ سوم‌ : شناسایی‌ دولت‌ها و حكومت‌ها 53

بند 1 : شناسایی‌ دولت‌ها 53

1ـ مفهوم‌ شناسایی‌ دولت‌ها 53

2ـ شرایط‌ شناسایی‌ دولت‌ها 54

3ـ ماهیت‌ شناسایی‌ دولت‌ها 56

4ـ خصیصه‌ صلاحدیدی‌ و اختیاری‌ بودن‌ شناسایی‌ 58

5 ـ چگونگی‌ شناسایی‌ دولت‌ها 60

بند 2 : شناسایی‌ حكومت‌ها 61

1ـ مفهوم‌ شناسایی‌ حكومت‌ها 61

2ـ شرایط‌ شناسایی‌ حكومت‌ها 61

3ـ چگونگی‌ شناسایی‌ حكومت‌ها 63

4ـ ماهیت‌ شناسایی‌ حكومت‌ها 63

بند 3 : انواع‌ شناسایی‌ 64

1ـ تفكیك‌ براساس‌ درجه‌ كنترل‌ موثر دولت‌ جدید بر قلمرو و مردم‌ خود 65

2ـ تفكیك‌ براساس‌ درجه‌ التزام‌ نسبت‌ به‌ مقررات‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ 65

بخش‌ چهارم‌ : جانشینی‌ دولت‌ها 65

بند 1 : جانشینی‌ معاهدات‌ 66

بند 2 : دارایی‌ها و بدهی‌های‌ دولت‌ 68

بند 3 : اموال‌ خصوصی‌ 69

بند 4 : دعاوی‌ بین‌المللی‌ 70

بند 5 : تابعیت‌ 70

فصل‌ دوم‌: سازمان‌های‌ بین‌المللی‌

 بخش‌ اول‌ : سازمان‌های‌ بین‌المللی‌ دولتی‌ 73

بند 1 : سازمان‌های‌ بین‌الدولی‌ جهانی‌ 73

1ـ تاریخچه‌ سازمان‌ ملل‌ متحد 73

2ـ اهداف‌ و اصول‌ سازمان‌ ملل‌ متحد 75

3ـ اركان‌ اصلی‌ سازمان‌ ملل‌ متحد 75

بند 2 : سازمان‌های‌ بین‌الدولی‌ منطقه‌ای‌ 82

1ـ سازمان‌های‌ اروپایی‌ و منطقه‌ آتلانتیك‌ 82

2ـ سازمان‌های‌ آمریكایی‌ 83

3ـ سازمان‌های‌ آسیایی‌ و آفریقایی‌ 83

بند 3 : سازمان‌های‌ بین‌الدولی‌ فرامنطقه‌ای‌ 84

بخش‌ دوم‌ : سازمان‌های‌ بین‌المللی‌ غیردولتی‌ 84

 

 

 

 فصل‌ سوم‌: افراد

 بخش‌ اول‌ : حمایت‌ فرد در حقوق‌ بین‌الملل‌ 85

بند 1 : حقوق‌ بین‌الملل‌ بشردوستانه‌ 86

1ـ ریشه‌های‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ بشردوستانه‌ 86

2ـ سازمان‌ ملل‌ متحد و حقوق‌ بین‌الملل‌ شردوستانه‌ 90

بند 2 : حمایت‌ از طبقات‌ مختلف‌ افراد 93

1ـ حمایت‌ از كارگران‌ 93

2ـ حمایت‌ از پناهندگان‌ 94

3ـ حمایت‌ از اقلیت‌ها 94

بخش‌ دوم‌ : مسؤولیت‌ كیفری‌ فرد در حقوق‌ بین‌الملل‌ 95

بند 1 : جنایات‌ بین‌المللی‌ و انواع‌ آن‌ 95

1ـ مفهوم‌ جنایت‌ بین‌المللی‌ 95

2ـ انواع‌ جنایات‌ بین‌المللی‌ 95

بند 2 : مسؤولیت‌ كیفری‌ بین‌المللی‌ افراد و دولت‌ها 96

1ـ مسؤولیت‌ كیفری‌ بین‌المللی‌ افراد 96

2ـ مسؤولیت‌ كیفری‌ بین‌المللی‌ دولت‌ها 97

فصل‌ چهارم‌: سایر تابعین‌ حقوق‌ بین‌الملل‌

 بخش‌ اول‌ : دولت‌های‌ با وضعیت‌ خاص‌ 99

بند 1 : كشورهای‌ تحت‌الحمایه‌ 99

بند 2 : سرزمین‌های‌ تحت‌ قیمومت‌ 101

بند 3 : دولت‌های‌ دارای‌ اشكال‌ خاص‌ 102

1ـ سریر مقدس‌ یا واتیكان‌ 102

2ـ سایر دولت‌های‌ خاص‌ 103

بخش‌ دوم‌ : مردم‌ 104

1ـ ملت‌های‌ تحت‌ سلطه‌ استعماری‌ 106

2ـ ملت‌های‌ تحت‌ سلطه‌ بیگانه‌ 106

3ـ ملت‌های‌ تحت‌ سلطه‌ یك‌ رژیم‌ نژادپرست‌  106

بخش‌ سوم‌ : نهضت‌های‌ آزادیبخش‌ ملی‌ 106

 بخش‌ چهارم‌ : دولت‌های‌ در تبعید (كمیته‌های‌ ملی‌) 107

 

 

 

قسمت‌ سوم‌ ـ منابع‌ حقوق‌ بین‌الملل‌

 

 

 

 كلیات‌ 113

 

 

 

 فصل‌ اول‌: عرف‌ بین‌المللی‌

 بخش‌ اول‌ : تعریف‌ عرف‌ بین‌المللی‌ 115

 بخش‌ دوم‌ : شرایط‌ وجودی‌ عرف‌ بین‌الملل‌ 116

بند 1 : عنصر معنوی‌ 117

قضیه‌ لوتوس‌  (Lotus)   117

بند 2 : عنصر مادی‌ 119

1ـ شرط‌ مدت‌  119

2ـ تعدد رفتارها  121

3ـ عدم‌ تساوی‌ ارزش‌ رفتارها  122

بخش‌ سوم‌ : انواع‌ عرف‌ 123

بند 1 : عرف‌ جهانی‌ 123

بند 2 : عرف‌ منطقه‌ای‌ 124

بخش‌ چهارم‌ : ملاحظات‌ نهایی‌ 124

 فصل‌ دوم‌: معاهدات‌ بین‌المللی‌

 كلیات‌ 126

 بخش‌ اول‌ : تعریف‌ معاهده‌ بین‌المللی‌ و خصوصیات‌ آن‌ 127

بند 1 : تعریف‌ معاهده‌ بین‌المللی‌ 127

1ـ تعریف‌ معاهده‌ بین‌المللی‌ به‌ معنای‌ وسیع‌ آن‌  127

2ـ تعریف‌ معاهده‌ بین‌المللی‌ به‌ معنای‌ محدود آن‌  128

بند 2 : خصوصیات‌ معاهدات‌ بین‌المللی‌ 129

1ـ معاهده‌ بین‌المللی‌ حاصل‌ توافق‌ (بین‌المللی‌) اراده‌ها است‌  129

2ـ معاهده‌ بین‌المللی‌ سندی‌ است‌ كه‌ ایجاد تكلیف‌ می‌كند  130

3ـ معاهده‌بین‌المللی‌صرفاً ناشی‌ ازارادة‌تابعین‌حقوق‌بین‌الملل‌(یعنی‌دولتها) است‌ 131

4ـ معاهده‌ بین‌المللی‌ تابع‌ مقررات‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ است‌  132

5ـ معاهده‌ بین‌المللی‌ به‌صورت‌ كتبی‌ تنظیم‌ می‌شود 132

6ـ معاهده‌ بین‌المللی‌ می‌تواند عناوین‌ مختلفی‌ داشته‌ باشد 132

بند 3 : واژه‌شناسی‌ معاهدات‌ 132

بند 4 : وجوه‌ افتراق‌ بین‌ معاهده‌ و موافقت‌نامه‌ 137

1ـ تفاوت‌ از حیث‌ اطراف‌ سند 137

2ـ تفاوت‌ از حیث‌ موضوع‌ 137

3ـ تفاوت‌ از حیث‌ تشریفات‌ انعقاد 138

4ـ تفاوت‌ از حیث‌ شكل‌ سند 138

5ـ تفاوت‌ از حیث‌ نحوة‌ تنظیم‌ سند 140

بند 4 : طبقه‌بندی‌ معاهدات‌ 140

1ـ طبقه‌بندی‌ ماهوی‌ معاهدات‌  140

2ـ طبقه‌بندی‌ صوری‌ معاهدات‌  141

بخش‌ دوم‌ : آیین‌ و تشریفات‌ انعقاد معاهدات‌ 143

بند 1 : مذاكرات‌ مقامات‌ صلاحیتدار 143

بند 2 : نگارش‌ 145

1ـ نام‌گذاری‌ معاهده‌ و انتخاب‌ واژه‌ها  145

2ـ انتخاب‌ زبان‌  146

بند 3 : امضا و پاراف‌ 146

بند 4 : رضایت‌ به‌ التزام‌ در قبال‌ یك‌ معاهده‌ 148

1- موافقت‌نامه‌های‌ ساده‌ یا اجرایی‌ 148

2- موافقت‌نامه‌های‌ رسمی‌ 149

بند 5 : مسأله‌ اهلیت‌ برای‌ انعقاد معاهدات‌ 151

1- دولت‌ها  151

2- سایر تابعین‌ حقوق‌ بین‌الملل‌ با شكل‌ خاص‌  151

3- حكومت‌های‌ عضو در یك‌ كشور فدرال‌  151

4- سازمان‌های‌ بین‌المللی‌  152

بخش‌ سوم‌ : حق‌ شرط‌ یا تحدید تعهد 153

بند 1 : مفهوم‌ حق‌ شرط‌ 154

1- منظور از شرط‌ چیست‌ ؟ 154

2- اهمیت‌ عبارت‌ «بیانیه‌ یك‌ جانبه‌» 155

3- ماهیت‌ حقوقی‌ «حق‌ شرط‌»  155

4- فرق‌بین‌ «حق‌ شرط‌» و «قیدشرط‌» 155

5- عبارت‌ «تحت‌ هر نام‌ یا به‌ هر عبارت‌»  155

بند 2 : نظام‌ حقوقی‌ حق‌ شرط‌ 156

1- نظام‌ سنتی‌ : پذیرش‌ به‌ اتفاق‌ آرا 156

2- نظام‌ حقوقی‌ معاصر در مورد حق‌ شرط‌  157

بند 3 : شرایط‌ پذیرش‌ حق‌ شرط‌ 158

1- شرایط‌ شكلی‌  158

2ـ  شرایط‌ ماهوی‌  159

بند 4 : زمان‌ اعلام‌ حق‌ شرط‌ 159

1- حق‌ شرط‌ هنگام‌ امضا 159

2- حق‌ شرط‌ هنگام‌ تصویب‌ 160

3- حق‌ شرط‌ هنگام‌ الحاق‌ 160

بند 5 : حق‌ شرط‌ در انواع‌ معاهدات‌ 162

1- حق‌ شرط‌ در معاهدات‌ دوجانبه‌  162

2- حق‌ شرط‌ در معاهدات‌ چند جانبه‌  162

3- حق‌ شرط‌ در معاهدات‌ همه‌ جانبه‌  162

4- حق‌ شرط‌ در سازمانهای‌ بین‌المللی‌  163

بند 6 : آثار حقوقی‌ حق‌ شرط‌ 163

1- آثار حقوقی‌ پذیرش‌ حق‌ شرط‌  163

2- آثار حقوقی‌ مخالفت‌ با حق‌ شرط‌  164

3- آثار حقوقی‌ انصراف‌ از حق‌ شرط‌ و از مخالفت‌ با آن‌  164

بند 7 : شناخت‌ اعلامیه‌ تفسیری‌ و تمییز آن‌ با حق‌ شرط‌ 165

1- تعریف‌ اعلامیه‌ تفسیری‌  165

بند 8 : نمونه‌هایی‌ از اعمال‌ حق‌ شرط‌ و اعلامیه‌ تفسیری‌ 167

1- نمونه‌هایی‌ از اعمال‌ حق‌ شرط‌ 167

الف‌) كنوانسیون‌ فلات‌ قاره‌ مورخ‌ 29 آوریل‌ 1958  167

ب‌ ) اعمال‌ حق‌ شرط‌ نسبت‌ به‌ كنوانسیون‌ حقوق‌ كودك‌ 1989 167

بخش‌ چهارم‌ : اجرای‌ معاهدات‌ 171

بند 1 : اجرای‌ معاهده‌ در مكان‌ 171

1- انتفاع‌ كشور ثالث‌ از معاهدات‌  171

الف‌) معاهداتی‌ كه‌ «به‌ محض‌ انعقاد» باعث‌ انتفاع‌ كشور ثالث‌ می‌شوند 172

ب‌ ) انتفاع‌ كشور ثالث‌ به‌ موجب‌ مقررات‌ موضوعه‌ قبلی‌  172

2- معاهداتی‌ كه‌ برای‌ كشور ثالث‌ لازم‌الرعایه‌ است‌  173

بند 3 : دیدگاه‌ كنوانسیون‌ 1969 وین‌ نسبت‌ به‌ معاهداتی‌ كه‌ برای‌ كشورهای‌ ثالث‌                تعهداتی‌ ایجاد می‌كنند 173

بند 2 : اجرای‌ معاهده‌ در زمان‌ 175

1- تاریخ‌ اجرای‌ معاهدات‌ 175

2- اجرای‌ موقت‌ معاهده‌  177

3- اجرای‌ معاهدات‌ متوالی‌ كه‌ ناظر بر موضوع‌ واحد باشند 177

4- عطف‌ بماسبق‌ نشدن‌ معاهدات‌  178

بند 3 : اجرای‌ معاهدات‌ برحسب‌ انواع‌ آن‌ 178

1- اجرای‌ معاهدات‌ دوجانبه‌  178

2- اجرای‌ معاهدات‌ چند جانبه‌  179

3- اجرای‌ معاهدات‌ همه‌ جانبه‌  179

بخش‌ پنجم‌ :  تفسیر معاهدات‌ 181

بند 1 : مفهوم‌ تفسیر 181

بند 2 : مراجع‌ صلاحیتدار برای‌ تفسیر 181

1- مراجع‌ بین‌المللی‌  181

الف‌) مراجع‌ دولتی‌ (بین‌المللی‌)  182

ب‌ ) مراجع‌ حقوقی‌ بین‌المللی‌  183

ج‌)  سازمان‌های‌ بین‌المللی‌  184

2- مراجع‌ داخلی‌  185

الف‌) مراجع‌ اجرایی‌  186

ب‌ ) مراجع‌ قانونگذاری‌  186

ج‌ ) مراجع‌ قضایی‌  186

بند 3 : اصول‌ ناظر بر تفسیر معاهدات‌ بین‌المللی‌ 187

1- اصل‌ حسن‌ نیت‌ 187

2- اصل‌ آثار مفید 187

3- اصل‌ ایجاد حداقل‌ تعهدات‌ 187

4- اصل‌ تفسیر به‌ نفع‌ كشور برخوردار از وضعیت‌ نامساعد  187

5- اصل‌ عدم‌ تفسیر عبارات‌ واضح‌ و روشن‌  188

بند 4 : روش‌های‌ تفسیر معاهدات‌ بین‌المللی‌ 188

1- روش‌ ذهنی‌  188

2- روش‌ عینی‌  189

بخش‌ ششم‌ : اختتام‌ معاهدات‌ 191

بند 1 : بطلان‌ معاهدات‌ 191

1- نقض‌ حقوق‌ داخلی‌  193

2- تجاوز نماینده‌ كشور از حدود اختیارات‌ خود  194

3- اشتباه‌ 194

4- تقلب‌ 195

5- تطمیع‌ نماینده‌ كشور 196

6- اجبار 196

الف‌) اجبار نماینده‌ دولت‌  198

ب‌ ) اجبار كشورها  198

7- عدم‌ رعایت‌ قواعد آمرة‌ بین‌المللی‌ 198

8- عهدنامه‌های‌ نابرابر 200

بند 2 : فسخ‌ معاهدات‌ 201

1- اراده‌ مشترك‌ متعاهدین‌ 201

الف‌ ) اتفاق‌ آرای‌ طرفین‌ معاهده‌ (تفاسخ‌ ) 201

ب‌ ) انقضای‌ مدت‌ معاهده‌ 202

ج‌ ) انجام‌ تعهدات‌ قراردادی‌  202

د ) انعقاد معاهده‌ جدید  202

ه ) قید احتمالات‌ در معاهده‌ 203

و ) قطع‌ روابط‌ دیپلماتیك‌ و كنسولی‌  203

2- لغو یك‌ جانبه‌ معاهده‌ 203

الف‌) شرط‌ قبلی‌ و صریح‌ در معاهده‌  203

ب‌ ) قوه‌ قاهره‌ یا فورس‌ ماژور  204

ج‌ – جانشینی‌ دولت‌ها در معاهدات‌  205

د – تغییر بنیادین‌ اوضاع‌ و احوال‌ 205

ه ) نقض‌ اساسی‌ معاهده‌  206

3- تعارض‌ تعهدات‌ قراردادی‌  208

4- ایجاد یك‌ قاعدة‌ آمرة‌ جدید  209

5- متروك‌ ماندن‌ معاهدات‌  209

6- فسخ‌ معاهدات‌ در اثر جنگ‌  209

بند 3 : تعلیق‌ اجرای‌ معاهدات‌ 210

بند 4 : اصلاح‌ و جرح‌ و تعدیل‌ معاهدات‌ 211

فصل‌ سوم‌: سایر منابع‌ حقوق‌ بین‌الملل‌

 بخش‌ اول‌ : اصول‌ عمومی‌ حقوق‌ 214

 بخش‌ دوم‌ : رویه‌ قضایی‌ بین‌المللی‌ و نظرات‌ حقوقدانان‌ 215

 بخش‌ سوم‌ : عدالت‌ و انصاف‌ 216

 بخش‌ چهارم‌ : اعمال‌ حقوقی‌ یك‌ جانبه‌ 218

بند 1 : مفهوم‌ اعمال‌ و اسناد یك‌ جانبه‌ 218

بند 2 : طبقه‌بندی‌ اعمال‌ یك‌ جانبه‌ 219

الف‌ ) اعمال‌ در حكم‌ شرط‌ : اعلان‌ 220

ب‌ ) اعمال‌ موجد تكالیف‌ : «وعده‌» و «شناسایی‌»  220

ج‌ ) اعمال‌ مؤید حقوق‌ : اعتراض‌ 222

د ) اعمال‌ مبتنی‌ بر طرد حقوق‌ : انصراف‌ 222

ه ) اعمال‌ یك‌ جانبه‌ ضمنی‌ : سكوت‌ 223

بخش‌ پنجم‌ : تصمیمات‌ سازمان‌های‌ بین‌المللی‌ 223

بند 1 : اهمیّت‌ تصمیمات‌ سازمانهای‌ بین‌المللی‌  223

بند 2 : انواع‌ قطعنامه‌های‌ سازمان‌ ملل‌ متحد 224

1- قطعنامه‌های‌ داخلی‌ سازمان‌ ملل‌  225

2- قطعنامه‌های‌ مربوط‌ به‌ حفظ‌ صلح‌ و امنیت‌ بین‌الملل‌  225

3- قطعنامه‌های‌ اعلامی‌  226

 

قسمت‌ چهارم‌ ـ قلمرو جامعه‌ بین‌المللی‌

 فصل‌ اول‌: قلمرو دریایی‌ : حقوق‌ دریاها

 بخش‌ اول‌ : كلیات‌ 233

بند 1 : اهمیت‌ قلمرو دریایی‌ 233

بند 2 : تاریخچه‌ تدوین‌ قواعد حقوق‌ دریاها 235

1- كنفرانس‌ لاهه‌ 1930  235

2- اولین‌ كنفرانس‌ سازمان‌ ملل‌ متحد راجع‌ به‌ حقوق‌ دریاها (ژنو – 1958)  236

3- دومین‌ كنفرانس‌ سازمان‌ ملل‌ متحد راجع‌ به‌ حقوق‌ دریاها (ژنو – 1960) 237

4- سومین‌كنفرانس‌ سازمان‌ ملل‌متحد راجع‌به‌حقوق‌ دریاها (مونتگوبی‌- 1982) 237

بخش‌ دوم‌ : نحوه‌ تحدید حدود مناطق‌ دریایی‌ 240

بند 1 : مفهوم‌ خط‌ مبدأ 240

بند 2 : ترسیم‌خطوط‌ مبدأدر وضعیت‌های‌ ساحلی‌مختلف‌(تعیین‌حدداخلی‌مناطق‌ دریایی‌) 242

1- وضع‌ تورفتگی‌های‌ ساحلی‌ 242

2- برآمدگی‌های‌ جزری‌  244

3- جزایر  244

4- خلیج‌های‌ تاریخی‌  244

5- خلیج‌های‌ كوچك‌ هم‌مرز با چند كشور  245

6- دهانة‌ رودخانه‌ها  246

7- بنادر  246

8- اسكله‌ها  246

9- جزایر مصنوعی‌  246

بند 3 : تعیین‌ حد خارجی‌ و جانبی‌ مناطق‌ دریایی‌ كشورهای‌ مقابل‌ و مجاور 246

بند 4 : مناطق‌ مختلف‌ دریایی‌ 247

بخش‌ سوم‌ : آبهای‌ داخلی‌ 247

بند 1 : حدود آبهای‌ داخلی‌ 247

بند 2 : تحدید حدود آبهای‌ داخلی‌ 249

بند 3 : نظام‌ حقوقی‌ آبهای‌ داخلی‌  249

1- حق‌ دسترسی‌ به‌ آبهای‌ داخلی‌  250

2- اعمال‌ صلاحیت‌ دولت‌ ساحلی‌ در آبهای‌ داخلی‌  252

الف‌) صلاحیت‌ قضایی‌ دولت‌ ساحلی‌ نسبت‌ به‌ ناوهای‌ جنگی‌ خارجی‌ 252

ـ صلاحیت‌ مدنی‌ 254

ـ صلاحیت‌ كیفری‌ 255

ـ مسأله‌ پناهندگی‌ در كشتی‌ جنگی‌ مقیم‌ در آبهای‌ داخلی‌  256

ب‌ ) صلاحیت‌ قضایی‌ دولت‌ ساحلی‌ نسبت‌ به‌ كشتی‌های‌ تجاری‌ خارجی‌ 257

ـ صلاحیت‌ مدنی‌  257

ـ صلاحیت‌ كیفری‌  258

ـ سیستم‌ فرانسه‌ 258

ـ مسأله‌ پناهندگی‌ در كشتی‌های‌ تجاری‌ مقیم‌ در آبهای‌ داخلی‌ 261

بخش‌ چهارم‌ : دریای‌ سرزمینی‌ 262

بند 1 : مفهوم‌ دولت‌ ساحلی‌ و توسعه‌ صلاحیت‌های‌ آن‌ 262

1- بررسی‌ مفهوم‌  262

2- علل‌ پیدایش‌ مفهوم‌ دولت‌ ساحلی‌  263

الف‌ ) علل‌ جغرافیایی‌  263

ب‌ – علل‌ اقتصادی‌  264

ج‌ – علل‌ نظامی‌ و استراتژیك‌  265

3- توسعه‌ صلاحیت‌های‌ دولت‌های‌ ساحلی‌  266

الف‌) منطقه‌گرایی‌ آمریكای‌ لاتین‌  267

ب‌ ) منطقه‌گرایی‌ آسیایی‌ – آفریقایی‌  269

بند 2 : ماهیت‌ حقوقی‌ دریای‌ سرزمینی‌ 270

1- بینش‌هایی‌ كه‌ دریای‌ سرزمینی‌ را جزو دریای‌ آزاد می‌دانند 270

الف‌) نظریه‌ ارتفاق‌ ساحلی‌  270

ب‌ ) نظریه‌ حق‌ حفاظت‌ و بقا  271

ج‌ ) نظریه‌ قلمرو عمومی‌ بین‌المللی‌ 272

2- بینش‌هایی‌ كه‌ دریای‌ سرزمینی‌ را وابسته‌ به‌ قلمرو خشكی‌ می‌دانند 272

الف‌) نظریه‌ حق‌ مالكیت‌  272

ب‌ ) نظریه‌ حق‌ حاكمیت‌  274

بند 3 : حدود دریای‌ سرزمینی‌ 275

بند 4 : نظام‌ حقوقی‌ دریای‌ سرزمینی‌ 276

1- رژیم‌ عبور از دریای‌ سرزمینی‌  276

الف‌) رژیم‌ عبور در قواعد موضوعه‌ : حق‌ عبور بی‌ضرر 276

ب‌ ) مفهوم‌ عبور  278

ج‌ ) مفهوم‌ عبور بی‌ضرر  278

د ) معیارهای‌ عبور بی‌ضرر  279

ه ) حقوق‌ دولت‌ ساحلی‌ درباره‌ عبور بی‌ضرر  279

و ) تكالیف‌ دولت‌ ساحلی‌ دربارة‌ عبور بی‌ضرر  281

ز ) اعمال‌ حق‌ عبور بی‌ضرر نسبت‌ به‌ انواع‌ كشتی‌ها 281

2- اعمال‌ رژیم‌ عبور بی‌ضرر نسبت‌ به‌ انواع‌ كشتی‌ها  281

3- اعمال‌ صلاحیت‌ دولت‌ ساحلی‌  283

الف‌) اعمال‌ صلاحیت‌ كیفری‌  284

ب‌ ) اعمال‌ صلاحیت‌ مدنی‌  284

بخش‌ پنجم‌ : منطقه‌ نظارت‌ 285

بند 1 : مفهوم‌ منطقه‌ نظارت‌ 285

بند 2 : نظام‌ حقوقی‌ منطقه‌ نظارت‌ 287

بخش‌ ششم‌ : منطقه‌ انحصاری‌ اقتصادی‌ 289

بند 1 : بررسی‌ مفهوم‌ 289

بند 2 : حدود منطقه‌ انحصاری‌ اقتصادی‌ 290

بند 3 : تحدید حدود منطقه‌ انحصاری‌ اقتصادی‌ 291

بند 4 : وضعیت‌ حقوقی‌ منطقه‌ انحصاری‌ اقتصادی‌ 293

1- حقوق‌ و تكالیف‌ دول‌ ساحلی‌ 293

2- حقوق‌ دولتهای‌ ثالث‌ 296

3- وضعیت‌ سایر فعالیتها كه‌ مربوط‌ به‌ حقوق‌ و تكالیف‌ دولتهای‌ ساحلی‌ و ثالث‌                             نمی‌شود 297

بخش‌ هفتم‌ :  دریای‌ آزاد 298

بند 1 : بررسی‌ مفهوم‌ 298

بند 2 : ماهیت‌ حقوقی‌ دریای‌ آزاد 299

بند 3 : نظام‌ حقوقی‌ دریای‌ آزاد 303

1- آزادی‌ كشتیرانی‌  304

2- آزادی‌ پرواز  307

3- آزادی‌ تعبیه‌ خطوط‌ كابل‌ و لوله‌ زیردریایی‌  307

4- آزادی‌ صید  307

5- آزادی‌ تحقیق‌ در دریای‌ آزاد  308

6- آزادی‌ ایجاد جزایر مصنوعی‌ و دیگر تأسیسات‌ مجاز در دریای‌ آزاد 308

بخش‌ هشتم‌ : فلات‌ قاره‌ 308

بند 1 : بررسی‌ مفهوم‌ 308

بند 2 : حدود فلات‌ قاره‌ 310

بند 3 : تحدید حدود فلات‌ قاره‌ 311

بند 4 : نظام‌ حقوقی‌ فلات‌ قاره‌ 315

1- حقوق‌ دولت‌ ساحلی‌ در فلات‌ قاره‌  316

2- حقوق‌ دولتهای‌ ثالث‌ در فلات‌ قاره‌  317

بخش‌ نهم‌ : منطقه‌ میراث‌ مشترك‌ بشریت‌ 317

بند 1 : پیدایش‌ مفهوم‌ میراث‌ مشترك‌ بشریت‌ 317

بند 2 : نظام‌ حقوقی‌ اعماق‌ دریاها : میراث‌ مشترك‌ بشریت‌ 318

1ـ قطعنامه‌های‌ مجمع‌ عمومی‌  318

2ـ مقررات‌ كنوانسیون‌ 1982  319

بخش‌ دهم‌ : تنگه‌های‌ مورد استفاده‌ كشتیرانی‌ بین‌المللی‌ 322

بند 1 : تعریف‌ تنگه‌های‌ بین‌المللی‌ 322

بند 2 : رژیم‌ عبور ترانزیتی‌ 324

1ـ گرایش‌های‌ مختلف‌ در كنفرانس‌ سوم‌ حقوق‌ دریاها در مورد عبور ترانزیتی‌ 324

2ـ حق‌ عبور ترانزیتی‌  325

بند 3 : تقسیم‌بندی‌ تنگه‌ها از دیدگاه‌ كنوانسیون‌ 1982 327

فصل‌ دوم‌: قلمرو هوایی‌ : حقوق‌ هوایی‌

 بخش‌ اول‌ : سیر تكاملی‌ قواعد حقوق‌ هوایی‌ 328

بند 1 : حقوق‌ هوایی‌ پیش‌ از جنگ‌ جهانی‌ اول‌ (1914) 328

بند 2 : حقوق‌ هوایی‌ بین‌ دو جنگ‌ جهانی‌ اول‌ و دوم‌ 329

1ـ كنوانسیون‌ پاریس‌ (1919)  329

2ـ كنوانسیون‌ ایبرو ـ امریكن‌ (1926)  330

3ـ كنوانسیون‌ پان‌ ـ امریكن‌ یا هاوانا (1928)  330

4ـ كنوانسیون‌ بهداشتی‌ لاهه‌ (1933)  331

بند 3 : حقوق‌ هوایی‌ از جنگ‌ جهانی‌ دوم‌ 331

بخش‌ دوم‌ : كنوانسیون‌ هواپیمایی‌ بین‌المللی‌ كشوری‌ و موافقت‌نامه‌های‌ الحاقی‌ آن‌ 332

بند 1 : كنوانسیون‌ هواپیمایی‌ بین‌المللی‌ كشوری‌ 332

1ـ اصول‌ ناظر بر هوانوردی‌  332

2ـ سازمان‌ هواپیمایی‌ بین‌المللی‌ كشوری‌ (ایكائو)  333

3ـ حمل‌ و نقل‌ هوایی‌ بین‌المللی‌  334

4ـ مقررات‌ نهایی‌  334

بند 2 : موافقت‌نامه‌ سرویس‌های‌ ترانزیت‌ هوایی‌ بین‌المللی‌ 334

بند 3 : موافقت‌نامة‌ حمل‌ و نقل‌ هوایی‌ بین‌المللی‌ 334

بخش‌ سوم‌ : كنوانسیون‌های‌ امنیتی‌ هواپیمایی‌ 336

بند 1 : كنوانسیون‌ 1963 توكیو راجع‌ به‌ جرایم‌ و برخی‌ از اعمال‌ ارتكابی‌ دیگر در هواپیما 336

بند 2 : كنوانسیون‌ 1970 لاهه‌ راجع‌ به‌ جلوگیری‌ از تصرف‌ غیرقانونی‌ هواپیما 337

بند 3 : كنوانسیون‌ 1971 مونترال‌ راجع‌ به‌ جلوگیری‌ از اعمال‌ غیرقانونی‌ علیه‌ امنیت‌          هواپیمایی‌ كشوری‌ 338

فصل‌ سوم‌: حقوق‌ حاكم‌ بر فضای‌ ماورای‌ جو و كرات‌ آسمانی‌

 بخش‌ اول‌ : سیر تكاملی‌ قواعد حقوق‌ فضا 340

 بخش‌ دوم‌ : تعریف‌ فضای‌ ماورای‌ جو و حدود آن‌ 343

 بخش‌ سوم‌ : نظام‌ حقوقی‌ حاكم‌ بر قلمرو فضایی‌ 344

بند 1 : آزادی‌ كاوش‌ و بهره‌برداری‌ 344

بند 2 : آزادی‌ ارتباطات‌ از راه‌ دور 346

بند 3 : آزادی‌ نظارت‌ و سنجش‌ از راه‌ دور 347

بخش‌ چهارم‌: اعمال‌ صلاحیتهای‌ دولتی‌ در فضا و كرات‌ آسمانی‌ 348

 

 

 

قسمت‌ پنجم‌ ـ روش‌های‌ حل‌ مسالمت‌آمیز اختلافات‌ بین‌المللی‌

 فصل‌ اول‌: كـلیـات‌

 بخش‌ اول‌ : پیشینه‌ تاریخی‌ حل‌ و فصل‌ مسالمت‌آمیز اختلافات‌ بین‌المللی‌ 353

 بخش‌ دوم‌ : منابع‌ مربوط‌ به‌ روشهای‌ حل‌ مسالمت‌آمیز اختلافات‌ بین‌المللی‌ 356

بند 1 : منشور ملل‌ متحد 356

بند 2 : قطعنامه‌های‌ مجمع‌ عمومی‌ 357

بند 3 : معاهدات‌ بین‌المللی‌ 357

بخش‌ سوم‌ : تعریف‌ و ماهیت‌ اختلاف‌ بین‌المللی‌ 358

بند 1 : تعریف‌ اختلاف‌ بین‌المللی‌ 358

بند 2 : ماهیت‌ اختلافات‌ بین‌المللی‌ 360

فصل‌ دوم‌: روش‌های‌ سیاسی‌ حل‌ و فصل‌ اختلافات‌ بین‌المللی‌

 بخش‌ اول‌ : مذاكره‌ 361

بند 1 : مفهوم‌ مذاكره‌ و ویژگیهای‌ آن‌ 361

بند 2 : نحوه‌ مذاكرات‌، مكان‌ و مدت‌ آن‌ 364

1ـ نحوه‌ مذاكرات‌  364

2ـ مكان‌ مذاكرات‌  366

3ـ مدت‌ مذاكرات‌  366

بند 3 : كنفرانس‌های‌ مهم‌ بین‌المللی‌ 367

بخش‌ دوم‌ : مساعی‌ جمیله‌ 369

 بخش‌ سوم‌ : میانجی‌گری‌ 370

بند 1 : پیشینة‌ تاریخی‌ میانجی‌گری‌ 370

بند 2 : تعریف‌ و خصوصیات‌ میانجی‌گری‌ 371

بند 3 : انواع‌ میانجی‌گری‌ 373

1ـ انواع‌ میانجی‌گری‌ از لحاظ‌ كاربردی‌ كه‌ در حفظ‌ صلح‌ و امنیت‌ بین‌المللی‌ دارد 374

2ـ انواع‌ میانجی‌گری‌ از لحاظ‌ وظایفی‌ كه‌ میانجی‌ به‌عهده‌ می‌گیرد 375

بند 4 : وجوه‌ افتراق‌ میانجی‌گری‌ با مساعی‌ جمیله‌ 378

بخش‌ چهارم‌ : تحقیق‌ 379

بند 1 : مفهوم‌ تحقیق‌ 379

بند 2 : آیین‌ كار 381

بند 3 : كارآیی‌ كمیسیونهای‌ تحقیق‌ 382

بخش‌ پنجم‌ : سازش‌ یا آشتی‌ 383

بند 1 : مفهوم‌ سازش‌ 383

بند 2 : آیین‌ سازش‌ 383

بند 3 : كارآیی‌ كمیسیون‌های‌ سازش‌ 384

بند 4 : وجوه‌ افتراق‌ میانجی‌گری‌ با سازش‌ 385

فصل‌ سوم‌: روشهای‌ حقوقی‌ حل‌ مسالمت‌آمیز اختلافات‌ بین‌المللی‌

 بخش‌ اول‌ : قضاوت‌ بین‌المللی‌ 386

بند 1 : دیوان‌ دایمی‌ بین‌المللی‌ دادگستری‌ 386

1ـ تاریخچه‌  386

2ـ پیدایش‌ دیوان‌ دایمی‌ بین‌المللی‌ دادگستری‌  387

3- مقایسه‌ دیوان‌ دایمی‌ با دیوان‌ بین‌المللی‌ دادگستری‌ 390

الف‌ ) وجوه‌ اشتراك‌  390

ب‌ ) وجوه‌ اختلاف‌  390

بند 2 : تأسیس‌ دیوان‌ بین‌المللی‌ دادگستری‌ 391

1ـ ساختار و تشكیلات‌ 392

2ـ استفاده‌ از قاضی‌ اختصاصی‌  394

3- صلاحیت‌ دیوان‌ بین‌المللی‌ دادگستری‌  395

الف‌) صلاحیت‌ ترافعی‌  396

1- مفهوم‌ صلاحیت‌ ترافعی‌  396

2- محدودیت‌های‌ صلاحیت‌ دیوان‌ بین‌المللی‌ دادگستری‌  396

2-1- از حیث‌ اصحاب‌ دعوی‌’ 396

2-2- از حیث‌ موضوع‌ دعوی‌  398

2-3- از حیث‌ رضایت‌ دولتها  399

2-4- محدودیت‌ از حیث‌ مجاری‌ اعلان‌ رضایت‌ دولتها  399

2-4-1 انعقاد موافقتنامه‌های‌ خاص‌ مبنی‌ بر قبول‌ صلاحیت‌ دیوان‌ 399

2-4-2 پذیرش‌ صلاحیت‌ اجباری‌  400

ب‌ ـ صلاحیت‌ مشورتی‌ دیوان‌  404

بخش‌ دوم‌ :  داوری‌ بین‌المللی‌ 405

بند 1 : تحول‌ تاریخی‌ داوری‌ 405

1- داوری‌ فردی‌ یا داوری‌ توسط‌ رئیس‌ یك‌ كشور  406

2- داوری‌ توسط‌ كمیسیون‌ مختلط‌   407

3- داوری‌ توسط‌ دادگاه‌ 407

بند 2 : مبانی‌ داوری‌ 409

1- قرار رجوع‌ به‌ داوری‌   410

2- شرط‌ رجوع‌ به‌ داوری‌  410

3- قرارداد داوری‌ دایمی‌  410

بند 3 : آیین‌ داوری‌ 411

1- موضوع‌ اختلاف‌  411

2- كیفیت‌ انتخاب‌ داوران‌  411

3- حدود صلاحیت‌ و اختیارات‌ داوران‌  411

4- قواعدی‌ كه‌ داور مبنای‌ حكم‌ داوری‌ خود قرار می‌دهد  412

بند 4 : خصوصیات‌ حكم‌ داوری‌ 413

1- خصوصیت‌ الزامی‌ بودن‌ حكم‌ داوری‌  413

2- خصوصیت‌ قطعی‌ بودن‌ حكم‌ داوری‌  414

3- فقدان‌ ضمانت‌ اجرای‌ حكم‌ داوری‌  414

فهرست‌ منابع‌ 416

 الف‌ – منابع‌ فارسی‌ 416

 ب‌ – منابع‌ لاتین‌ 417